Kennisagenda

De commissie werkt voortdurend aan de versterking van haar kennis- en informatiepositie, bijvoorbeeld door rondetafelgesprekken te houden, onderzoek te laten doen, of werkbezoeken af te leggen. In de kennisagenda legt de commissie een aantal onderwerpen vast waarop zij zich het komende jaar inhoudelijk verder wil verdiepen.

Kennisagenda 2024

De commissie heeft in de strategische procedurevergadering van 29 februari 2024 besloten de volgende onderwerpen op de kennisagenda te zetten:

  • De relatie tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie
  • Handelsverdragen
  • Bilaterale handelsbevordering
  • Coherentie / Wisselwerking tussen ontwikkelingssamenwerking en handelsbeleid

Voor elk onderwerp is een voorbereidingsgroep ingesteld. De voorbereidingsgroepen zullen de komende tijd een aanpak met plannen en activiteiten uitwerken.

Kennisagenda 2023

In 2023 stonden onderstaande onderwerpen op de kennisagenda:

Taiwan

De internationale handel met Taiwan is de afgelopen decennia sterk gegroeid. De halfgeleiderindustrie van Taiwan is een van de belangrijkste ter wereld. Tegelijk neemt de geopolitieke spanning rond de Straat van Taiwan toe. De relatie en de historische banden tussen Taiwan en andere landen, zoals Nederland, liggen daarom onder een vergrootglas.

Om zich verder te verdiepen in de Nederlandse relatie met Taiwan heeft de commissie twee wetenschappelijke factsheets laten opstellen. De factsheet ‘Historische betrekkingen Nederland-Taiwan’ gaat in op de belangrijkste kenmerken van de relatie tussen Nederland en Taiwan. De factsheet ‘Het één-Chinabeleid en Taiwan’ – dat gelijktijdig werd gepubliceerd – gaat dieper in op het Nederlandse beleid als het gaat om China en Taiwan. De schrijvers bekijken het Nederlandse beleid in internationaal verband en analyseren de groeiende banden met Taiwan in het licht van de toenemende geopolitieke spanningen. 

De commissie heeft ook het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) gevraagd om de geo-economische gevolgen van een militair conflict rond Taiwan in kaart te brengen. Dit onderzoekspaper is in februari 2024 gepubliceerd en gaat in op gevolgen van verschillende scenario’s.

Strategische afhankelijkheden

De commissie heeft op 14 september 2023 besloten de invulling van dit onderwerp aan de commissie in nieuwe samenstelling over te laten, gezien de val van het kabinet. De commissie in nieuwe samenstelling heeft het onderwerp in 2024 niet op de kennisagenda gezet. Wel heeft de commissie ter voorbereiding van een rondetafelgesprek een voorbereidingsgroep ingesteld.

Voedselzekerheid en water

Factoren als klimaatverandering, een groeiende wereldbevolking en conflict leiden ertoe dat voedselzekerheid onder druk kan komen te staan. Extreme en aanhoudende droogte kan bijvoorbeeld leiden tot mislukte oogsten en een grotere vraag heeft stijgende prijzen tot gevolg. Toegang tot voedzaam eten kan zo voor meer mensen in het gedrang komen. 

In de eerste helft van 2023 zijn in opdracht van de commissie verschillende wetenschappelijke factsheets opgesteld (zie hierhierhier en hier). In mei 2023 ging de commissie in debat met de minister over voedselzekerheid en water.

Op verzoek van de commissie wordt in het eerste kwartaal van 2024 door wetenschappers een onderzoekspaper opgesteld over de Nederlandse kennis en expertise op het terrein van voedselzekerheid en de mogelijkheden om deze internationaal betekenisvol in te zetten. 

Internationale klimaatstrategie

De commissie heeft op 30 maart 2023 een debat gevoerd met de minister over de internationale klimaatstrategie. Een maand daarvoor vond een rondetafelgesprek plaats over het onderwerp met verschillende experts. 

Op 14 september 2023 heeft de commissie besloten om een vervolg van dit onderwerp na de verkiezingen over te laten aan de commissie in nieuwe samenstelling. De commissie in nieuwe samenstelling heeft het onderwerp in 2024 niet op de kennisagenda gezet.  De commissie heeft wel twee rapporteurs aangesteld en het onderwerp prioritair verklaard. De rapporteurs zullen namens de commissie de voortgang op dit dossier en de ontwikkelingen in het Nederlandse beleid volgen en over hun bevindingen aan de commissie rapporteren.

Kennisagenda 2018 - 2022

Het werken met een kennisagenda in de afgelopen jaren heeft veel kennis opgeleverd, die de vaste commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gebruikt in haar werkzaamheden.

  • Afrikastrategie; De focus lag bij dit onderwerp op vraagstukken rond het economische beleid en de ontwikkelingen tussen de landen in Afrika, zoals over onderlinge handel en mondiale waardeketens. De commissie heeft in dat kader enkele expertgesprekken gevoerd op basis van opgestelde factsheets (hierhier en hier). Het onderwerp is afgerond met een commissiedebat op 5 oktober 2023.
  • Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen; Over dit onderwerp heeft op 29 september 2021 al een Rondetafelgesprek plaatsgevonden en op 17 februari 2022 was er een technische briefing door ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
    Op 6 september 2022 sprak de commissie met experts over de Wetenschappelijke Factsheets "Economische aspecten van IMVO-wetgeving" en "Handhaving en toezicht bij IMVO-wetgeving".
  • Vrijhandelsverdragen; hierover is op 22 februari 2022 een wetenschappelijk factsheet gepubliceerd. Daarna is er ook een technische briefing geweest met experts en heeft er een gesprek plaatsgevonden met de opsteller van het factsheet.
  • Mondiale gezondheidsstrategie; de Tweede Kamer heeft hierover de Adviesraad Internationale Vraagstukken om een advies gevraagd. Dit advies werd op 20 april 2022 gepubliceerd. Er is ook een wetenschappelijk factsheet opgesteld over het onderwerp. De commissie debatteert op 4 april 2024 met de minister over de mondiale gezondheidsstrategie, die in 2022 is aangeboden. 
  • Grondoorzaken migratie; Hiervoor is een paper opgesteld. Daarnaast heeft de commissie op 2 december 2021 een gesprek met de opstellers van dit paper.
  • Opvang in de regio Hiervoor is een paper opgesteld. Daarnaast heeft de commissie op 10 november 2021 een gesprek gehad met de opstellers van dit paper.
  • Internationale klimaatfinanciering; Hiervoor is een wetenschappelijk factsheet gemaakt. Daarnaast heeft de commissie op 13 oktober 2021 een gesprek gehad met de opsteller van dit factsheet. Ook is de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking verzocht een reactie te geven op de bevindingen uit het factsheet.
  • Europese Handelsverdragen; Hiervoor heeft de commissie gesproken met de Eurocommissaris voor Handel en is er een gesprek geweest met experts uit Brussel, waaronder van de Europese Commissie, de voorzitter van de Handelscommissie van het Europees Parlement en de handelsattaché bij de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging in Brussel.
  • Nederland en (de hervorming van) de Wereldhandelsorganisatie; Hiervoor is een wetenschappelijk paper gemaakt. Daarnaast heeft de commissie op 3 november 2021 een gesprek gehad met de opstellers van het paper.
  • Handel (Handelspolitiek, handelsbevordering en instrumenten en IMVO); Onderzoek(sactiviteiten) naar de wijze waarop Nederland actief is op het terrein van handelspolitiek, handelsverdragen, het instrumentarium voor handelsbevordering en de wijze waarop het parlement betrokken kan worden op deze terreinen. De commissie heeft in het kader van dit onderwerp een studiereis (meireces 2018) gehouden naar Genève waarbij op het terrein van handel internationale organisaties zijn bezocht. De commissie heeft op 17 april 2019 een rondetafelgesprek over handel gehouden.
  • Migratie; Onderzoek(sactiviteiten) naar de beleidsinstrumenten op het migratieterrein en inzicht in migratiestromen en de besteding van gelden uit de BuHa-OS begroting. De commissie heeft een ontbijtbijeenkomst en een expertmeeting gehouden in najaar 2018. Daarnaast heeft de commissie op haar verzoek een literatuuronderzoek ontvangen van het IOB. De commissie is door het IOB hierover in een briefing geïnformeerd.