De Tweede Kamer en Europa
Veel nieuwe wetten in Nederland zijn het gevolg van Europees beleid. Nederland is lid van de Europese Unie (EU), een belangrijke samenwerking tussen landen. De Nederlandse regering onderhandelt met de andere landen van de EU over nieuwe wetten en regels. De Tweede Kamer controleert dit.
Een nieuw Europees wetsvoorstel
De Europese Commissie stelt Europese wetten en regels voor. Ook doet de Europese Commissie voorstellen voor de begroting van de EU. De Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement moet deze voorstellen goedkeuren. Het Europees Parlement wordt gekozen door EU-inwoners; in de Raad van Ministers zitten de ministers van alle landen van de EU. Op die manier hebben alle 27 landen van de Europese Unie invloed op wat er besloten wordt in Europa.
EU-landen onderhandelen over de voorstellen
In de Raad van Ministers onderhandelen de landen van de Europese Unie met elkaar over voorstellen van de Europese Commissie. Dit gebeurt in Brussel. De Nederlandse regering stuurt één of meer ministers of staatssecretarissen, die onderhandelen met hun collega’s uit andere EU-landen. Als er bijvoorbeeld een onderhandeling is over een wet over landbouw, gaat de minister of staatssecretaris van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit naar Brussel.
De Tweede Kamer en de onderhandelingen
Vóór de onderhandeling laat de minister of staatssecretaris aan de Tweede Kamer weten welk standpunt hij of zij wil innemen namens Nederland. Ook laat de minister of staatssecretaris van het betrokken ministerie weten wat de mogelijke gevolgen zijn van de nieuwe wet voor Nederland. De Tweede Kamer gaat hierover in debat met de minister of staatssecretaris. Meestal doet de Tweede Kamercommissie dit die gespecialiseerd is in het onderwerp waar de onderhandeling over gaat. De Tweede Kamer kan ook direct in gesprek met de Europese Commissie over voorstellen. Meer hierover leest u op de pagina Bovenop Europa.
De Tweede Kamer kan het kabinet vragen om pas te beginnen met onderhandelen in de Europese Unie nadat er een debat over is geweest in de Tweede Kamer. Dit heet het parlementair behandelvoorbehoud. Hiermee geeft de Tweede Kamer aan dat het onderwerp belangrijk is voor Nederland en dat het kabinet extra moet opletten. Daarnaast moet het kabinet de Tweede Kamer extra goed informeren over het onderwerp. Meer informatie over het parlementair behandelvoorbehoud leest u op de pagina Bovenop Europa.
Van Europese wet naar Nederlandse wet
Als een nieuwe Europese wet is goedgekeurd, moet de wet ingevoerd worden in de landen van de Europese Unie. Dus ook in Nederland. Europese verordeningen gelden direct in Nederland; Europese richtlijnen moeten binnen twee jaar worden omgezet in Nederlandse wetten. De regering doet daarvoor een voorstel. De Tweede Kamer kijkt dan wat de beste manier is om de Europese regels in te voeren in Nederland. Als een Nederlandse wet een Europese wet tegenspreekt, geldt de Europese wet.
De EU en de landen: wie doet wat?
Binnen Europa zijn afspraken gemaakt over wanneer de Europese Unie beleid maakt en wanneer de Europese landen dat zelf doen. De Europese Unie regelt alleen iets als dat efficiënter is dan als de landen dit zelf regelen. Bij nieuwe voorstellen van de Europese Unie kunnen landen toetsen of het nodig is om een onderwerp op Europees niveau te regelen. Dit heet het subsidiariteitsbeginsel. Zo wordt voorkomen dat de Europese Unie te veel macht overneemt van landen.
De Tweede Kamer toetst elk jaar een aantal voorstellen van de Europese Unie en kijkt dan of het nodig is om een onderwerp op Europees niveau te regelen. Meer informatie over het beginsel van subsidiariteit leest u op de pagina Bovenop Europa.
Tweede Kamercommissie voor Europese Zaken
Alle Tweede Kamercommissies hebben te maken met Europese regels en beleid. De commissie voor Europese Zaken geeft andere Tweede Kamercommissies advies en ondersteunt bij de behandeling van deze onderwerpen. Daarnaast behandelt de commissie voor Europese Zaken zelf onderwerpen, zoals de Europese begroting en de rechtsstaat. Meer informatie over deze commissie en haar activiteiten vindt u op de pagina over de commissie voor Europese Zaken.
De Staat van de Europese Unie
Elk jaar publiceert het kabinet de Staat van de Europese Unie. Hierin bespreekt het kabinet de ontwikkelingen in de Europese Unie van het afgelopen jaar. En het geeft zijn visie op de Europese agenda van de komende jaren. Over de Staat van de Unie is elk jaar een debat in de Tweede Kamer. De Nederlandse leden van het Europees Parlement nemen ook deel aan dit debat. Ook bepaalt de Tweede Kamer op basis van de agenda van de Europese Commissie welke onderwerpen zij extra wil volgen, bespreken en onderzoeken. Elke Kamercommissie kijkt welke onderwerpen dit zijn.