Kennisagenda 2025
De commissie werkt voortdurend aan de versterking van haar kennis- en informatiepositie, bijvoorbeeld door rondetafelgesprekken te houden of werkbezoeken af te leggen. In de kennisagenda legt de commissie naast de reguliere onderwerpen een aantal thema’s vast waarop zij zich het komende jaar inhoudelijk verder wil verdiepen en hoe ze dat wil doen.
De commissie Europese Zaken heeft op 13 februari 2025 de kennisagenda voor het jaar 2025 vastgesteld. De thema's staan hieronder beschreven. De thema's worden verder uitgewerkt. Daarbij bekijkt de commissie ook welke vorm het meest geschikt is om kennis te vergroten: rondetafelgesprekken met deskundigen, literatuurstudie of aanvullend onderzoek. De kennisagenda kan zo nodig in de loop van het jaar worden aangevuld.
EU-informatievoorziening
Transparantie en informatievoorziening ten aanzien van EU-besluitvorming – zowel vanuit het kabinet als vanuit Brussel – is cruciaal voor het controleren van de Nederlandse standpuntbepaling in Brussel en voor het vroegtijdig aanhaken bij nieuwe beleidsinitiatieven en vormen van coalities met andere lidstaten en hun parlementen. Hiervoor is allereerst reflectie gewenst op de rol van de Kamer ten aanzien van EU-beleid en de benodigde ondersteuning en informatievoorziening daarbij. Daarnaast zal in het kader van dit kennisthema het jaarlijkse debat met de Minister van Buitenlandse Zaken over EU-informatievoorziening worden voorbereid, evenals de jaarlijkse prioritering van wetgeving op basis van het Commissie Werkprogramma vanuit de horizontale rol van de commissie Europese Zaken. Tot slot zal de commissie zich dit jaar gaan buigen over de Europawet, een wet die de EU-informatievoorziening tussen kabinet en Kamer moet vastleggen. De commissie heeft het lid Van Campen (VVD) aangewezen als rapporteur op dit onderwerp.
Rechtsstatelijke ontwikkelingen in de EU
Naar aanleiding van de ontwikkelingen in onder meer Polen en Hongarije heeft de commissie Europese Zaken zich de afgelopen jaren actief beziggehouden met bedreigingen van de rechtsstaat in EU-lidstaten. In het vorige mandaat hebben de rapporteurs zich gericht op de werking van de rechtsstaatsinstrumenten in de praktijk, meer in het bijzonder hoe deze zijn ingezet in het geval van Polen, Hongarije en Slowakije.
De rapporteurs willen zich in het vervolgtraject richten op de Europese voorstellen die worden ontwikkeld voor de versterking van het rechtsstaatinstrumentarium. Het doel van het rapporteurschap is de kennis- en informatiepositie van de commissie te versterken en ook zorg te dragen voor een optimale behandeling van deze voorstellen in de commissie Europese Zaken. De jaarlijkse publicatie van het rechtsstaatrapport van de Europese Commissie speelt daarbij een belangrijke rol. De doorlooptijd van het rapporteurschap strekt in eerste instantie tot eind 2025. Het omvat in elk geval het jaarlijkse commissiedebat over rechtsstatelijke ontwikkelingen in de EU. De commissie heeft de leden Kahraman (NSC) en Van Campen (VVD) aangewezen als rapporteurs voor dit onderwerp.
EU-uitbreiding
In het vorige mandaat hebben de rapporteurs zich gericht op het procedurele verloop van het EU-toetredingsproces en de (geo)politieke belangen die daarbij een rol spelen, met extra aandacht voor Oekraïne, Moldavië en Georgië. De hoofdbevinding was dat er spanning bestaat tussen de geopolitieke druk op snellere toetreding tot de Europese Unie en het strikt vasthouden aan de Kopenhagencriteria en toetredingsmethodologie.
De rapporteurs willen zich in het vervolgtraject richten op de vraag op welke manieren de Europese Unie nu al samenwerkt, en waar mogelijk nog intensiever kan gaan samenwerken, met de kandidaat-lidstaten op de Westelijke Balkan. Het doel van het rapporteurschap is de kennis- en informatiepositie van de commissie op dit thema te versterken. Het betreft de zoektocht naar toenadering en intensievere samenwerking op allerlei gebieden, zolang de landen nog niet aan alle strikte criteria voldoen.
De commissie heeft de leden Kahraman (NSC) en Van Campen (VVD) aangewezen als rapporteurs voor dit onderwerp.
EU-hervormingen
In maart 2024 heeft de Europese Commissie een eerste aanzet gepubliceerd tot hervormingen die nodig zijn om voorbereid te zijn op uitbreiding met nieuwe lidstaten. De commissie Europese Zaken heeft dit voorstel als prioritair aangemerkt en drie rapporteurs aangesteld die namens de commissie de informatiepositie van de commissie op dit thema zullen versterken. De rapporteurs, te weten de leden Klaver (GL/PvdA) en Dassen (Volt) zullen onderzoeken welke hervormingen nodig zijn om de EU slagvaardiger te maken. Daartoe zullen ze gesprekken voeren met experts en leden van de Europese instellingen en zijn zij voornemens een rondetafeldebat organiseren.
Implementatie van EU wet- en regelgeving
Veel uitvoeringsinstanties krijgen te maken met Europese wet- en regelgeving, maar vaak zijn ze niet of slechts in beperkte mate betrokken bij het opstellen ervan. De laatste jaren hebben zich gekenmerkt door steeds meer verordeningen vanuit Brussel, oftewel Europese wet- en regelgeving die direct van toepassing is in Nederland. Daarmee wordt het steeds belangrijker dat uitvoeringsinstanties niet overvallen worden door nieuwe Europese regels, maar al in een vroeg stadium weten wat er aan zit te komen. Welke mogelijkheden zij daartoe hebben wordt middels dit kennisthema onderzocht. Het lid Dassen (Volt) zijn aangesteld als rapporteur.