Financiën koningshuis centraal bij begroting

27 oktober 2016, begroting - Incidenten rond de kosten van het koningshuis domineren het debat over de begrotingen van Algemene Zaken en de Koning. "Iedereen wil wel van dat gedoe af", vat Van der Staaij (SGP) het algemene gevoelen samen.

De woordvoerders wijzen op verschillende financiële kwesties die rond het koningshuis spelen of hebben gespeeld:

een vermeende belastingdeal
verkoop van kunst door leden van de koninklijke familie
onderhoud van paleis Noordeinde
restauratie van de gouden koets
de toekomstige uitkering aan de kroonprinses

"Waarom is er altijd gedoe over geld", verzucht Van Raak (SP). Laat in ieder geval een serieus debat daarover mogelijk zijn, bepleit hij. De Kamer ziet financiële transparantie als belangrijke voorwaarde voor draagvlak voor het koningshuis.

Transparantie en soberheid

Tegen de rol en de positie van het koningshuis kijken de woordvoerders verschillend aan.

een verbindende factor in de samenleving en een motor voor de BV Nederland (Van der Burg, VVD)
niet alleen een kostenpost maar ook van grote waarde (Amhaouch, CDA)
een symbool van eenheid en saamhorigheid (Segers, ChristenUnie)
iets wat eigenlijk niet in een democratie past (Van Raak)

Hoe je ook tegen de monarchie aankijkt, het koningschap kost nu eenmaal geld. Die kosten moeten volgens onder anderen Van der Burg en Van der Staaij wel transparant zijn, want anders is er elk jaar ophef over. Voortman (GroenLinks) pleit daarnaast voor "Dreesiaanse soberheid".

Doorlichting van het hele stelsel van financiële regelingen voor het koningshuis voorkomt volgens Segers steeds nieuwe incidenten. Recourt (PvdA) vindt dat een modern koningschap vraagt om regelgeving die bij deze tijd past. Maak de koning niet onnodig kwetsbaar, zo bepleit Pechtold (D66).

Compensatie

Alle woordvoerders gaan in op de regeling die volgens RTL Nieuws al in de jaren zeventig zou zijn gemaakt ter compensatie van de vermogensbelasting die het Koninklijk Huis moet afdragen. "Een uiterst dubieuze, geheime constructie" noemt Van Klaveren (GrBvK) dit.

Het geschetste beeld van "een schimmige belastingdeal" is suggestief, benadrukt Rutte. Er is volgens hem geen enkel bewijs voor de gepresenteerde voorstelling van zaken. Het ging om het geheel van de koninklijke financiën, "om wat de belangrijkste Oranjes op dat moment onder aan de streep zouden overhouden".

De Kamer vraagt om een onafhankelijk historisch onderzoek, te presenteren voor de verkiezingen in 2017. De premier wil tijdens of na het historisch onderzoek de door het kabinet geraadpleegde stukken door het Nationaal Archief openbaar laten maken.

Zakgeld

De ophef over de toekomstige uitkering aan de kroonprinses vindt Rutte onterecht. De Kamer heeft destijds ingestemd met de financiële systematiek. Nu dit met cijfers concreet wordt, komen er allemaal vragen uit de Kamer. Hij vraagt zich af of de daarbij gekozen bewoordingen, zoals "zakgeld" (Pechtold) en "prinsesje" (Van Raak), niet te maken hebben met de komende verkiezingen: "puur populisme". We moeten gewoon vragen kunnen stellen, vinden Van Raak en Pechtold.

De Kamer stemt op 1 november over de ingediende moties en later dit jaar over de begrotingen.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.