Algemene Financiële Beschouwingen

2 oktober 2019, Algemene Financiële Beschouwingen - In hun eerste termijn stellen de financieel woordvoerders vragen aan minister Hoekstra en staatssecretaris Snel van Financiën.

Het gaat goed met de economie, en de staatsschuld daalt al een aantal jaar achter elkaar, maar de economische groei gaat naar verwachting volgend jaar wel omlaag. Maakt de regering de juiste keuzes in de begroting voor 2020?

Begroting

De overheidsuitgaven staan los van de overheidsinkomsten, zo zegt de zalmnorm: meevallers worden niet gebruikt voor extra uitgaven maar voor het aflossen van de staatsschuld. De regering houdt zich daar in 2020 niet langer aan.

Stoffer (SGP) zet vraagtekens bij het loslaten van de zalmnorm: is het niet beter om een buffer op te bouwen voor een nieuwe crisis? Ook Azarkan (DENK) betwijfelt of het verstandig is om sinterklaas te spelen terwijl de toekomst zo onzeker is.

Slootweg (CDA) rechtvaardigt het loslaten van de zalmnorm door te wijzen op de bijzondere omstandigheden: stopzetting van gaswinning in Groningen, akkoorden over pensioenen en klimaat, de negatieve rente en de achterblijvende lonen.

Nederland houdt in 2019 voor het vierde opeenvolgende jaar geld over op de begroting en ook in 2020 wordt een overschot verwacht. Er is zo'n 36 miljard te veel aan belasting opgehaald, stelt Van Dijck (PVV): geeft dit terug aan de burgers.

Er vloeien honderden miljarden weg door de voortgaande immigratie, de klimaattransitie en de Europese eenwording, stelt Baudet (FvD). Hij roept de regering op om te stoppen met deze "zinloze uitgaven".

Koopkracht

Het is goed dat de middeninkomens er komend jaar op vooruitgaan, zegt De Vries (VVD). Om ook in latere jaren de koopkracht te laten stijgen, moeten volgens haar de uitgaven in de hand worden gehouden en de collectieve lasten verlaagd.

Terwijl de economie is gegroeid, betogen Van Dijck (PVV) en Azarkan (DENK), daalde de koopkracht van veel mensen. Dat is volgens hen te wijten aan het regeringsbeleid van de afgelopen jaren, met huurverhogingen, afschaffing van de basisbeurs en het hoge eigen risico in de zorg.

De rekenrente dwingt pensioenfondsen om zich arm te rekenen, concludeert Van Otterloo (50PLUS). Het "rentefundamentalisme" leidt er volgens hem toe dat de koopkracht van gepensioneerden al jaren achterblijft bij die van werkenden.

Belastingstelsel

In 2020 wordt het aantal belastingschijven teruggebracht naar twee. Dit is een eerste stap naar vereenvoudiging van het stelsel van belastingen, heffingskortingen en toeslagen, hoopt Slootweg (CDA): het moet echt anders.

De marginale lastendruk van middeninkomens is nu veel te hoog, zo vindt Snels (GroenLinks). Kijk daarom naar het afschaffen van toeslagen en het tegelijkertijd verhogen van het minimumloon en de uitkeringen, oppert Bruins (ChristenUnie).

Hervorming economie

We moeten het gunstige economische tij benutten voor structurele hervormingen, betoogt Sneller (D66). Hij wil onder andere kijken naar het beperken van de zorguitgaven en het verder verlagen van de hypotheekrenteaftrek.

Het neoliberale kapitalisme past niet meer bij deze tijd, vindt Alkaya (SP). De welvaart is weliswaar gestegen, maar dat heeft geen eerlijke, veilige en schone samenleving opgeleverd. Hij pleit daarom voor een nieuw economisch kompas.

Het bestaande economische model leidt tot zelfdestructie, zegt Van Raan (PvdD). We moeten volgens hem zo snel mogelijk de klimaat- en de biodiversiteitscrisis aanpakken.

Stikstofuitstoot en woningbouw

Het stikstofprobleem laat de woningbouw stilvallen. Daarom moet er volgens Snels (GroenLinks) een oplossing komen voor boeren die willen stoppen. Maar dit zou volgens hem niet gefinancierd mogen worden uit het extra geld voor woningbouw.

Stikstof is slechts een boekhoudkundig probleem, stelt Baudet (FvD). Dit kan simpel worden opgelost door dezelfde meetmethode te gebruiken als Duitsland.

Slechte isolatie, schimmel en lekkende daken. Alkaya (SP) wijst op de slechte staat van veel huurwoningen. Hij wil dat de verhuurderheffing structureel omlaaggaat, zodat woningcorporaties voldoende geld hebben voor het verbeteren van bestaande woningen en het bouwen van nieuwe huizen. Haal het voor de komende tien jaar begrote geld naar voren, oppert Nijboer (PvdA).

Investeringsfonds

De regering denkt na over een investeringsfonds van tientallen miljarden euro's om de Nederlandse economie te versterken. Is dit een goed idee?

Stoffer (SGP): leer van gemaakte fouten bij eerdere investeringsfondsen
Sneller (D66): gebruik het om de arbeidsproductiviteit te verhogen
De Vries (VVD): het mag geen "snoeppot" worden voor willekeurige uitgaven
Bruins (ChristenUnie): dek geen structurele uitgaven met eenmalig geld
Nijboer (PvdA): steek extra geld in onderwijs en onderzoek
Van Otterloo (50PLUS): investeer in de kracht van de samenleving en de economie
Van Raan (PvdD): besteed het gehele fonds aan klimaatmaatregelen

De bewindslieden van Financiën reageren op 3 oktober op de inbreng van de Kamer.

Zie ook

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist

Algemene Financiële Beschouwingen

Begroting De overheidsuitgaven staan los van de overheidsinkomsten, zo zegt de zalmnorm: meevallers worden niet gebruikt voor extra uitgaven maar voor het aflossen van de staatsschuld. De regering houdt zich daar in 2020 niet langer aan.

Koopkracht Het is goed dat de middeninkomens er komend jaar op vooruitgaan, zegt De Vries (VVD). Om ook in latere jaren de koopkracht te laten stijgen, moeten volgens haar de uitgaven in de hand worden gehouden en de collectieve lasten verlaagd.

Belastingstelsel In 2020 wordt het aantal belastingschijven teruggebracht naar twee. Dit is een eerste stap naar vereenvoudiging van het stelsel van belastingen, heffingskortingen en toeslagen, hoopt Slootweg (CDA): het moet echt anders.

Hervorming economie We moeten het gunstige economische tij benutten voor structurele hervormingen, betoogt Sneller (D66). Hij wil onder andere kijken naar het beperken van de zorguitgaven en het verder verlagen van de hypotheekrenteaftrek.

Stikstofuitstoot en woningbouw Het stikstofprobleem laat de woningbouw stilvallen. Daarom moet er volgens Snels (GroenLinks) een oplossing komen voor boeren die willen stoppen. Maar dit zou volgens hem niet gefinancierd mogen worden uit het extra geld voor woningbouw.

Investeringsfonds De regering denkt na over een investeringsfonds van tientallen miljarden euro's om de Nederlandse economie te versterken. Is dit een goed idee?