Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Mohandis over indiceren bij ouders en kinderen die intensieve kindzorg nodig hebben

Antwoord van Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) (ontvangen 12 december 2023).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 259.

Vraag 1 en 2

Bent u het eens met het in de aangenomen motie Mohandis c.s.1 gestelde dat volwaardige invulling van het zorgplan voor ouders en kinderen die
intensieve kindzorg nodig hebben van essentieel belang is?

Bent u het eens met het in de in vraag 1 genoemde motie Mohandis c.s. gestelde dat
naast de beoordeling door de kinderverpleegkundige, de inbreng van hoofdbehandelaar,
verpleegkundig specialist en ouders medebepalend dient te zijn voor het zorgplan?
Zo nee, welke zwaarwegende argumenten heeft u om de inbreng van hoofdbehandelaar,
verpleegkundig specialist en ouders niet medebepalend te laten zijn voor de indicatie?
Wat zou minder goed worden aan het zorgplan, met deze aantoonbare extra inbreng?

Antwoord 1 en 2

Ik ben het ermee eens dat het in het belang van kind en gezin is dat zorgprofessionals
en ouders rondom een kind met een zorgbehoefte in de eigen omgeving zo optimaal mogelijk
samenwerken.

De kinderverpleegkundige inventariseert de totale zorg vanuit de vier kinderleefdomeinen
van het Medische Kindzorg Samenwerking (medisch, ontwikkeling, sociaal en veiligheid).
Belangrijk hierbij is dat de verkregen informatie geobjectiveerd, geverifieerd en
daar waar nodig verhelderd wordt. Dit doet de kinderverpleegkundige door informatie
te verzamelen bij kind, ouders en betrokken zorgprofessionals. Het indiceren van kinderverpleegkundige
zorg (volgens de Handreiking Indicatieproces Kindzorg -HIK) in de eigen leefomgeving
van kind en gezin vereist dan ook nauwe samenwerking tussen het kind, de ouders, de
indicerend kinderverpleegkundige en andere betrokken zorgprofessionals. Door te werken
op basis van de MKS-methodiek wordt zorgvuldig samenwerken gestimuleerd. Goede voorlichting
vooraf en het regelmatig met elkaar in gesprek gaan zijn ontzettend belangrijk. Dit
maakt dat er bij kind en gezin geen verkeerde verwachtingen zijn en dat zij steeds
opnieuw de juiste keuzes kunnen blijven maken. Op deze wijze hoeft bijvoorbeeld een
herindicatie ook geen stress op te leveren, omdat kind en gezin zelf volledig inzicht
in hebben in het zorgplan en op de hoogte zijn van het indicatieproces.

In het bijzonder is het belangrijk dat de kinderverpleegkundige, die gaat over de
verpleging en verzorging in de eigen leefomgeving, de kinderarts/hoofdbehandelaar
consulteert en zijn/haar input meeweegt in het indicatieproces. Ik hecht eraan te
benadrukken dat in de huidige beroepsnormen deze samenwerking al geborgd is. Dit neemt
echter niet weg dat de kinderverpleegkundige uiteindelijk, op basis van alle informatie
die zij verzamelt en objectiveert conform het verpleegkundig proces, de enige professional
is die het oordeel moet en kan vellen over de verpleging en verzorging in de thuissituatie.
Dit valt onder zijn/haar autonome professionele expertise.

De kinderverpleegkundige is de zorgprofessional die ten aanzien van het kind en de
eigen leefomgeving het hele spectrum van behandeling, verpleging en verzorging het
beste kan overzien. In de indicatiestelling wordt de inbreng van de kinderarts over
het medische domein wel degelijk meegewogen, maar de kinderarts vormt geen visie over
hoe de verpleging en verzorging in de eigen leefomgeving moet worden vormgegeven.
Het is niet de expertise van een kinderarts om de volledige context van de gezinssituatie
en het sociale aspect daarin te overzien. Ook de Nederlandse vereniging van kinderartsen
bevestigd dat zij dit niet willen en niet kunnen. Daarnaast heeft het Zorginstituut
Nederland een notitie opgesteld in 2019 waarin het volgende is opgenomen: Het indiceren
van «verpleging en verzorging in de eigen leefomgeving» voor de Zorgverzekeringswet
(Zvw), artikel 2.10 Besluit Zorgverzekeringswet, is voorbehouden aan de verpleegkundige.
Zij werkt methodisch volgens het cyclisch verpleegkundig proces (zie hoofdstuk 2).
De inventarisatie en indicatie omvat «zorg zoals verpleegkundigen plegen te bieden
en houdt verband met een behoefte aan geneeskundige zorg of een hoog risico daarop».2

Bovengenoemde rolverdeling tussen de verpleegkundige en medisch specialist – volgens
het indiceerproces van de kinderverpleegkundigen – is onlangs nogmaals met kinderverpleegkundigen
en kinderartsen besproken. Opnieuw is door beide beroepsgroepen het belang van deze
rol- en verantwoordelijkheidsverdeling onderstreept.

Wat betreft de rol van de ouders: Zorginstituut Nederland heeft benadrukt dat de kinderverpleegkundige
vaststelt welke zorg nodig is in samenspraak met ouders waarin de context van een casus wordt meegenomen. Ter verduidelijking hiervan heeft
het Zorginstituut Nederland een notitie gepubliceerd over het op de juiste manier
tot stand komen van een indicatiestelling.3 Daarnaast is er een nieuwe herziening van de handreiking Indicatieproces Kindzorg
(HIK) (2023), waarin de rol van de ouders in het indicatieproces wordt beschreven.4

Ik kan uw motie uitvoeren als ik dit doe langs de bedoeling van deze motie. Als ik
de motie letterlijk zou uitvoeren, dan ga ik in tegen het advies van de door de beroepsgroepen
opgestelde handreiking, de beargumenteerde stellingname van de Nederlandse Vereniging
van Kinderartsen en de notitie van het Zorginstituut. Ik kan u toezeggen dat ik met
het Zorginstituut in gesprek treed over deze notitie en hun standpunt over de situatie.
Ik wil benadrukken dat een goede samenwerking tussen alle betrokkenen al onderdeel
is van de HIK en dat ouders altijd betrokken worden bij het zorgplan om zo een zorgvuldig
indicatieproces te realiseren, maar ieder vanuit zijn eigen rol, verantwoordelijkheid
en expertise.

Vraag 3

Kunt u zich voorstellen dat een indicerende kinderverpleegkundige die het zorgplan
moet afstemmen met een zorgverzekeraar, terwijl de organisatie waarvoor deze verpleegkundige
werkt afhankelijk is van met deze zorgverzekeraar gesloten contracten, niet in alle
gevallen echt onafhankelijk kán zijn? Zo nee, welke argumenten, anders dan training
en richtlijn, heeft u daarvoor? Kunt u zich voorstellen dat de positie van de indicerend
kinderverpleegkundige ten opzichte van de zorgverzekeraar wordt verstevigd wanneer
het zorgplan aantoonbaar mede wordt gedragen door hoofdbehandelaar, verpleegkundig
specialist en ouders? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ik begrijp goed dat er verschillende belangen spelen bij het toekennen van een indicatie.
Juist om die reden is er een motie uitgevoerd om rolvermenging tegen te gaan en elke
partij bij zijn eigen expertise te houden. Zoals ook in de brief aan uw Kamer van
21 juni 20215 en in de brief aan uw Kamer van 13 december 20216 is aangegeven, zijn het de indicerend kinderverpleegkundigen die de indicatie professioneel
en autonoom opstellen.

De autonomie is als norm opgenomen in het Normenkader van de Vereniging Verzorgenden
en Verpleegkundigen. Het normenkader beschrijft aan welke eisen verpleegkundigen moeten
voldoen wanneer zij extramurale verpleging en verzorging indiceren en organiseren.
De eerste norm is dat het indiceren en organiseren van zorg plaats vindt op basis
van professionele autonomie.

Zorgverzekeraars hebben vervolgens de wettelijke taak om te controleren of indicaties
voldoen aan de beroepsnorm en aan de wet- en regelgeving. Beide partijen mogen zich
hierbij niet mengen in de rol van de ander. De indicerend verpleegkundige consulteert
in dit proces betrokken – kinderarts, ouders en andere betrokken professionals – om
tot een zorgvuldig zorgplan te komen.

Het professioneel en autonoom handelen van de kinderverpleegkundigen geldt daarnaast
ook voor andere zorgprofessional zoals bijvoorbeeld huisartsen en paramedici. Dit
is hoe de Zvw is ingericht; waarbij we vertrouwen bij de zorgprofessional leggen.
Ik vind het belangrijk dat dit vertrouwen er dus ook ten aanzien van de kinderverpleegkundigen
is.

Vraag 4

Welke mogelijkheden hebben indicerende kinderverpleegkundigen als zij het niet eens
zijn met de aanpassingen van een zorgverzekeraar? Hoe vaak komt dit voor? Kunt u inventariseren
hoe vaak het tot nu toe is voorgekomen dat kinderverpleegkundigen en zorgverzekeraars
het in eerste instantie niet eens waren, dan wel dat de zorgverzekeraar aanpassingen
wenste in het zorgplan, en hoe uiteindelijk tot een besluit werd gekomen? Als u niet
kunt aangeven hoe vaak dit aan de orde was, kunt u dan tenminste een paar voorbeelden
geven van zorgplannen die door de zorgverzekeraar zijn aangepast?

Antwoord 4

Deze vraag impliceert dat zorgverzekeraars zorgplannen aanpassen. Het is niet de taak
en verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraar om deze plannen aan te passen. Wel
kunnen zorgverzekeraars vragen stellen over de inhoud van een indicatie. Er zijn geen
data beschikbaar hoe vaak een zorgverzekeraar contact opneemt met de indicerend verpleegkundige
voor vragen over het zorgplan. Het kan voorkomen dat er zorg is geïndiceerd die naar
het oordeel van de zorgverzekeraar niet onder de aanspraak verpleging en verzorging
valt, niet doelmatig is of dat de indicatiestelling niet voldoet aan het normenkader
van V&VN. In dat geval neemt de zorgverzekeraar contact op met de indicerend kinderverpleegkundige
en vraagt om een nadere uitleg en onderbouwing. De kinderverpleegkundige kan vervolgens
beslissen het zorgplan aan te passen als een verduidelijking van het zorgplan nodig
is.

Het kan zijn dat na een verduidelijking van een zorgplan, naar oordeel van de zorgverzekeraar
de zorg niet of niet geheel onder de aanspraak verpleging en verzorging valt, of niet
doelmatig is, of de indicatie niet is gesteld volgens het normenkader. In die situatie
kent de zorgverzekeraar voor die zorg geen Zvw-pgb toe. De toekenning kan hierdoor
anders zijn dan de indicatie. In dat geval motiveert de zorgverzekeraar waarom zij
afwijken van de indicatie. De handelwijze is hier niet anders dan bij andere aanspraken
op de Zvw.

Het belangrijkste is dat de partijen met elkaar in gesprek gaan om zo de juiste zorg
voor het kind te organiseren. Het is hierbij aan de kinderverpleegkundige om mondeling
goed te kunnen toelichten wat al in het zorgplan is beschreven en dat waar nodig nog
verder te verduidelijken. In de Training HIK, de Intervisie Indicatieproces Kindzorg
en de Expertgroep Indicatieproces Kindzorg is aandacht voor verpleegkundig leiderschap,
het mondeling onderbouwen van een indicatie en het gaan staan voor dat wat de verpleegkundige
heeft beschreven en geïndiceerd. Dit alles in relatie tot het meewegen van de inzichten
van de ouder(s) en niet in de laatste plaats van het kind zelf.

Bij twijfel, vragen en complexiteit in het indicatieproces kan de situatie door de
ouders, de kinderverpleegkundige of de zorgverzekeraar ingebracht worden in de Expertgroep
Indicatieproces Kindzorg. In de casuïstiekbespreking wordt niet alleen gezorgd voor
de juiste afwegingen en de onderbouwing daarvan, maar het geheel wordt ook vastgelegd
op papier. De kinderverpleegkundige krijgt concrete handvatten mee om verder te komen
met de besproken situatie en zij krijgt het aanbod om deze in het proces dat volgt
nogmaals te bespreken als dat wenselijk is. Bovendien kan er op deze wijze tot een
zorgvuldige afweging, onderbouwing en voortgang worden gekomen, die zo goed mogelijk
aansluit bij de zorgvraag en hulpbehoefte van kind en gezin.

Vraag 5

Welke stappen heeft u naar aanleiding van de in vraag 1 genoemde motie Mohandis c.s.
genomen om de inbreng van de hoofdbehandelaar, de verpleegkundig specialist en de
ouders, aantoonbaar onderdeel te laten worden van het zorgplan, conform de wens van
de Kamer? Indien u daartoe nog geen stappen hebt ondernomen, hoe en wanneer gaat u
deze motie alsnog uitvoeren? Als u niet van plan bent deze motie uit te voeren, welke
zwaarwegende argumenten heeft u daar dan voor?

Antwoord 5

Zoals ik in antwoord op vraag 1 en 2 al heb aangegeven heeft het Zorginstituut Nederland
benadrukt dat de kinderverpleegkundige vaststelt welke verpleging en verzorging in
de eigen leefomgeving nodig is. Dit doet zij in samenspraak met ouders waarin de context
van een casus wordt meegenomen. Ter verduidelijking van de rolverdeling rondom van
de indicatiestelling heeft het Zorginstituut Nederland een notitie gepubliceerd over
het op de juiste manier tot stand komen van een indicatie. Daarnaast is er een nieuwe
herziening van de handreiking Indicatieproces Kindzorg (HIK) (2023), waarin de rol
van de ouders en kinderarts in het indicatieproces wordt beschreven. De hoofdbehandelaar
gaat over de medische behandeling, bij de indicatie gaat het om de zelfstandige beoordeling
van de leefomgeving door de indicerend kinderverpleegkundige. Uiteraard met inachtneming
van de andere behandelaren. Ik verwijs u verder naar de brief die eind 2023 op verzoek
van de vaste Kamercommissie VWS aan uw Kamer wordt aangeboden.

Vraag 6

Bent u het eens met het in een andere aangenomen motie Mohandis c.s.7 gestelde dat een zorgplan voor intensieve kindzorg dat op basis van een indicatie
voor medisch noodzakelijke zorg tot stand is gekomen, niet om financiële redenen door
een zorgverzekeraar gewijzigd moet worden? Zo nee, kunt u uitgebreid aangeven waarom
niet?

Antwoord 6

Zorgverzekeraars hebben een wettelijke taak om te controleren of indicaties voldoen
aan de beroepsnorm en de geldende wet- en regelgeving. Een zorgverzekeraar kent soms
niet de gehele indicatie toe om de redenen zoals gegeven in antwoord op vraag 4. Aanpassing
door de zorgverzekeraar mag zoals in het antwoord op vraag 4 geschetst niet enkel
om «financiële redenen», maar wel mag de zorgverzekeraar een oordeel geven over de
doelmatigheid van de indicatie. Het is bovendien te allen tijde van belang dat zorgverzekeraars,
wanneer zij in hun oordeel afwijken van de indicatie van de kinderverpleegkundige,
dit oordeel goed onderbouwen, hierover transparant communiceren richting de relevante
betrokkenen. Sinds eind 2021 hanteert de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen
(SKGZ) de lijn dat een (deels) afwijzende beslissing van de zorgverzekeraar alleen
zorgvuldig tot stand gekomen is, wanneer de zorgverzekeraar – voordat deze tot een
beslissing komt – eerst contact heeft opgenomen met de indicerend kinderverpleegkundige
om verduidelijkende vragen te stellen. Als na dat contact naar oordeel van zorgverzekeraar
de zorg niet onder de aanspraak verpleging en verzorging valt, of onvoldoende doelmatig
is, of de indicatie niet is gesteld volgens het normenkader, dan kent de zorgverzekeraar
voor dat betreffende deel van de zorg geen Zvw-pgb toe. De toekenning kan hierdoor
lager zijn dan het aantal uren van de indicatie. In dat geval motiveert de zorgverzekeraar
waarom deze afwijkt van de indicatie. Zo nodig kan de zorgverzekeraar – op verzoek
– een second opinion organiseren. Alles is er op gericht om de juiste zorg te leveren
in het belang van het kind. De ervaring leert dat de nieuwe werkwijze hier op toeziet.
Maar het kan dat er verschil van inzicht blijft bestaan.

Als ouders er niet uitkomen met de kinderverpleegkundige of met de zorgverzekeraar,
dan kunnen de ouders ook contact opnemen met het Juiste Loket. Afhankelijk van de
situatie kunnen de ouders vervolgens de hulp inschakelen van de Expertgroep indicatieproces
kindzorg, het Regionale indicatieteam (netwerken integrale kindzorg) bij domeinoverstijgende
vraagstukken en het praktijkteam Kindzorg dat in 2022 door VWS is opgericht. Deze
teams kunnen ook helpen met de second opinion via de verzekeraar. Daarnaast kunnen
ouders hun zaak indienen bij de SKGZ wanneer zij er niet uit komen met de betreffende
zorgverzekeraar. Ouders, de kinderverpleegkundige en de verzekeraar kunnen ook zelf
contact opnemen met het Expertteam.

Met het inwerkingtreden van de HIK en andere acties, signaleren indicerend kinderverpleegkundigen
en verzekeraars een vermindering van het aantal gezinnen waarbij er meningsverschillen
zijn tussen de verpleegkundige en zorgverzekeraar ten aanzien van de Zvw-pgb over
de indicatie voor de medische kindzorg voor het kind. Kinderverpleegkunde.nl, V&VN
en verzekeraars merken in ieder geval dat in geval van complexe zorgvragen veel vaker
aan de voorkant van het indicatieproces wordt aangemeld bij de Expertgroep om eventuele
onduidelijkheden en /of knelpunten voor te zijn. Zij zien een afname in het aantal
gezinnen waar het dreigt te escaleren (of reeds geëscaleerd is). Daarnaast heb ik
op 7 juni het actieplan kindzorg Zvw-pgb8 aan uw kamer aangeboden. Ik vind het goed dat er de afgelopen jaren verbeteringen
zijn doorgevoerd, maar nog belangrijker is dat we blijven evalueren en leren. Dit
is belangrijk voor het kind, de ouders en betrokken de zorgprofessionals.

Vraag 7 en 8

Bent u het eens met het in vraag 6 genoemde motie Mohandis c.s. gestelde dat ouders
van kinderen die intensieve kindzorg nodig hebben niet extra belast moeten worden
met bezwaarprocedures?

Bent u het ermee eens dat de huidige gang van zaken, waarbij de ouders een bezwaarprocedure
moeten starten wanneer een zorgverzekeraar een zorgplan wijzigt of afwijst, een extra
belasting voor de ouders vormt? Zo ja, vindt u dit gewenst? Indien u dit niet gewenst
vindt, bent u het ermee eens dat de in vraag 6 genoemde motie Mohandis c.s. voorgestelde
procedure voor de ouders minder belastend is, en dat deze procedure er tevens voor
zorgt dat de zorginhoudelijke inbreng van hoofdbehandelaar, ouders en verpleegkundige
in het zorgplan zwaarder weegt dan mogelijke financiële overwegingen van een zorgverzekeraar?

Antwoord 7 en 8

Zorgverzekeraars wijzigen geen zorgplannen en wijzen die ook niet af. Zorgverzekeraars
toetsen indicaties op rechtmatigheid en doelmatigheid. Ik deel de opvatting dat klachtenprocedures
niet nodig zouden moeten zijn, en zeker niet voor ouders uit deze specifieke doelgroep.
Verzwarende omstandigheden geven onrust en onzekerheid en werken vertragend. Het indienen
van een klacht en de procedure die hieruit volgt, zorgen inherent voor vertraging.
Het is daarom vooral van belang om het gehele proces rondom de Zvw-pgb aan de voorkant
goed te organiseren, zodat er zo weinig mogelijk – en het liefst geen – ouders zich
genoodzaakt voelen om een klacht in te dienen of een procedure te starten. Het actieplan
kindzorg is hier dan ook expliciet op gericht.9

Naast het voorkomen van klachtenprocedures, zijn er inmiddels laagdrempeligere manieren
om hulp in te schakelen bij een gezin zonder dat daar langdurige procedures aan te
pas komen. Eén van de belangrijkste instrumenten hiervoor is de Expertgroep Indicatieproces
Kindzorg. In dit team zitten kinderverpleegkundigen uit verschillende regio’s en/of
organisaties. Via deze route kan ook voor de meest complexe casuïstiek een goede kwaliteit
van de indicatie geborgd worden. Dit team is ook al in te schakelen tijdens het indicatieproces,
niet alleen bij navragen of een afwijzing van de zorgverzekeraar. Als er sprake is
van een verschil van inzicht met de zorgverzekeraar is, dan is de klachtenprocedure
bij de zorgverzekeraar de eerste stap. Ook is er laagdrempelige bemiddeling mogelijk
via de SKGZ, wanneer het gaat om een verschil van inzicht met de zorgverzekeraar.
SKGZ geeft aan daar expliciet voor open te willen staan en ouders te willen helpen.

Het zo min mogelijk belasten van de ouders is daarnaast een punt dat in de medische
kindzorg wordt geadresseerd door één aanspreekpunt te hebben voor de ouders. Uit de
gesprekken met ouders, die ik zelf ook gesproken heb, komt naar voren dat zij het
als prettig ervaren dat zij, in de persoon van de kinderverpleegkundige, één duidelijk
aanspreekpunt hebben. Dit ontzorgt de ouders, ook in de gesprekken met een zorgverzekeraar.
Juist om die reden is het belangrijk om de kinderverpleegkundigen als spin in het
web te laten fungeren en de kinderverpleegkundigen in hun professionele en autonomie
te sterken en te hen deze toe te vertrouwen.

De situatie van (ernstig) zieke kinderen is in de tijd aan verandering onderhevig.
Ook als de zorgvraag zelf niet verandert, dan kunnen de context en de hulpbehoefte
wel veranderen. Dat maakt dat het belangrijk is om zorgvraag en hulpbehoefte regelmatig
te evalueren en indien nodig – en in het belang van het kind – het zorgplan en indicatie
bij te stellen. Elk kind heeft recht op de best passende zorg, autonomie en regie
over zijn/haar leven, ziekte en zorg daar waar mogelijk. Om passend bij zijn/haar
ontwikkeling meegenomen te worden in het leren omgaan met de fysieke, emotionele en
sociale uitdagingen in het leven én om zo veel mogelijk eigen regie te kunnen en leren
voeren. Regelmatig evalueren is een essentieel onderdeel van het verpleegkundig proces.
Belangrijk hierbij is dat de kinderverpleegkundige onderdeel is van het zorgproces
van het kind. Participeren in de zorg van het kind is ondersteunend aan het signaleren
en bespreekbaar maken van veranderingen in de zorgvraag en de hulpbehoefte en kan
voorkomen dat kind en gezin vast komen te zitten in een (zorg)situatie die niet langer
past bij de context en de hulpbehoefte van kind en/of gezin.

Vraag 9

Welke stappen heeft u genomen naar aanleiding van de in vraag 6 genoemde motie Mohandis
c.s. om de bezwaarprocedure aan te passen? Indien u nog geen stappen hebt ondernomen,
hoe en wanneer gaat u deze motie uitvoeren?

Antwoord 9

In het antwoord op de vragen 6,7 en 8 heb ik aangegeven dat ik de motie ondersteun,
met daarin de nuancering dat er wat mij en wat partijen betreft nadrukkelijk een centrale
rol is weggelegd voor de indicerend kinderverpleegkundige. Ik zie geen reden om de
bezwaarprocedure aan te passen. Zoals al genoemd deel ik uw opvatting dat het uiteraard
wenselijk is om bezwaarprocedures zoveel mogelijk te voorkomen. Daarom is het van
belang zo veel mogelijk aan de voorkant op te lossen. In gevallen dat partijen het
niet met elkaar eens zijn hebben we op meerdere vlakken laagdrempelige escalatiemogelijkheden
ingebouwd, zodat ouders hierbij zo goed mogelijk worden ondersteund

Vraag 10

Bent u ook van mening dat het geïndiceerde zorgplan gebaseerd dient te zijn op zorginhoudelijke
criteria en dat de indicatie voor benodigde zorg niet bepaald mag worden door financiële
overwegingen van de zorgverzekeraar, zoals ook is bepaald in artikel 14, eerste lid
van de Zorgverzekeringwet? Zo ja, waarom moet een zorgplan dan door de kinderverpleegkundige
worden «afgestemd» met de zorgverzekeraar?

Antwoord 10

De indicatie wordt zelfstandig door een indicerend kinderverpleegkundige opgesteld
(of soms in complexe gevallen door meerdere verpleegkundigen via de expertgroep).
Verpleegkundigen indiceren professioneel autonoom, zoals vastgelegd in de beroepsnorm,
en stellen een indicatie passend bij de context van het gezin. Daarbij hebben zorgverzekeraars
een wettelijke taak om te controleren of indicaties voldoen aan de beroepsnorm en
de wet- en regelgeving. Dit staat ook in de Zvw en nadere wetgeving. Dat is niet hetzelfde
als afstemmen van het zorgplan. De kinderverpleegkundige gaat over de indicatie.

Vraag 11

Bent u ervan overtuigd dat in alle gevallen altijd sprake is geweest van besluiten
door zorgverzekeraars, louter op grond van zorginhoudelijke criteria? Zo ja, hoe rijmt
u dat met zaken waarin de rechter de zorgverzekeraar in het ongelijk stelde? Zo nee,
waarom vindt u dit dan geen aanleiding om de wens van de Kamer en de in vraag 6 genoemde
aangenomen motie uit te voeren?

Antwoord 11

Laat ik voorop stellen dat al het werk wat in de medische kindzorg door betrokkenen
gedaan wordt – van indicatiestelling tot toekenning van indicatie – maatwerk én mensenwerk
is. Dat geldt voor zowel de kinderverpleegkundigen als ook de beoordelaar bij de zorgverzekeraar
en uiteraard geldt dit ook voor de kinderarts. Elke specifieke casus vraagt om maatwerk
waarin de context van het kind moet worden meegenomen. Ook al proberen we ervoor te
zorgen dat we het proces zoveel mogelijk optimaliseren, het blijft mensenwerk en daar
gaan af en toe dingen mis. Daarom is het belangrijk om het goede gesprek te blijven
voeren – en zijn er, zoals eerder beschreven, waar nodig mogelijkheden om op casusniveau
(laagdrempelig) te escaleren.

Zoals bij vraag 6 aangegeven signaleren we indicerend kinderverpleegkundigen en verzekeraars
met het inwerkingtreden van de HIK en andere acties, een vermindering van het aantal
gezinnen waarbij er meningsverschillen zijn tussen de verpleegkundige en zorgverzekeraar
ten aanzien van de Zvw-pgb over de indicatie voor de medische kindzorg voor het kind.
Kinderverpleegkunde.nl, V&VN en verzekeraars merken in ieder geval dat in geval van
complexe zorgvragen veel vaker aan de voorkant van het indicatieproces wordt aangemeld
bij de Expertgroep om eventuele onduidelijkheden en /of knelpunten voor te zijn. Zij
zien een afname in het aantal gezinnen waar het dreigt te escaleren (of reeds geëscaleerd
is). Daarnaast heb ik op 7 juni het actieplan kindzorg Zvw-pgb10 aan uw kamer aangeboden. Ik vind het goed dat er de afgelopen jaren verbeteringen
zijn doorgevoerd, maar nog belangrijker is dat we blijven evalueren en leren.

Dit is belangrijk voor het kind, ouders en betrokken zorgprofessionals. Dit is belangrijk
voor het kind, de ouders en betrokken de zorgprofessionals.

Vraag 12

Vindt u het aannemelijk dat het in de huidige situatie kan voorkomen dat ouders die
zich niet gehoord voelen door de indicerend kinderverpleegkundige, zich wenden tot
de Belangenvereniging intensieve kindzorg (BVIKZ)? Herkent u de signalen op X (voorheen
Twitter) van ouders en kinderverpleegkundigen dat zij, als zij via BVIKZ om (her)indicatie
vragen, niet worden geholpen? Wordt BVIKZ in de HIK-training benoemd als een partij
om niet mee samen te werken? Zo ja, hoe? Hoe kunt u uitsluiten dat dit aan de orde
zou kunnen zijn? Bent u het ermee eens dat ouders zelf bepalen van welke organisatie
zij hulp krijgen?

Antwoord 12

Allereerst wil ik u laten weten dat ik met de leden en ouders van de Belangenvereniging
intensieve kindzorg (BVIKZ) ik in gesprek ben geweest. Daarnaast heb ik ook gesprekken
gevoerd met andere ouders en kinderen die met medische kindzorg te maken hebben. Verder
ben ik in gesprek geweest met de kindzorgpartijen als V&VN, Per Saldo, Kinderverpleegkunde.nl
Nederlandse Vereniging voor Kinderartsen en Stichting Kind en Ziekenhuis. Het doel
van deze gesprekken was om mij op zorgvuldige wijze te informeren.

In eerdere brieven aan uw Kamer heb ik laten weten dat er een mediation traject tussen
de medische kindzorg partijen heeft plaatsgevonden. Alle betrokken partijen hebben
daaraan deelgenomen. Na afloop van het traject is er een gezamenlijke intentieverklaring
over de wijze van samenwerking opgesteld en bekrachtigd.11 Helaas heeft een aantal partijen mij laten weten dat BVIKZ zich herhaaldelijk niet
aan deze samenwerkingsafspraken uit het mediation traject heeft gehouden. Voor de
andere medische kindzorg partijen is dat de reden om niet meer met BVIKZ samen te
willen werken, zo geven ze in hun brief aan. Uw Kamer heeft deze brief ook ontvangen
op 7 juni jongstleden. Uit navraag is gebleken dat tijdens de HIK-training niets wordt
gezegd over BVIKZ of andere patiëntenorganisaties. Verder wil ik benadrukken dat er
voor ouders meerdere officiële én laagdrempelige routes zijn om hun zorgen te kunnen
uiten of bezwaar te kunnen maken tijdens een indicatieproces. Vervolgens staat het
ouders uiteraard vrij zich ook tot andere partijen te wenden, zoals bijvoorbeeld de
BVIKZ.

Zij mogen zelf bepalen van wie zij ondersteuning willen ontvangen, maar de indicerend
verpleegkundigen bepalen zelf onder welke omstandigheden zij indiceren. Dit valt onder
de autonomie van een zorgprofessional.