Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Slootweg over het bericht ‘België wil verbod op gokreclames: Gokken is het nieuwe roken’

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 14 juni 2022)Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3003

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «België wil verbod op gokreclames: Gokken is het nieuwe
roken»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u zich de uitspraak van de sociaal-liberale Minister van Justitie Van Quickenborne
(Open VLD) die zei: «Gokken is het nieuwe roken en iedereen is het er ook over eens
dat tabaksreclame er beter niet meer is»?

Antwoord 2

Ik herken mij niet volledig in de uitspraak van Minister van Quickenborne. Van roken
weten we dat iedere sigaret slecht is voor de gezondheid. Kansspelen zijn voor veel
mensen een vorm van vrijetijdsbesteding en leiden voor een heel groot deel van de
mensen niet tot problemen. Wel kennen kansspelen risico’s. Vanwege die risico’s is
het van belang dat spelers goed beschermd worden. Dat gebeurt bij legale aanbieders,
die zich moeten houden aan strenge regels. Zoals ook in mijn brieven van 17 maart
en 21 april 2022 aangegeven, hou ik scherp in de gaten of de bescherming voldoende
geborgd is en de regels hiervoor voldoende kaders bieden.2 Enige vorm van kansspelreclame is vervolgens nodig om mensen te leiden naar die vergunde
aanbieders. Tegelijk zie ik dat door overvloedige reclames en het brede ongerichte
bereik ervan de waarborgen met betrekking tot kwetsbare groepen in gevaar komen. Daarom
tref ik aanvullende maatregelen. Zo is het gebruik van rolmodellen voor risicovolle
kansspelen vanaf 30 juni 2022 niet meer toegestaan.3 Op dit moment wordt voorts gewerkt aan een verbod op ongerichte reclame voor risicovolle
kansspelen, zoals aangekondigd in de brieven aan uw Kamer van 17 maart en 21 april
2022.4 Zoals ik ook heb aangegeven in de antwoorden op Kamervragen van de leden Van Nispen
en Bikker pas ik hiertoe het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen
aan en heb ik het voornemen dit voor de zomer in consultatie te geven.5

Vraag 3

Deelt u de mening dat het een zeer zorgwekkende ontwikkeling is dat er sinds de legalisering
van online gokken in Nederland een toename van meer dan 50 procent gespeelde uren
per maand geconstateerd is ten opzichte van het aantal uren dat voor 1 oktober 2021
aan gokken werd besteed? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Die mening deel ik niet. Het addendum bij het jaarverslag van de Ksa laat zien dat
het aantal uren dat mensen doorbrachten op websites van legale aanbieders sinds 1 oktober
2021 is toegenomen.6 Dat betekent niet automatisch dat het totaal aantal gespeelde uren is toegenomen.
Hier zitten bijvoorbeeld bezoeken bij van mensen die alleen de website hebben bezocht,
maar die geen spelersaccount hebben (aangemaakt).

De constatering dat het aantal uren dat mensen doorbrachten op websites van legale
aanbieders is toegenomen plaats ik in de context van het kansspelbeleid. Het is geen
doel geweest om de deelname aan kansspelen te vergroten. Het is ook geen doel geweest
om dit op hetzelfde niveau te houden. Het doel van het kansspelbeleid is ervoor te
zorgen dat als mensen spelen, dit zo veilig mogelijk gebeurt. Daarbij moeten we oog
hebben voor de risico’s van verslaving en voorkomen dat kwetsbare mensen, zoals jongeren,
naar kansspelen worden geleid. De bescherming van kwetsbaren is juist bij de legale
aanbieders beter geborgd dan bij illegale aanbieders. Daar waar nog een betere bescherming
nodig blijkt, zoals bij reclame voor kansspelen het geval is, tref ik maatregelen.

In het najaar komt de Kansspelautoriteit met een nieuwe meting. Ik zal uw Kamer informeren
over de ontwikkelingen van de online kansspelmarkt, op basis van de dan beschikbare
gegevens.

Vraag 4

Herinnert u zich dat u in uw brief van 17 maart jl. schrijft dat u sinds de invoering
van de Wet kansspelen op afstand «in de beschikbare gegevens een trend ziet dat met
name jongeren interesse in gokken tonen»? Hoe groot is precies de toename van het
aantal jongeren dat is gaan gokken naar aanleiding van de legalisering van het online
gokken?

Antwoord 4

In mijn brief van 21 april 2022 heb ik over het aantal jongeren dat deelneemt aan
kansspelen opgemerkt dat de groep spelers in de leeftijdscategorie 18 tot 24 oververtegenwoordigd
is in de populatie Nederlanders met een spelersaccount. Dit blijkt uit het addendum
bij het jaarverslag 2021 van de Kansspelautoriteit: circa 17 procent van de accounts
is aangemaakt door spelers in de leeftijdscategorie 18- tot 24-jarigen. Demografisch
gezien maakt deze groep 11 procent van de bevolking uit. Jongvolwassenen zijn dus
oververtegenwoordigd in de populatie Nederlanders met een spelersaccount. Het is niet
te zeggen in hoeverre jongeren zijn gaan gokken naar aanleiding van de legalisering
van online kansspelen. Dat komt voor een groot deel doordat er geen volledig beeld
is van het aantal jongeren dat deelnam aan (online) kansspelen voor de opening van
de online kansspelmarkt. Dat neemt niet weg dat jongeren een kwetsbare groep betreft,
die ik beter wil beschermen.

Vraag 5

Herkent u zich in het beeld dat Minister van Quickenborne schetst dat «reclame off-
en online als een brandversneller heeft gewerkt om gokverslaafd te worden»?

Antwoord 5

Ik kan niet spreken voor de situatie in België. In Nederland is reclame toegestaan
met het oog op het behalen van kanalisatie naar legaal aanbod. De Nederlandse speler
die online wil gokken moet dit in een legale en veilige omgeving kunnen doen. Daarbij
blijft het beschermen van kwetsbare groepen

mijn prioriteit. Er zijn geen cijfers voorhanden waaruit blijkt wat de ontwikkelingen
zijn in aantallen gokverslaafden. Wel zijn er signalen dat de bescherming van kwetsbare
groepen, zoals jongeren en mensen met een verslavingsproblematiek door overvloedige
reclames en het brede ongerichte bereik ervan in gevaar kan komen. Dat is de reden
waarom ik de in het antwoord op vraag 2 omschreven maatregelen tref.

Vraag 6

Heeft u al een concreet beeld van hoe omvangrijk het verbod op ongerichte reclames
voor online gokken gaat zijn? Wat zal hiermee precies verboden gaan worden en hoe
wordt voorkomen dat niet juist jongeren – die veel online actief zijn – ontvanger
gaan worden van online gerichte dan wel ongerichte reclame voor online gokken?

Antwoord 6

Het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen wordt op dit moment
aangepast. In dit Besluit zijn regels opgenomen over reclame en de gerichtheid daarvan.
Het beoogde verbod op ongerichte reclame voor risicovolle kansspelen kan naar verwachting
in grote mate met een aanpassing van het Besluit ingevuld worden. Daarbij is ook aandacht
voor de bescherming van jongeren in de online omgeving. Het concept wordt momenteel
uitgewerkt en ligt op koers om voor de zomer in consultatie te worden gegeven. Beoogd
wordt om gelijktijdig de voorhangprocedure te starten. Daarna zal ik bezien in hoeverre
de wet op de kansspelen nog aanvullend wijziging op dit punt behoeft.

Vraag 7

Acht u het, met het oog op de stijging van het aantal gokkers en verslaafde gokkers
zoals hiervoor aangehaald, wenselijk om tot een algeheel verbod te komen van reclame
voor risicovolle kansspelen, dus op zowel gerichte als ongerichte reclame en zowel
online als offline? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik acht een algeheel verbod op reclame voor risicovolle kansspelen niet wenselijk.
Dat de hoeveelheid ongerichte reclame enorm is toegenomen na de opening van de online
markt in oktober 2021 en dat ik dat risicovol vind staat buiten kijf. Daarom worden
nu ook maatregelen genomen om ongerichte reclame voor risicovolle kansspelen te verbieden.
Een algeheel reclameverbod gaat echter veel verder en zou de ingezette kanalisatie
in gevaar brengen. Naast onverkorte handhaving op illegale aanbieders is het van belang
om een concurrerend legaal aanbod onder de aandacht van de spelers te kunnen brengen.
Daarmee wordt voorkomen dat deze spelers mogelijk worden geleid naar illegale partijen
waar geen waarborgen zijn voor bescherming.

Vraag 8

Klopt het dat Staatsbedrijven Holland Casino Online en TOTO sinds de legalisering
van online gokken met afstand het grootste aandeel in het aantal reclames voor online
gokken hebben en dat dit eerder onderbouwd is met het doel dat daarmee beter zicht
op gokverslaving kon worden gehouden? Wordt dit doel tot op heden behaald? Zo ja,
waar blijkt dat uit? Zo nee, bent u van plan hier maatregelen op te treffen zodat
dit niet leidt tot een groeiende gokmarkt?

Antwoord 8

Als twee van de eerste tien vergunde aanbieders hebben Holland Casino online en TOTO
in het begin van de marktopening voor online gokken een groot aandeel in het aantal
reclames voor online gokken gehad. Met de komst van nieuwe aanbieders op de markt
zijn de aandelen in reclames meer gespreid. Wie in totaal welk aandeel heeft is niet
eenduidig vast te stellen en wisselt. Alle vergunde aanbieders is het toegestaan om
reclame te maken om spelers te kunnen leiden naar het legale aanbod. Binnen dit legale
aanbod gelden maatregelen om onder andere verslaving te voorkomen.

Het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) is een belangrijke bron
om de aard en omvang van de hulpvraag in de verslavingszorg in Nederland te monitoren.
LADIS is momenteel niet operationeel, omdat deze niet voldoet aan de vereisten van
de AVG. Over het aantal mensen met een gokverslaving zijn om die reden sinds 2015
geen gegevens beschikbaar. De Minister voor Medische Zorg en Sport heeft een wetsvoorstel
ingediend waarmee de benodigde wettelijke grondslag voor de gegevensverwerking wordt
gecreëerd. De inwerkingtreding van de wet zal naar verwachting op 1 juli 2022 plaatsvinden.
De gegevensverzameling kan dan weer van start gaan. In het najaar is weer zicht op
de omvang van de hulpvraag in de verslavingszorg op het gebied van gokken en komen
de cijfers met terugwerkende kracht vanaf 2015 weer beschikbaar.

Vraag 9

Wat gaat u concreet doen behalve de aangekondigde regelgeving, en voorafgaand aan
de invoering daarvan, om het stijgend aantal gokverslaafden als gevolg van de legalisering
van online gokken te bereiken, in te dammen en van goede verslavingszorg te voorzien?

Antwoord 9

Of de legalisering van de online kansspelmarkt ervoor heeft gezorgd dat er meer mensen
zijn met een kansspelverslaving is niet te zeggen. Op dit moment zijn geen cijfers
bekend over het aantal mensen in Nederland die voor een kansspelverslaving in behandeling
zijn. Zoals in antwoord op vraag 8 gemeld, worden deze cijfers in het najaar verwacht.
Daarbij teken ik aan dat het doorgaans langer dan een paar maanden duurt voordat een
verslaving zichtbaar wordt en het daarna ook een tijd kan duren voordat dit leidt
tot een hulpvraag.

Met de wet Kansspelen op afstand is beoogd om spelers beter te beschermen dan bij
illegale aanbieders waar geen waarborgen zijn. Er zijn strenge maatregelen opgenomen
om kansspelverslaving te voorkomen en spelers tijdig naar de juiste hulp te verwijzen.
Indien duidelijke signalen daartoe nopen kan de wet- en regelgeving worden bijgestuurd.
Dat gebeurt nu ook op het gebied van reclame. Daarnaast doe ik onderzoek naar mogelijkheden
om speellimieten aan te scherpen, zoals ik heb aangegeven in mijn brief van april
2022.7