Home
Kamerstukken

Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over het onderzoeksrapport uniformeringsmogelijkheden hulpmiddelenreglementen zorgverzekeraars (Kamerstukken 29689/29477-1188)

29 689 Herziening Zorgstelsel

29 477
Geneesmiddelenbeleid

Nr. 1202
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 19 juni 2023

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een aantal vragen
en opmerkingen voorgelegd aan de Minister voor Langdurige Zorg en Sport over de brief
van 27 maart 2023 over het onderzoeksrapport uniformeringsmogelijkheden hulpmiddelenreglementen
zorgverzekeraars (Kamerstukken 29 689 en 29 477, nr. 1188).

De vragen en opmerkingen zijn op 20 april 2023 aan de Minister voor Langdurige Zorg
en Sport voorgelegd. Bij brief van 16 juni 2023 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Smals

De adjunct-griffier van de commissie, Bakker

Inhoudsopgave

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks- en PvdA-fracties

II.

Reactie van de Minister

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Minister over
het rapport uniformeringsmogelijkheden hulpmiddelenreglementen zorgverzekeraars. Deze
leden herkennen en ondersteunen het doel om voor mensen en hun zorgverleners de administratieve
last te verminderen en meer rust in het leven mogelijk te maken. Zij lezen dat het
uniformeren van de hulpmiddelenreglementen een groot en arbeidsintensief traject is
waarbij veel partijen betrokken zijn. De Minister heeft aangegeven met zorgverzekeraars
in gesprek te blijven over hoe zij opvolging geven aan die adviezen. Genoemde leden
zien graag dat hier wat meer aansporing bij komt. Ziet de Minister met zorgverzekeraars
een bepaald tijdspad voor zich en wat kan of gaat de Minister doen indien voortgang
van uniformering achterblijft? Welke rol krijgen hulpmiddelenleveranciers hierin toebedeeld?
Daarnaast lezen deze leden dat uniformering een kleine impact heeft op de regeldruk
bij de negentien miljoen hulpmiddelendeclaraties van 2,5 miljoen gebruikers. Kan een
concretere toelichting worden gegeven op deze impact? Wordt een afname van declaraties
verwacht doordat het duidelijker wordt voor zowel voorschrijver als gebruiker en hierdoor
minder onjuiste declaraties worden ingestuurd? Kan de Minister in cijfers (zowel arbeidsuren
als euro’s) aangeven wat de impact is op zorgverleners, hulpmiddelengebruikers en
leveranciers met betrekking tot administratieve lasten?

De leden van de VVD-fractie lezen in het rapport dat de analyse op hoofdcategorieën
laat zien dat op twee na alle zorgverzekeraars de indeling van hulpmiddelen aanhouden
zoals deze in de artikelen van de Zorgverzekeringswet (Zvw) staan. Kan de Minister
aangeven waarom deze twee verzekeraars een andere indeling aanhouden en voor hoeveel
gebruikers (zowel zorgverleners als gebruikers) dit van toepassing is?

Ook lezen genoemde leden dat bij uniformering op vorm nog stappen nodig zijn voor
de realisatie van het uniformeren op subcategorieën. Op welke manier worden deze stappen
meegenomen in de gesprekken en hoe en wanneer wordt ook hierbij geüniformeerd? Deze
leden lezen dat uniformering op taal en vorm mogelijk is en dat uniformering op inhoud
gedeeltelijk mogelijk is. Zij vragen hoe het zit met verschillen tussen hulpmiddelen
voor volwassenen en kinderen. Hierbij valt te denken aan protheses waarbij kinderen
vaker een nieuw hulpmiddel nodig hebben vanwege de groei, maar soms ook nog protheses
moeten willen kunnen uitproberen in plaats van tot definitieve keuze over te gaan.
Waar en hoe worden deze verschillen meegenomen in de uniformering?

In het rapport worden ook zogenoemde «bijvangsten» genoemd: andere verbeteringen naast
het uniformeren. Gaan hulpmiddelenleveranciers en zorgverzekeraars ook met deze bijvangsten
aan de slag? Zo nee, wil de Minister ze aansporen dit wel te doen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse het rapport gelezen en danken de
Minister voor haar brief. Deze leden hebben nog enkele vragen. Zij vragen de Minister
een duidelijk plan met bijbehorend tijdspad te geven voor het implementeren van de
gegeven adviezen in het rapport. Deze leden vragen of de Minister hierin kan aangeven
welke rol de Minister hierin zal oppakken en welke rol andere veldspelers zoals zorgverzekeraars
zullen oppakken. Voorts vragen zij op welke wijze hulpmiddelengebruikers worden betrokken
bij het verbeteren van hulpmiddelenreglementen.

Genoemde leden lezen dat de uniformering leidt tot een verlaging van de administratieve
lasten. Deze leden vragen de Minister welk verwacht effect dit heeft: niet alleen
op de zorgverzekeraars, maar ook op de hulpmiddelengebruikers, toegankelijkheid tot
hulpmiddelen en mogelijk effect op de kosten.

De leden van de D66-fractie lezen in het NOS-artikel op 18 april jongstleden1 dat een cardioloog is berispt vanwege onvermelde bijverdienste in de medische hulpmiddelenindustrie.
Kan de Minister een reactie geven op dit artikel? Op welke wijze wordt toezicht gehouden
op eigen bijverdiensten door zorgprofessionals? Voorts vragen deze leden hoe toezicht
en handhaving op potentiële belangenverstrengeling kan worden verbeterd en daarmee
transparantie op bijverdiensten worden vergroot.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie maken graag van de gelegenheid gebruik enkele aanvullende
vragen te stellen naar aanleiding van de brief van de Minister. De brief van de Minister
eindigt enigszins cryptisch. Deze leden lezen in de laatste alinea dat de zorgverzekeraars
blij zijn met de concrete adviezen uit het rapport, en dat de Minister in overleg
blijft met het veld. Dat is allemaal positief, vinden ook deze leden, maar wat bedoelt
de Minister hier nu precies mee? Welke concrete adviezen nemen de zorgverzekeraars
over en welke niet, en waarom niet? Mogen genoemde leden erop vertrouwen dat alle
adviezen in de hulpmiddelreglementen per 1 januari 2024 zijn opgenomen? Zo niet, dan
horen deze leden graag waarom niet.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van het Onderzoeksrapport uniformeringsmogelijkheden
hulpmiddelenreglementen zorgverzekeraars. Deze leden hebben hier nog enkele vragen
en opmerkingen over. Zij vinden het een goede stap dat eindelijk wordt gekeken naar
het tegengaan van het oerwoud aan verschillende eisen en regels van zorgverzekeraars.
Zij vragen de Minister echter wel wanneer zij verwacht dat de uniformering van de
hulpmiddelenreglementen echt geregeld zal zijn. Wanneer gaan zorgverleners en mensen
die afhankelijk zijn van hulpmiddelen hier echt iets van merken?

Genoemde leden lezen dat er op de inhoud van hulpmiddelenreglementen slechts deels
geüniformeerd mag worden vanwege de mededingingsregels. Zij vragen de Minister wat
volgens haar de toegevoegde waarde is van inhoudelijke verschillen tussen de hulpmiddelenreglementen
van zorgverzekeraars. Voegen die echt iets toe aan de kwaliteit van de zorg? Is dit
voor mensen een belangrijk aspect bij het kiezen van een zorgverzekering? Is het niet-uniformeren
van de inhoud van hulpmiddelenreglementen gebaseerd op inhoudelijke afwegingen of
is dit puur gebaseerd op de mededingingsregels?

De leden van de SP-fractie vragen de Minister op welke andere plekken de onuitlegbare
verschillen in de eisen en procedures van zorgverzekeraars ook kunnen worden teruggebracht.
Zij wijzen er namelijk op dat dit op nog meer plekken in de zorg mogelijk is, bijvoorbeeld
als het gaat om de eisen waar zorgaanbieders aan moeten voldoen en welke zorg vanuit
het basispakket vergoed wordt. Is de Minister bereid om te onderzoeken op welke terreinen
deze verschillen kunnen worden weggewerkt, om zo de bureaucratie voor zorgverleners
terug te brengen?

Deze leden constateren dat het voor mensen vaak nog erg ingewikkeld is om hulpmiddelen
aan te vragen, omdat dit verdeeld is over gemeenten en zorgverzekeraars. Is de Minister
bereid om één loket op te zetten voor de aanvraag van hulpmiddelen, zodat het voor
mensen duidelijk is waar zij terechtkunnen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks- en PvdA-fracties

De leden van de GroenLinks- en de PvdA-fracties hebben met interesse deelgenomen van
het onderzoek om de reglementen van verzekeraars rondom hulpmiddelen te uniformeren.
De Minister stelt terecht dat het uniformeren van hulpmiddelen een belangrijke stap
kan zijn in het terugdringen van de administratieve lasten voor zorgmedewerkers. Daarnaast
hopen de leden van beide voornoemde fracties ook dat door deze uniformering aanvraagprocedures
sneller kunnen verlopen. Want, zoals de onderzoekers ook stellen: «een hulpmiddel
maakt het verschil om te kunnen participeren in de maatschappij». Verwacht de Minister
ook voor de gebruikers van hulpmiddelen een verbetering van de bestaande praktijk?

Genoemde leden lezen dat het uniformeren op taal en vorm mogelijk is binnen het mededingingsrecht
en dat het nu aan verzekeraars is om deze uniformering vorm te geven. Zij begrijpen
dat dit op inhoud een stuk moeilijker is. De onderzoekers beschrijven uniformeren
op inhoud als volgt: «Met uniformeren op inhoud wordt bedoeld onder welke condities
de hulpmiddelen worden vergoed. Dit kan zijn: wie het mag voorschrijven, welke hulpmiddelen
wel of niet vergoed worden, of je een hulpmiddel in bruikleen krijgt of in eigendom.»
Het is logisch dat verzekeraars hier onderling geen afspraken over mogen maken, omdat
dit ook in het domein van de Zvw ligt. Binnen het pakket wordt bepaald wat wel en
niet wordt vergoed. Toch lezen de leden van de GroenLinks- en PvdA-fracties niet dat
de Minister ook haar rol, eventueel samen met het Zorginstituut Nederland, pakt en
verduidelijkt welke hulpmiddelen wel worden vergoed, in welke situatie en door wie.
Graag horen zij van de Minister hoe zij de geschetste problematiek (tenminste over,
maar niet beperkt tot: uniforme afspraken over vergoeding/kosten, uniforme afspraken
over kwaliteitseisen & uniforme afspraken over eigendom/bruikleen) op de inhoud wil
oplossen.

Genoemde leden zien nog een ander belangrijk probleem binnen het voorschrijven van
hulpmiddelen, namelijk dat verzekeraars, zorgkantoren en gemeenten naar elkaar kunnen
wijzen als het gaat om het vergoeden van een hulpmiddel. In de ogen van deze leden
kan die problematiek ook worden teruggedrongen als de Minister verduidelijkt welke
hulpmiddelen in welke situatie vanuit welke wet worden voorgeschreven. Daarmee wordt
ook de inhoud geüniformeerd. Hoe ziet de Minister dat? Welke trajecten lopen er om
die grenzen tussen de financiers duidelijker vast te stellen?

Over het tijdspad en het proces van de verbeteringen hebben de leden van de GroenLinks-
en PvdA-fracties ook nog een aantal vragen. Zij lezen in de brief dat de Minister
de voortgang zal bewaken. Kan de Minister aangeven op welke wijze zorgverzekeraars
de adviezen op zullen gaan volgen? Kan de Minister aangeven wanneer de verzekeraars
verwachten merkbare verbeteringen te hebben doorgevoerd? Is dit bijvoorbeeld al mogelijk
per 1 januari 2024? Is een vorm van sanctionering mogelijk als verzekeraars besluiten
alsnog af te wijken van de afgesproken uniformering?

II. Reactie van de Minister

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De zorgverzekeraars hebben mij laten weten dat zij blij zijn met de concrete adviezen
om de hulpmiddelenreglementen te uniformeren en zij nemen de uitvoering hiervan ter
hand. De hulpmiddelenreglementen voor 2024 zijn, als onderdeel van de polisvoorwaarden,
al voor een belangrijk deel vastgesteld. In de hulpmiddelenreglementen voor 2025 zal
een duidelijke verbetering zichtbaar zijn, waarbij voor verregaande inhoudelijke uniformering
sprake kan zijn van een doorloop naar 2026, zo geven de zorgverzekeraars aan. Ik blijf
in de tussentijd voortdurend met hen in gesprek over de voortgang. Als die achterblijft,
bespreek ik met hen waar dat aan ligt en spreek ik hen daar indien nodig op aan.

De zorgverzekeraars hebben aangegeven dat zij de uniformering in dialoog met veldpartijen
ter hand nemen. Daaronder vallen ook hulpmiddelenleveranciers.

Daarnaast lezen deze leden dat uniformering een kleine impact heeft op de regeldruk
bij de negentien miljoen hulpmiddelendeclaraties van 2,5 miljoen gebruikers. Kan een
concretere toelichting worden gegeven op deze impact? Wordt een afname van declaraties
verwacht doordat het duidelijker wordt voor zowel voorschrijver als gebruiker en hierdoor
minder onjuiste declaraties worden ingestuurd? Kan de Minister in cijfers (zowel arbeidsuren
als euro’s) aangeven wat de impact is op zorgverleners, hulpmiddelengebruikers en
leveranciers met betrekking tot administratieve lasten?

Het is inderdaad denkbaar dat het uniformeren van hulpmiddelenreglementen leidt tot
minder onjuiste declaraties. Daarmee wordt voorkomen dat deze declaraties hersteld
en opnieuw ingediend moeten worden. De grootste winst in termen van vermindering van
regeldruk verwacht ik echter in het gegeven dat hoe uniformer de hulpmiddelenreglementen
zijn, hoe minder voorschrijvers bij elke patiënt opnieuw moeten uitzoeken wat in dat
specifieke geval de juiste procedure is. Daar treedt een naar verwachting substantiële
tijdsbesparing op.

Er zijn geen cijfers beschikbaar over het aantal arbeidsuren dat gemoeid is met declaraties
van hulpmiddelen en de kosten die hiermee gepaard gaan. Wel geven verschillende beroepsgroepen
regelmatig signalen af dat het proces van het aanvragen van hulpmiddelen op dit moment
tot veel regeldruk leidt.

Ik heb dit nagevraagd bij de zorgverzekeraars. Die geven aan dat deze zorgverzekeraars
over het algemeen dezelfde hoofdcategorieën hanteren, maar in de presentatie soms
kiezen voor een andere weergave. Met als voornaamste doel om de vergoeding te verduidelijken
voor de verzekerden. Één van de zorgverzekeraars hanteert ook geen apart reglement,
maar heeft dit verweven in de polisvoorwaarden, die voor verzekerden duidelijk en
goed leesbaar moeten zijn. De polisvoorwaarden met de relevante onderdelen uit het
reglement zijn per hulpmiddel/hulpmiddelengroep te vinden op de website, zodat de
verzekerde in een keer een overzicht heeft van alle voorwaarden. Ook deze verzekeraars
werken overigens mee aan de verbeteringen naar aanleiding van het rapport uniformeringsmogelijkheden.

Het rapport geeft geen generiek advies voor uniforme subcategorieën van hulpmiddelen.
Die zijn namelijk afhankelijk van de gesloten contracten. Dit is meer dan alleen een
vormkwestie, het gaat ook over de vraag welke hulpmiddelen (en welke toebehoren) precies
vergoed worden. Dit betreft inhoudelijke uniformering. De mate waarin dit mogelijk
is, zal in het vervolgtraject dat zorgverzekeraars nu inzetten, moeten blijken. Overigens
zit hier ook een verband met het uniformeren van het GPH-codegebruik. Zorgverzekeraars
zijn hier ook mee bezig.

Verschillen tussen volwassenen en kinderen zullen blijven bestaan. Die zijn er met
een reden, zoals ook blijkt uit uw vraag. Uniformering op taal en vorm lijkt hier
wel mogelijk, in dit stadium kunnen zorgverzekeraars nog niet bevestigen in hoeverre
dat ook geldt voor uniformering op inhoud.

De zorgverzekeraars hebben mij laten weten dat zij hier zeker aandacht aan willen
besteden. Tegelijk ligt in de opvolging van het basisadvies voor hen al een flinke
uitdaging besloten. De focus ligt nu vooral daarop. Daar waar bijvangst snel te realiseren
is, zullen zorgverzekeraars dat uiteraard niet laten.

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De zorgverzekeraars zijn eigenaar van de hulpmiddelenreglementen, daarom zijn zij
aan zet om met de aanbevelingen van de onderzoekers aan de slag te gaan en ze hebben
mij ook laten weten dat ze dit ter hand nemen. De hulpmiddelenreglementen voor 2024
zijn, als onderdeel van de polisvoorwaarden, al voor een belangrijk deel vastgesteld.
In de hulpmiddelenreglementen voor 2025 zal een duidelijke verbetering zichtbaar zijn,
waarbij voor verregaande inhoudelijke uniformering sprake kan zijn van een doorloop
naar 2026, zo geven de zorgverzekeraars aan. Ik zie mijn rol als het bewaken en aanjagen
van de voortgang, en het waar nodig ondersteunen van de zorgverzekeraars hierin.

In de totstandkoming van het onderzoek zijn ook gesprekken gevoerd met hulpmiddelengebruikers.
Daarin zijn knelpunten, onderliggende mechanismen, oplossingsrichtingen en randvoorwaarden
voor oplossingen verkend. De onderzoekers hebben de behoeftes van de gebruikers in
hun aanbevelingen meegenomen. Vervolgens zijn de opties op het gebied van uniformeren
van taal en vorm, en de uitkomsten en conclusies van dit onderzoek, besproken met
een deskundigenpanel met onder andere hulpmiddelengebruikers. Als het gaat om de implementatiefase
hebben de zorgverzekeraars aangegeven dat zij de uniformering in dialoog met veldpartijen
ter hand nemen. Daaronder vallen ook vertegenwoordigers van hulpmiddelengebruikers.

Uniformering van de hulpmiddelenreglementen betekent voor hulpmiddelengebruikers bijvoorbeeld
dat het makkelijker voor hen wordt om zorgverzekeraars met elkaar te vergelijken en
een goed geïnformeerde keuze voor de best passende zorgverzekeraar te maken. Dit voorkomt
extra navraag bij professionals en frustratie ten gevolge van verwarring en misinterpretatie.
De grootste impact in termen van vermindering van administratieve lasten verwacht
ik echter bij zorgverleners, die minder uitzoek- en administratiewerk als gevolg van
verschillen tussen de reglementen hoeven te verrichten.

Een winst in termen van kostenreductie mag als gevolg van die tijdsbesparing verondersteld
worden, maar valt niet te kwantificeren omdat er geen cijfers beschikbaar zijn over
het aantal arbeidsuren dat gemoeid is met declaraties van hulpmiddelen en de kosten
die hiermee gepaard gaan. Wel geven verschillende beroepsgroepen regelmatig signalen
af dat het proces van het aanvragen van hulpmiddelen tot veel regeldruk leidt.

De leden van de D66-fractie lezen in het NOS-artikel op 18 april jongstleden2 dat een cardioloog is berispt vanwege onvermelde bijverdienste in de medische hulpmiddelenindustrie.
Kan de Minister een reactie geven op dit artikel? Op welke wijze wordt toezicht gehouden
op eigen bijverdiensten door zorgprofessionals? Voorts vragen deze leden hoe toezicht
en handhaving op potentiële belangenverstrengeling kan worden verbeterd en daarmee
transparantie op bijverdiensten worden vergroot.

In de wet is geregeld dat voor medische hulpmiddelen- of farmaceutische bedrijven
gunstbetoon niet is toegestaan.3 Bedrijven en zorgaanbieders moeten echter wel diensten aan elkaar kunnen verlenen.
Dit is belangrijk voor kennisontwikkeling en innovatie. Hiermee gaan financiële transacties
gepaard. Daarom zijn er enkele uitzonderingen op het verbod op gunstbetoon van kracht.

Om te voorkomen dat geoorloofde financiële transacties toch ingezet worden om het
medisch handelen van professionals te beïnvloeden, is transparantie over deze transacties
noodzakelijk. Hiervoor bestaat sinds ca. 10 jaar het Transparantieregister Zorg. De
Minister van VWS heeft uw Kamer in zijn brief van maart 2023 laten weten dat hij vindt
dat het huidige systeem onvoldoende functioneert.4 De brief bevat acties om dit te verbeteren; de Minister van VWS kijkt onder andere
naar een sterkere wettelijke verankering van de regels over transparantie, zodat de
IGJ hier ook beter op kan handhaven. In de tussentijd intensiveert de IGJ bovendien
het huidige toezicht.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De zorgverzekeraars hebben mij aangegeven dat 1 januari 2024 helaas niet haalbaar
is. Hulpmiddelenreglementen zijn onderdeel van de polisvoorwaarden en die zijn medio
het jaar ervoor (voor het jaar 2024 betekent dat dus nu) al grotendeels af. Daarbij
is het uniformeren tussen verschillende zorgverzekeraars die zowel samenwerken als
concurreren met elkaar een traject dat zorgvuldigheid vergt. Er zal daarom enige tijd
overheen gaan. In de hulpmiddelenreglementen voor 2025 verwachten de zorgverzekeraars
dat een duidelijke verbetering zichtbaar zal zijn. Verregaande inhoudelijke uniformering
zal doorlopen naar de reglementen voor 2026.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

In de hulpmiddelenreglementen voor 2025 verwachten de zorgverzekeraars dat een duidelijke
verbetering zichtbaar zal zijn. Op het moment dat verzekerden eind 2024 hun zorgverzekering
voor 2025 kiezen, zullen zij dit merken. Verregaande inhoudelijke uniformering zal
doorlopen naar de reglementen voor 2026.

Voor hulpmiddelen is er sprake van een open aanspraak en functioneringsgericht voorschrijven.
Dat leidt tot een nadrukkelijke verantwoordelijkheid voor zorgverzekeraars, die hier
vanuit eigen beleid voor hun verzekerden zo goed mogelijk invulling aan geven. Verschillen
in de hulpmiddelenreglementen zijn geen doel op zich, maar in ieder geval ten dele
wel een gevolg van de inspanningen van zorgverzekeraars om optimale hulpmiddelenzorg
voor hun verzekerden te bieden. Op die manier onderscheiden zij zich van elkaar. Verregaande
uniformering van de hulpmiddelenreglementen beperkt hen daarin en het is zaak hierin
de goede balans te vinden. Naast deze inhoudelijke afweging speelt hier ook het mededingingsrecht
een rol. Ten dele is echter ook sprake van onnodige ongelijkheid tussen de reglementen,
waar de verschillen niet worden ingegeven door een bepaalde visie op kwaliteit of
expliciete wens om te onderscheiden. Dit is bijvoorbeeld het geval waar het gaat om
het gebruiken van verschillende terminologie voor dezelfde zaken.

Verzekerden letten bij het kiezen van een zorgverzekering op diverse aspecten, zoals
de prijs, het gecontracteerde aanbod van zorgverleners en de service van de zorgverzekeraar.
Ik heb er geen zicht op of de inhoudelijke verschillen tussen de hulpmiddelenreglementen
voor individuele verzekerden een belangrijk aspect zijn bij het kiezen van een zorgverzekering.

De eisen waar zorgaanbieders aan moeten voldoen uit hoofde van de wet zijn vastgelegd,
bijvoorbeeld in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en de Wet op
de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Ook hetgeen uit het basispakket
wordt vergoed, is vastgelegd in de Zorgverzekeringswet. Individuele zorgverzekeraars,
zijnde private partijen, hebben de vrijheid om zelf hun beleid te voeren, bijvoorbeeld
ten aanzien van de vraag wanneer een individu op zorg is aangewezen. Zij kunnen dan
bijvoorbeeld een machtiging vereisen, zodat de vergoedingsvraag vooraf (en niet achteraf)
duidelijk is. Deze individuele beleidsvrijheid mag van overheidswege niet onnodig
worden beperkt.

In het kader van het Integraal Zorgakkoord zijn afspraken gemaakt met zorgverzekeraars
en andere veldpartijen om de administratieve lasten en tijdsbesteding te verminderen.
In de afgelopen tijd heb ik verschillende onderzoeken laten uitvoeren om verschillen
in werkwijzen en procedures in kaart te brengen, bijvoorbeeld ook aan het onderzoek
naar mogelijkheden om inkoop- en verantwoordingseisen in de Zvw te uniformeren. Ik
geef momenteel prioriteit aan het uitvoeren van de aanbevelingen uit de onderzoeken
die er al liggen en zie niet direct meerwaarde in aanvullend onderzoek.

De Minister van VWS heeft uw Kamer naar aanleiding van onderzoek door HHM laten weten
niet voornemens te zijn om in te zetten op één loket voor hulpmiddelen.5 De aandacht moet wat mij betreft uitgaan naar een betere samenwerking tussen de verstrekkers
van de hulpmiddelen uit de domeinen Zvw en Wmo. Daarom zet ik in op de verdere implementatie
van de resultaten van de Verbeteragenda hulpmiddelen. Ik heb uw Kamer hierover begin
dit jaar namens de Staatssecretaris van VWS de tweede meting van de monitor dienstverlening
hulpmiddelen toegestuurd, als bijlage bij mijn brief over de Toekomstagenda zorg en
ondersteuning voor mensen met een beperking.6

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks- en PvdA-fracties

Uniformering van de hulpmiddelenreglementen betekent voor hulpmiddelengebruikers bijvoorbeeld
dat het makkelijker voor hen wordt om zorgverzekeraars met elkaar te vergelijken en
een goed geïnformeerde keuze voor de best passende zorgverzekeraar te maken. Dit voorkomt
extra navraag bij professionals en frustratie ten gevolge van verwarring en misinterpretatie.
De reglementen worden ook begrijpelijker wanneer als gevolg van uniformering op taal
overal dezelfde terminologie gebruikt wordt. Uniformering op inhoud kan mogelijk tot
verdere verbeteringen voor gebruikers leiden, maar het is nu nog te vroeg om dat te
kunnen concretiseren.

De conclusie van het onderzoek is dat uniformeren op inhoud binnen de kaders van het
mededingingsrecht deels mogelijk is. Voor een aantal van de voorwaarden voor vergoeding
van een hulpmiddel staat dit mogelijk wel op gespannen voet met het mededingingsrecht.
De precieze reikwijdte van de mogelijkheden vraagt voor die gevallen een nadere juridische
toets. Dit geldt bijvoorbeeld voor eigendom/bruikleen en kwaliteitseisen. De onderzoekers
concluderen dat op de vraag welke hulpmiddelen en toebehoren wel of niet vergoed worden,
wel uniformering mogelijk is binnen de kaders van het mededingingsrecht. Over al deze
aspecten en daarin door zorgverzekeraars te zetten stappen blijf ik de komende periode
nauw met hen in contact.

In het Nederlandse zorgstelsel gelden verschillende wetten en regelingen op basis
waarvan hulpmiddelen en aanpassingen vergoed kunnen worden, o.a. de Wmo 2015, de Wlz,
de Zvw, de WIA en de Participatiewet. Het onderzoek dat ik heb laten uitvoeren en
het vervolgtraject dat zorgverzekeraars nu inzetten, richt zich uitsluitend op de
Zvw-hulpmiddelen. Dat laat onverlet dat dit een inspiratiebron kan zijn voor bijvoorbeeld
gemeenten om nader te onderzoeken welke uniformeringsmogelijkheden zij zien, analoog
aan het traject binnen de Zvw.

Zoals ik hierboven aangaf, heeft de Minister van VWS u in zijn brief over hulpmiddelenbeleid
in de gezondheidszorg laten weten niet in te zetten op één loket voor hulpmiddelen,
omdat een dergelijke stelselwijziging vanuit de perspectieven van cliënten, leveranciers
en verstrekken niet zinvol wordt geacht.7 Wel is betere samenwerking tussen de verstrekkers van hulpmiddelen uit de domeinen
Zvw en Wmo nodig, via verdere implementatie van de resultaten van de Verbeteragenda
hulpmiddelen.

De zorgverzekeraars hebben mij aangegeven dat zij nu aan de slag gaan met de adviezen,
maar dat 1 januari 2024 helaas niet haalbaar is. Hulpmiddelenreglementen zijn onderdeel
van de polisvoorwaarden en die zijn medio het jaar ervoor (voor het jaar 2024 betekent
dat dus nu) al grotendeels af. In de hulpmiddelenreglementen voor 2025 verwachten
de zorgverzekeraars dat een duidelijke verbetering zichtbaar zal zijn. Verregaande
inhoudelijke uniformering zal doorlopen naar de reglementen voor 2026. Ik zie geen
directe mogelijkheden tot sanctionering maar dat is wat mij betreft ook niet aan de
orde: ik vertrouw erop dat de zorgverzekeraars in lijn met het door hen uitgesproken
commitment zullen handelen en blijf hierover in de tussentijd voortdurend met hen
in gesprek om vinger aan de pols te houden.

Download

Ondertekenaars

Eerste ondertekenaar
B.M.G. Smals, voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Mede ondertekenaar
J. Bakker, adjunct-griffier

Bijlagen

Bijlage Download bestand: Beslisnota bij het verslag van een schriftelijk overleg over het onderzoeksrapport uniformeringsmogelijkheden hulpmiddelenreglementen zorgverzekeraars (Kamerstukken 29689/29477-1188) (PDF)

Datum:19 juni 2023
Nummer:29689-1202
Verslag van een schriftelijk overleg

Activiteiten

20 jun 2023

Regeling van werkzaamheden

20 juni 2023

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 15:45

5 jul 2023

Procedurevergadering VWS

5 juli 2023

Procedurevergadering
Tijd activiteit: 10:15

5 sep 2023

Regeling van werkzaamheden

5 september 2023

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 15:20