Tijdelijke verhoging van het afromingspercentage bij overdracht fosfaatrechten

29 mei 2019, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Schouten (Landbouw) over haar voorstel om het afromingspercentage bij de overdracht van fosfaatrechten te verhogen van 10% naar 20%.

Met het fosfaatrechtenstelsel is de mestproductie in de melkveehouderij aan een plafond gebonden voor de uitstoot van fosfaat. Zolang de Nederlandse veehouderij als geheel binnen bepaalde uitstootgrenzen blijft, mag Nederland van de Europese Commissie meer dierlijke mest uitrijden dan volgens de norm in de Nitraatrichtlijn. Deze uitzondering heet derogatie.

Omdat minister Schouten vreest dat het rechtenplafond van de melkveehouderijsector dit jaar overschreden wordt, wil zij het afromingspercentage bij het overgaan van fosfaatrechten tijdelijk verhogen van 10% naar 20%. Een boer kan fosfaatrechten verkopen als hij minder fosfaat produceert dan op grond van zijn rechten is toegestaan. Na de afroming bij de verkoop zijn er dan minder fosfaatrechten over.

"Zachte heelmeesters maken stinkende wonden." Zo omschrijft Ouwehand (PvdD) de gevolgen van opeenvolgende wetten voor de agrarische sector. Volgens haar is het wachten op een bewindspersoon die de Kamer gewoon helder voorlegt welke ruimte er in de toekomst voor boeren is, gezien de milieu- en natuurdoelen.

Onzekerheid

Melkveehouders weten met deze wetgeving niet meer waar ze aan toe zijn, zegt Madlener (PVV). Hij ziet het fosfaatrechtenstelsel als een papieren werkelijkheid en wil dat Nederland niet "slaafs en braaf" achter Brussel blijft aanlopen. Maar Dik (ChristenUnie) wijst erop dat de minister veel forser zou moeten ingrijpen als de Europese derogatie vervalt.

Zal de verhoging van het afromingspercentage de fosfaatproductie voldoende beperken? Lodders (VVD) zegt dat het doel niet bereikt wordt als de handel in fosfaatrechten tegenvalt. In dat geval kan de minister het afromingspercentage verder verhogen. Met zulke onzekerheden kun je geen bedrijf runnen, reageert Bisschop (SGP).

De Groot (D66) had het beter gevonden als bij de start van het fosfaatrechtenstelsel voor een hoger afromingspercentage was gekozen. Maar een verdere verhoging is onontkoombaar als het doel niet wordt bereikt, meent Bromet (GroenLinks). De minister wijst erop dat daar wel een maximum aan vastzit: een te hoog afromingspercentage kan de handel in fosfaatrechten helemaal stilleggen.

De waarde van de fosfaatrechten is flink opgelopen. Het zijn productierechten, benadrukt De Groot (D66), en het stelsel loopt af in 2028. Boeren zouden die rechten dan ook niet moeten beschouwen als hun pensioen, voegt Moorlag (PvdA) toe.

Geen generieke korting

Geurts (CDA) voelt zich met het voorstel voor een "geweldig dilemma" geplaatst. Bedrijven die willen groeien, krijgen met hogere kosten te maken. Maar een generieke korting op fosfaatrechten wil hij absoluut voorkomen, ook omdat grondgebonden bedrijven daar niet door zouden worden getroffen. Zo'n korting schuurt te veel met de rechtszekerheid, zegt ook Moorlag (PvdA).

Een generieke korting heeft ook voordelen, betogen Futselaar (SP) en Bromet (GroenLinks). Zo zou daarmee de opbrengst meteen helder zijn, terwijl de opbrengst van het verhoogde afromingspercentage onzeker is.

De minister zegt dat het wetsvoorstel met grote spoed is ingediend "om erger te voorkomen". Hoe langer we het hogere afromingspercentage kunnen toepassen, hoe kleiner de kans dat we eind dit jaar alsnog een generieke korting moeten toepassen, aldus Schouten. Een generieke korting kan volgens de minister leiden tot rechtszaken en zou bovendien betekenen dat veel dieren afgevoerd moeten worden naar de slacht.

De Kamer stemt vandaag over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist