Bronbescherming journalisten geregeld
30 januari 2018, wetsvoorstel - Journalisten hoeven in strafzaken hun bronnen niet te onthullen. Een Kamermeerderheid gaat akkoord met een wetsvoorstel van minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) waarin dit wordt vastgelegd.
Grapperhaus legt het recht op bronbescherming voor journalisten vast in het Wetboek van Strafvordering. Journalisten die zich op professionele wijze bezighouden met berichtgeving en degenen die daarvoor gegevens verstrekken, moeten zich door dit verschoningsrecht extra beschermd voelen.
Geen voorrecht voor journalisten, maar een voorwaarde voor het goed functioneren van de pers. Zo omschrijft Van Nispen (SP) het recht op bronbescherming. Groothuizen (D66) noemt het "de basis voor journalistiek die echt ergens over gaat". Rechtsbescherming en rechtszekerheid staan in het wetsvoorstel voorop, zegt Van der Graaf (ChristenUnie).
Yeşilgöz (VVD) vraagt de minister of er voldoende waarborgen zijn om misbruik voor het verschoningsrecht tegen te gaan, bijvoorbeeld door een redacteur van een motorclubblaadje? Er zijn voldoende waarborgen, meent de minister. Maar als in zo'n blad misstanden over de club worden bekendgemaakt, dan kan wel degelijk een beroep worden gedaan op het verschoningsrecht.
Afbakening
"Niet iedere cowboy moet het verschoningsrecht in de schoot geworpen krijgen." Van Dam (CDA) vindt het verschoningsrecht een dermate zware uitzondering in het strafrecht dat een beperking tot journalisten wenselijk is. Van der Graaf vreest dat de uitbreiding tot publicisten in het wetsvoorstel de doelgroep te onbepaald maakt, zoals de Raad van State aangeeft.
De Roon (PVV) bepleit juist een ruime uitleg van de begrippen "journalist" en "publicist". Want in tijden waarin overheden controle willen krijgen over wat nieuws is, is bronbescherming volgens hem juist extra belangrijk.
De uitbreiding van het verschoningsrecht tot publicisten past bij de dynamiek van het medialandschap, meent Grapperhaus. Bij publicisten denkt hij aan mensen die schrijven of spreken over politieke of actuele zaken en die daarvoor regelmatig in het kader van nieuwsgaring informatie verzamelen en verspreiden. Ook maatschappelijke organisaties zoals Human Rights Watch moeten hun bronnen kunnen beschermen, vindt Buitenweg (GroenLinks).
Alleen als iemand een journalist iets vertelt onder de voorwaarde van geheimhouding van zijn identiteit, kan de journalist zijn bron beschermen. De Roon vindt dat een zinnige passage. Maar Van Nispen, Yeşilgöz en Groothuizen willen die voorwaarde juist schrappen, want ook bronnen die niet expliciet op geheimhouding hebben aangedrongen, verdienen bescherming.
Sleepwet
Met de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (WIV), de zogenaamde sleepwet, krijgen de inlichtingendiensten meer bevoegdheden om ongericht te zoeken, betogen Buitenweg en Van Nispen, en daardoor wordt de bronbescherming juist aangetast. Hoe moet dit worden gezien in relatie tot dit wetsvoorstel?
In het bronbeschermingswetsvoorstel gaat het over informatieverstrekking in strafzaken, benadrukt Grapperhaus. En bij de WIV zijn er twee forse drempels, namelijk toestemming van de minister van BZK en van de rechtbank te Den Haag. De AIVD krijgt geen toestemming om een bron te achterhalen en die kennis te delen met politie en OM, aldus de minister.
De Kamer stemt 6 februari over het wetsvoorstel en de bij het debat ingediende motie.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk het debat terug via Debat Gemist