Schriftelijke vragen : Omstreden risicoprofilering door gemeente Nissewaard

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Nissewaard stopt met omstreden methode om fraude met
bijstand op te sporen»?1

Vraag 2

Bent u van mening dat de wijze waarop de gemeente Nissewaard omging met de persoonsgegevens
van burgers, onacceptabel is? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Bent u er van op de hoogte dat ook andere gemeenten, dan wel in samenwerking met een
bedrijf als Totta Data Lab, dan wel op eigen houtje persoonsgegevens van hun burgers
verwerken voor het maken van risicoprofielen? Zo ja: wilt u deze informatie met de
Kamer delen? Zo nee: bent u bereid hier een landelijke inventarisatie van te maken?
Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Bent u voornemens om te bewerkstelligen dat gemeenten en andere overheden die nog
steeds met algoritmen van Totta Data Lab werken, hiermee stoppen? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, hoe gaat u dit te bewerkstelligen?

Vraag 5

Bent u, nu is gebleken dat Nissewaard onacceptabele methoden gebruikte in de bestrijding
van fraude waarbij, evenals in de toeslagenaffaire, geautomatiseerd risicoprofielen
van onverdachte burgers werden gegenereerd, voornemens om deze methode (het geautomatiseerd
genereren van risicoprofielen van onverdachte burgers) bij alle gemeenten en overheden
te doen stopzetten? Zo nee, waarom niet?

Vraag 6

Bent u het ermee eens dat het genereren van risico-profielen van onverdachte burgers
een werkwijze is die een grote inbreuk vormt op de grondrechten, en daarom eerst de
rechtmatigheid van deze praktijk moet worden vastgesteld alvorens deze methode wordt
ingezet? Zo ja: hoe gaat u ervoor zorgen dat dit praktijk wordt?

Vraag 7

Hoe wordt momenteel voorkomen dat andere gemeenten of overheden gebruik maken van
geautomatiseerde risicoprofilering, die zoals in Nissewaard, achteraf onverantwoord
blijkt en leiden tot onbetrouwbare en onrechtvaardige uitkomsten? Wie houdt daar toezicht
op en grijpt in als het mis gaat? Welke verantwoordelijkheid ziet u daarbij voor zichzelf?

Vraag 8

Als geconstateerd wordt dat een werkwijze waarbij gebruik wordt gemaakt van algoritmische
risicoselectie van burgers, onverantwoord is, hoe kan dan worden bewerkstelligd dat
deze ook wordt stopgezet bij andere gemeenten en overheden?

Vraag 9

Wat is uw reactie op het rapport van de Rekenkamer Rotterdam dat de gemeente voor
allerlei taken gebruik maakt van voorspellende algoritmen, maar in de organisatie
tekortschiet als het gaat om de beheersing van risico’s op het vlak van transparantie,
verantwoordelijkheid en eerlijkheid en welke consequenties verbindt u hieraan voor
het landelijke beleid?2

Vraag 10

Onderschrijft u dat er op dit moment rechtsongelijkheid bestaat tussen burgers uit
enerzijds gemeenten die gelet op het belang van de rechtsbescherming ervoor kiezen
van risicoprofilering af te zien en anderzijds burgers uit gemeenten die ondanks de
risico’s voor burgers hiermee doorgaan? Zo ja, wat gaat u doen om deze rechtsongelijkheid
te beëindigen? Zo nee, waarom niet?