Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Schonis de hinder op HSL ondanks de windschermen en de introductie van de ICNG

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-Van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat)
(ontvangen 15 februari 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Knullig: waarom storm toch voor hinder zorgt op HSL
ondanks windschermen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat door het niet aanpassen van de windwaarschuwingssystemen treinen niet
konden rijden op de hogesnelheidslijn tijdens harde wind bij de Moerdijkbrug op 21 januari
2021? Zo ja, waarom is dit systeem niet aangepast? Zo nee, waardoor dan wel?

Antwoord 2

Ja dit klopt. De overlast is echter beperkt gebleven omdat het vooral hard waaide
in de nachtelijke uren. Slechts enkele treinen in de vroege ochtend zijn hierdoor
geraakt.

Het effect van een windwaarschuwing is dat treinen met een lagere snelheid, of niet
meer, mogen rijden omwille van de veiligheid. Bij welke hoeveelheid wind gewaarschuwd
dient te worden, is afhankelijk van het meest windgevoelige punt op het HSL traject.
Op de zuidsectie van de HSL was dat voorheen de brug over het Hollandsch Diep. Na
plaatsing van de windschermen op de Brug Hollandsch Diep is dat de brug over de Mark.
De normen van het windwaarschuwingssysteem moeten nog aangepast (herijkt) worden aan
de brug over de Mark, het nieuwe meest windgevoelige punt.

ProRail werkt sinds oktober in overleg met de ILT aan de aanpassing van de normen.
Het windwaarschuwingssysteem is uniek in Nederland en het opstellen van de juiste
onderbouwing voor het aanpassen van de normen is daardoor complex en kost tijd. ProRail
verwacht de normen, mits de externe beoordelaar zijn akkoord geeft, binnen enkele
weken te kunnen aanpassen.

Om de volledige baten van de nieuwe windschermen te kunnen benutten moeten vervolgens
nieuwe windmeters worden geplaatst en gekalibreerd, ter hoogte van het nieuwe meest
windgevoelige punt. Voor deze kalibratie is het nodig om in een groot aantal weersomstandigheden
windmetingen uit te voeren. Dit kost daardoor 1 tot 2 jaar.

Vraag 3

Kunt u toelichten wie ter verantwoording geroepen kan worden in de huidige publiek-private
samenwerkingsconstructie (pps-constructie) op beschikbaarheid van de baan? Is dit
ook het geval bij windstremmingen?

Antwoord 3

Onder de PPS constructie van de HSL-Zuid is Infraspeed in opdracht van IenW verantwoordelijk
voor de beschikbaarheid van de HSL-Zuid infrastructuur. Hierbij is een aantal zaken
afgesproken waar Infraspeed contractueel niet voor verantwoordelijk kan worden gehouden.
Het windwaarschuwing systeem is er daar één van. De verantwoordelijkheid van een veilige
werking hiervan ligt bij ProRail.

Vraag 4

Ziet u mogelijkheden om de snelheid van treinen op dit traject te verhogen, nu er
windschermen zijn geplaatst?

Antwoord 4

Zodra de normen van het wind waarschuwingssysteem zijn aangepast, zal er door de treinen
ook bij harde wind vaker met normale snelheid kunnen worden gereden. De volledige
baten van nieuwe windschermen worden benut met het plaatsen en kalibreren van de te
plaatsen windmeters. Verhoging van de snelheid op het HSL-traject vindt plaats na
volledige instroom van de Intercity Nieuwe Generatie (ICNG).

Vraag 5

Wat is de huidige stand van zaken rondom de Intercity Nieuwe Generatie (ICNG)?

Antwoord 5

Afgelopen voorjaar heb ik uw Kamer geïnformeerd over dat NS, mede vanwege de impact
van COVID-19, niet meer kan voldoen aan de concessieverplichting om de ICNG op het
traject Amsterdam-Breda in dienstregelingsjaar 2021 volledig te laten instromen. Ik
heb uw Kamer gemeld dat de instroom in 2021 nog wel start, maar naar verwachting van
NS in de loop van 2022 kan worden afgerond.2

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden om de snelheid van de ICNG op het baanvak van de HSL-zuid eerder
te verhogen dan 2023?

Antwoord 6

NS kan het besluit over de verhoging van de snelheid op de HSL naar 200 km/uur pas
nemen wanneer alle huidige treinen zijn vervangen en na afronding van het proefbedrijf.
Bij het proefbedrijf worden alle processen in Nederland die zich rond de toekomstige
inzet van de trein gaan afspelen uitvoerig getest. Met dit uitgebreide testprogramma
kunnen kinderziektes zoveel mogelijk opgespoord en opgelost worden voordat de trein
ingezet wordt in de dienstregeling. Dit gebeurt op basis van voldoende ervaring in
de reizigersdienst en een voldoende onderbouwd ingebruiknameadvies. Dit is in lijn
met de aanbevelingen uit de Parlementaire Enquête Fyra. NS zal eerst zonder reizigers
testen, daarna met reizigers en als bekend is hoe de trein het in de praktijk doet
en alle treinen vervangen zijn, zal de snelheid worden verhoogd. Dat houdt in dat
de snelheidsverhoging per start van dienstregeling 2023 zal plaatsvinden, of eerder
indien blijkt dat de treindienst met ICNG voldoende betrouwbaar is en een tussentijdse
aanpassing in dienstregeling 2022 mogelijk is.3