Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Chakor, Bushoff en Kröger over gaswinning nabij de Wadden

Antwoord van Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei), mede namens de Staatssecretaris
van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (ontvangen 26 september 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel in Der Spiegel «Jetzt muss endlich Schluss sein»1 over de kritiek op de gasboring door ONE-Dyas bij gasveld N05-A dat gedeeltelijk
in Nederland en in Duitsland ligt en de aanhoudende protesten op Borkum, in Berlijn
en op zee?

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Bent u bekend met het nieuws uit Duitsland dat ONE-Dyas daar voorlopig geen vergunning
krijgt voor de aanleg van de stroomkabel, wat een belangrijke voorwaarde was om naar
gas te boren op 25 kilometer van Schiermonnikoog bij gasveld N05-A?

Antwoord 2

Het Nedersaksische Staatsbedrijf voor Waterbeheer, Kust- en Natuurbescherming (NLWKN)
heeft op 21 oktober 2022 ONE-Dyas een (waterrechtelijke) vergunning voor de aanleg
van de geplande zeekabel verleend. Onderdeel van deze vergunning was de betaling van
een compensatiebedrag voor de aantasting van natuur en landschap dat zou worden veroorzaakt
met de aanleg van de kabel. In de volgende jaren kwam er informatie naar voren over
de mogelijke aanwezigheid van stenige riffen in het tracégebied. Hierop heeft de NLWKN
op 19 juli jl. een nieuw besluit uitgevaardigd, waarbij het eerder vastgestelde te
betalen compensatiebedrag werd verhoogd. Dit besluit bevatte een ontheffing voor de
doorkruising van het tracégebied en bevatte een onmiddellijke uitvoerbaarheid van
alle vergunningen.

De Duitse rechter heeft, nadat er bezwaar was gemaakt, vervolgens geconstateerd dat
de NLWKN bij de verlening van de vergunning eerst een onderzoek naar compensatiemaatregelen
had moeten vragen, en niet al direct een compensatie door een vervangend geldbedrag
had moeten opnemen in de vergunning. De vergunning voldoet hierdoor niet aan de wettelijke
vereisten voor de beoordeling van de vermijdbaarheid van de aantasting en mogelijke
compensatie- of herstelmaatregelen, en de afweging van natuurbeschermingsbelangen
tegen andere belangen die voor de aantasting pleiten. De Duitse voorzieningenrechter
heeft op 7 augustus jl. besloten dat ONE-Dyas nog niet mag beginnen met de aanleg
van de stroomkabel tussen het N05-A platform en het Duitse offshore windmolenpark
Riffgat, maar eerst herstelmaatregelen in kaart moet brengen. Dit heeft ONE-Dyas gedaan.

Op 27 augustus jl. heeft ONE-Dyas een aanvraag voor de aanpassing van de installatievergunning
van de kabel ingediend bij het NLWKN. In deze aanvraag is een voorstel voor natuurcompensatie
in natura gevoegd en is tevens de installatieperiode verruimd. De aangepaste vergunning
wordt zeer binnenkort verwacht.

Vraag 3

Wat zijn de gevolgen voor de gasproductie bij gasveld N05-A nu deze vergunning is
geschorst, aangezien de stroomkabel ervoor zou zorgen dat het gas wordt geproduceerd
met windenergie in plaats van fossiele energie en dat binnen de vergunning geen ruimte
is voor emissies door de verbranding van fossiele energie?

Antwoord 3

ONE-Dyas is in overleg met het NLWKN om de vervolgstappen te bespreken. Het doel is
nog steeds om deze winter het eerste aardgas te kunnen produceren. Indien het NLWKN
niet tijdig de gewijzigde vergunning verleent, zal de productie van aardgas pas op
zijn vroegst in het najaar van 2025 plaatsvinden. Om aan de binnenlandse vraag naar
aardgas te kunnen voldoen zal dan gas moeten worden geïmporteerd, bijvoorbeeld via
LNG.

Vraag 4

Welke alternatieven voor de stroomkabel zijn er om alsnog zonder fossiele energie
gas te produceren door ONE-Dyas bij gasveld N05-A?

Antwoord 4

Er zijn geen alternatieven om het platform van stroom te voorzien, die ook binnen
redelijke termijn en binnen de vergunning uitvoerbaar zijn. De elektrificatie van
platform N05-A met behulp van windenergie betekent een forse verlaging van uitstoot
van methaan, stikstof en CO2 en draagt daarmee bij aan een zo schoon mogelijke energievoorziening in de transitie
naar een volledig duurzaam energiesysteem. Het platform N05-A wordt Nederlands eerste
offshore-gasbehandelingsplatform in de Noordzee dat volledig draait op windenergie.
Door de aansluiting met het Duitse windpark Riffgat is er nagenoeg geen uitstoot van
emissies tijdens de productie van het aardgas vanaf dat platform.

Vraag 5

Binnen welke tijd moet ONE-Dyas met een alternatief plan komen om dit jaar van start
te kunnen gaan met de gaswinning?

Antwoord 5

Om nog deze winter te kunnen starten, zal ONE-Dyas uiterlijk eind september de aangepaste
en geldige vergunning moeten verkrijgen in Duitsland. Er is geen alternatief plan
dat dit jaar tot productie leidt.

Vraag 6

Bent u bekend met de recente studie «Oil and gas platforms degrade benthic invertebrate
diversity and food web structure» in Science of the Total Environment2 waaruit blijkt dat de biodiversiteit rond olie- en gasplatformen met 28% afneemt?

Antwoord 6

De studie «Oil and gas platforms degrade benthic invertebrate diversity and food web
structure» is mij bekend. Het betreft een studie die is uitgevoerd in de omgeving
van 9 installaties in de Exclusieve Economische Zone (EEZ) van het Verenigd Koninkrijk.
Uit het onderzoek blijkt een relatie tussen verhoogde concentraties van met name koolwaterstoffen
(olie) die aangetroffen zijn tot een afstand van 500 m vanaf de installaties en de
aldaar aangetroffen biomassa en biodiversiteit. De resultaten van dit onderzoek zijn
niet één op één te vertalen naar de situatie in Nederland. Voor zeven van de negen
onderzochte locaties geldt bijvoorbeeld dat de productie gestart is voor het verbod
op het lozen van oliehouden boorgruis met meer dan 1% olie (OSPAR Decision 2000/3
van 16 januari 2001). De zeven installaties zijn tussen 1975 en 1996 opgestart en
veel van de putten zijn geboord voor dat de installaties in gebruik werden genomen,
dus ruim voor het verbod op het lozen van oliehoudend boorgruis. In Nederland is het
lozen van oliehoudend boorgruis, zelfs indien deze minder dan 1% olie bevat, al sinds
1993 verboden.

Bij het boren van de putten vanaf de Mijnbouwinstallatie N05-A van ONE-Dyas zal zowel
gebruik worden gemaakt van boorspoeling op oliebasis als op waterbasis. Al het daarbij
vrijkomende boorgruis en alle gebruikte boorspoeling zal worden opgevangen en naar
de wal worden getransporteerd.

Er zijn mij geen recente vergelijkbare onderzoeken rond installaties op het Nederlandse
deel van de EEZ bekend. Een recent onderzoek naar de benthische biodiversiteit op
poten van mijnbouwinstallaties in Nederlandse EEZ3 toont aan dat deze vergelijkbaar is met natuurlijke riffen in de Noordzee.

Van belang is of er sprake is van significant negatieve effecten op instandhoudingsdoelen.
Gezien er geen sprake is van het lozen van boorgruis en boorspoeling, is er geen sprake
van een significant negatief effect van het boren op de zeebodem op instandhoudingsdoelen.

Vraag 7

Bent u bekend met dreiging dat de United Nations Educational, Scientific and Cultural
Organization-werelderfgoedcommissie(UNESCO) de werelderfgoedstatus zal intrekken als
gasboringen in, of met impact op, de Waddenzee plaats zullen vinden?

Antwoord 7

Ik ben bekend met de state of conservation rapportages van 2023 en 2024. UNESCO uit hierin haar zorgen over mijnbouwactiviteiten
in en rond de Waddenzee en geeft aan dat (mijnbouw)activiteiten in, of met impact
op de Outstanding Universal Value (OUV) niet verenigbaar is met de status van werelderfgoed.
UNESCO dreigt op dit moment niet met het intrekken van de status. De genoemde rapportages
(state of conservations) zijn wel de eerste (proces) stap indien er sprake zou zijn van een bedreiging van
de OUV van het Werelderfgoed. Het N05-A project bevindt zich circa 20 km te noorden
van Schiermonnikoog, en ligt daarmee in de Noordzee. Voorafgaand aan de verlening
van de vergunning is onderzocht wat de mogelijke effecten op natuur in het Waddenzeegebied
zijn. Er is vastgesteld dat de geplande activiteiten geen significante effecten hebben,
ook niet via externe werking. Om deze reden is er een vergunning verstrekt.

Vraag 8

Kunt u uitsluiten dat het project, inclusief alternatieven voor de stroomkabel, impact
zal hebben op de Waddenzee?

Antwoord 8

Ja. In de verklaring van geen bedenkingen is het project beoordeeld, uitgaande van
een stroomkabel. Door de Minister voor Natuur en Stikstof (thans Staatssecretaris
LVVN) is geoordeeld dat er geen significante effecten op instandhoudingsdoelen van
Natura 2000-gebieden zijn, waaronder de Waddenzee. Het project ligt circa 20 km ten
noorden van Schiermonnikoog en dus niet in de Waddenzee of in een ander beschermd
natuurgebied. Indien er een alternatief zou komen voor de stroomkabel, dan zal opnieuw
moeten worden vastgesteld of, en welke, effecten op de beschermde natuur optreden,
voordat een vergunning kan worden afgegeven.

Vraag 9

Bent u bekend met het feit dat de Duitse Minister van Economische Zaken het gasproject
niet nodig acht?4

Antwoord 9

Het is mij bekend dat de Duitse Minister Habeck in een interview met het Duitse blad
Der Spiegel heeft aangegeven dat hij het project niet noodzakelijk acht voor de Duitse
energievoorziening.

Vraag 10

Heeft u contact gehad met uw Duitse collega’s over de recente ontwikkelingen van het
project bij gasveld N05-A? Zo ja, zijn daarbij ook de zorgen van natuur- en milieuorganisaties
over de impact van het project voor nabijgelegen natuurgebieden en het klimaat besproken?

Antwoord 10

Mijn voorganger heeft op 1 juli jl. een brief verstuurd aan de verschillende betrokken
bewindspersonen aan Duitse zijde waarin is benadrukt dat Nederland een groot belang
hecht aan de goede samenwerking tussen beide landen op het gebied van energiebeleid.
Daarnaast wordt in deze brief benadrukt wat het belang is van de gaswinning op de
Noordzee in het kader van de leveringszekerheid en verminderde afhankelijkheid met
een zo laag mogelijke emissie. Ook over de recente ontwikkelingen rondom het project
is met die inzet contact met betrokken Duitse ministeries. Indien nodig zal ik ook
persoonlijk het belang van dit project voor zowel Nederland als voor Duitsland benadrukken
bij mijn Duitse collega.

Vraag 11

Kunt u het boren niet beter tijdelijk pauzeren tot alle vergunningen zijn geregeld,
aangezien de vergunning van de stroomkabel voorlopig is ingetrokken, het hoger beroep
tegen de vergunning in Nederland, het hoger beroep tegen de vergunning in Duitsland
nog moet plaatsvinden en het verdrag voor de winning van het gas nog moet worden getekend
met uw Duitse collega’s?

Antwoord 11

ONE-Dyas heeft besloten om in afwachting van de verschillende procedures die er nog
lopen wel alvast door te gaan met de verschillende voorbereidende werkzaamheden, zoals
de installatie van het productieplatform en het tijdelijke boorplatform om zodoende,
bij een voor ONE-Dyas positieve uitkomst van de bovenstaande procedures, nog voor
het einde van het jaar het eerste gas te kunnen produceren. Zij voorzien dat zij anders
een vertraging oplopen tot de zomer van 2025.