Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over Fiche: Mededeling Europese Economische Veiligheidsstrategie (Kamerstuk 22112-3761)

Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken hebben de onderstaande fracties
de behoefte vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Minister van Buitenlandse
Zaken over «Fiche: Mededeling Europese Economische Veiligheidsstrategie (Kamerstuk
22 112, nr. 3761)».

De voorzitter van de commissie,

Rudmer Heerema

De adjunct-griffier van de commissie,

Dekker

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

II Antwoord / Reactie van de Minister

III Volledige agenda

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de appreciatie van de Europese
Economische Veiligheidsstrategie (EEV). Zij hebben hierover nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet tevreden is dat de Strategie voor
Economische Veiligheid uitgaat van een landenneutrale aanpak. Zoals bekend zijn deze
leden voorstander van (complementair aan landenneutrale instrumenten) een gerichte
aanpak van dreigingslanden, via een lijst statelijke dreigingen. Klopt het dat het
kabinet nu van mening is dat Nederlandse publicatie van een dergelijke lijst onwenselijk
is? Zo ja, kan zij toelichten waarom? Heeft dit te maken met diplomatieke gevoeligheden
of de angst om alleen in de wind te komen te staan? En is in dat geval inzet op een
Europese lijst van «countries of concern» niet een mogelijkheid om op te treden met
de rugdekking van een breder verband? Is het kabinet bereid om in kader van de Strategie
voor Economische Veiligheid te pleiten voor mogelijkheden om gericht additionele stappen
te zetten richting dreigingslanden?

Daarnaast hebben de leden van de VVD-fractie vragen over de levering van inlichtingen
aan de Single Intelligence Analysis Capacity. Komen hier voldoende inlichtingen binnen
om effectief beleid te formuleren, of is dit nog voor verbetering vatbaar? En behoort
Nederland hierin tot de koplopers of voortrekkers? Is het mogelijk een kopgroep van
landen te vormen die gericht bepaalde inlichtingenvragen beantwoorden of op relevante
thema’s informatie aanleveren?

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie

De leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen
van het fiche over de Europese Economische Veiligheidsstrategie. Het is goed dat de
Europese Unie (EU) meer aandacht geeft aan economische veiligheid en strategische
autonomie. Met name als het gaat om strategische autonomie is het cruciaal om een
Europese aanpak te hebben.

De leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie noteren bij het lezen van het
fiche drie aandachtspunten. Nationale veiligheid blijft een nationale competentie.
De Europese Commissie claimt met deze strategie een rol voor zichzelf als het gaat
om economische (en daarmee nationale) veiligheid. Hoe gaat de Minister ervoor zorgen
dat de EU niet te veel zeggenschap krijgt over nationale veiligheid?

De leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie merken daarnaast op dat de strategie
voorstelt om informatie op het gebied van economische veiligheid te gaan delen met
de Europese Commissie. Tegelijkertijd is de inzet van het demissionaire kabinet dat
dit op basis van vrijwilligheid gebeurt. Hoe gaat de Minister ervoor zorgen dat lidstaten
enerzijds bereid zijn om gevoelige informatie te delen en anderzijds dat deze (zeer
vertrouwelijke) informatie bij zowel de Europese Commissie als de lidstaten in goede
handen is?

De leden van de PvdA-fractie en de GroenLinks-fractie lezen ten slotte dat de strategie
voorstelt te onderzoeken of een screeningsmechanisme op uitgaande investeringen wenselijk
is. Deze leden onderschrijven het belang om dit te onderzoeken, maar zijn vooralsnog
huiverig voor het introduceren van dit (uitvoeringstechnisch zware) instrument. Hoe
zal worden getoetst of een screeningsmechanisme noodzakelijk en proportioneel is?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

De leden van de SGP-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het BNC-fiche
over een EEV. Zij hebben een aantal vragen.

Waarom wordt het grote aantal beleidsinstrumenten nodig geacht en welke afbakening
wenst het kabinet, zo vragen de leden van de SGP-fractie. Juist op het vlak van veiligheid
is er immers volop discussie gaande over welke dreigingen, welke middelen rechtvaardigen.

De leden van de SGP-fractie constateren dat bij het opstellen van de lijst kritieke
technologieën «toekomstgerichte criteria» worden gehanteerd. Deze leden vragen welke
criteria nog meer zijn overwogen, maar toch niet zijn meegenomen. Is er concreet bijvoorbeeld
gekeken naar criteria op het vlak van de kosten en tijdsduur van de ontwikkeling van
een technologie? Dit is in geval van economische spionage een belangrijke indicatie
voor de «waarde» die of het «voordeel» dat gestolen wordt.

Voorts vragen de leden van de SGP-fractie naar de zienswijze van het kabinet ten aanzien
van het verbeteren van de gezamenlijke inlichtingencapaciteit van de EU. Welke kaders
hanteert het kabinet inzake de (beoordeling van) Europese samenwerking op het inlichtingenvlak?
Wat zijn de rode lijnen die niet overschreden mogen worden?

De leden van de SGP-fractie vragen of het mandaat en kader voor inlichtingensamenwerking
in de EU separaat, helder en transparant wordt vastgelegd. Zo nee, waarom niet? Hoe
ziet het kabinet de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD)
en Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) op het punt van economische
veiligheid? Hoe ziet het kabinet de huidige samenwerking tussen onze veiligheidsdiensten
en de diensten van andere lidstaten en in dat licht de nut en noodzaak van Europese
inlichtingcapaciteiten in het kader van economische veiligheid?

In hoeverre volstaat een verbeterde toepassing van staand beleid voor hetgeen het
voorstel beoogt, zo vragen de leden van de SGP-fractie. Zijn bestaande beleidsinstrumenten
ontoereikend of worden deze slechts onvoldoende benut? Waarom is het voorstel, kortom,
geen oude wijn in nieuwe zakken? Wat wordt precies verstaan onder «inachtneming van
de bestaande competentieverdeling»? Kiest het kabinet voor een strikte naleving van
het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) of voor een handelen
«in de geest van» de daarin vervatte competentieverdeling, zo vragen deze leden.

De leden van de SGP-fractie vragen waarom de strategie landenneutraal dient te zijn.
Hoe wordt desondanks rekening gehouden met de unieke uitdagingen en dreigingen per
land?

Wat is de concrete inzet om het niet onnodig oprekken van het veiligheidsbegrip en
de reikwijdte van wat een risico is te voorkomen, zo vragen de leden van de SGP-fractie.

Inzake de «geëigende besluitvormingsprocedures» vragen de leden van de SGP-fractie
welk traject dit voorstel zal ingaan en of hierover unaniem of met een gekwalificeerde
meerderheid besloten wordt. Over maatregelen in het kader van het Gemeenschappelijk
buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) wordt immers unaniem besloten.

Het BNC-fiche beschrijft maatregelen in het algemeen. Is er al een uitputtende lijst
van maatregelen, zo vragen de leden van de SGP-fractie. Kan worden aangegeven welke
maatregelen nieuw zijn en waar het gaat om een verbetering van bestaande maatregelen?
Hoe kan het kabinet komen tot een gefundeerde beoordeling ten aanzien van de rechtsgrondslag,
subsidiariteit en proportionaliteit van het Commissievoorstel, zolang veel concrete
maatregelen nog onduidelijk zijn, zo vragen deze leden.

De leden van de SGP-fractie zijn benieuwd op welke wijze het kabinet in het kader
van het voorliggende voorstel aandacht wil genereren voor «workforce development»
en technisch geschoold personeel.

De leden van de SGP-fractie vernemen voorts graag of het kabinet het, in het kader
van het aanbestedingsbeleid, passend vindt te kiezen voor maximale betrokkenheid van
de eigen industrie bij grote en strategische projecten, juist ook in het licht van
economische veiligheid. Botst het daar wel eens met bestaande aanbestedingsregels?
Deze leden ontvangen graag een heldere toelichting.

Welke samenhang ziet het kabinet tussen de aangekondigde EEV en bestaande veiligheidsstrategieën
zoals het Strategisch Kompas, zo vragen de leden van de SGP-fractie.

De leden van de SGP-fractie vragen tot slot of de Europese Commissie de zienswijze
van het kabinet deelt ten aanzien van de financiering van het voorstel vanuit het
bestaande Meerjarig Financieel Kader (MFK)?

II Antwoord/ Reactie van de Minister

III Volledige agenda

Brief regering – Minister van Buitenlandse Zaken, W.B. Hoekstra – 25 augustus 2023

Fiche: Mededeling Europese Economische Veiligheidsstrategie – Kamerstuk 22 112, nr. 3761