Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
36 313 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2023 (Derde incidentele suppletoire begroting inzake verder vullen gasopslag Bergermeer)
Nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING
A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van
artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel
strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale
begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze
memorie van toelichting toegelicht.
Mede namens de Minister voor Klimaat en Energie,
De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
M.A.M. Adriaansens
B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN
1. Leeswijzer
Ondergrenzen toelichtingen
Voor wat betreft het toelichten van significante verschillen in de uitgaven, ontvangsten
en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande
tabel.
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 < 1.000
5
10
=> 1.000
10
20
In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden
deze ondergrenzen.
2. Beleidsartikelen
2.1 Beleidsartikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering
Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid derde incidentele suppletoire begroting (ISB)
(bedragen x € 1.000)
Stand ontwerpbegroting 2023 incl. ISB, NvW en amendementen
Mutaties 3eISB
Stand 3e ISB
Mutatie 2024
Mutatie 2025
Mutatie 2026
Mutatie 2027
Verplichtingen
14.512.688
240.000
14.752.688
0
0
0
0
Uitgaven
16.514.067
0
16.514.067
240.000
0
0
0
Subsidies (regelingen)
15.506.006
0
15.506.006
240.000
0
0
0
Missiegedraven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI)
64.234
64.234
Hernieuwbare Energietransitie (HER+)
45.440
45.440
Energie-efficiency
2.368
2.368
Green Deals
500
500
Demonstratieregeling Klimaat- en Energie-innovatie (DEI+)
93.188
93.188
Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)
7.596
7.596
Projecten Klimaat en Energieakkoord
10.345
10.345
SDE
591.000
591.000
SDE+
2.616.961
2.616.961
SDE++
52.600
52.600
Aardwarmte
17.500
17.500
ISDE-regeling
387.200
387.200
Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)
0
0
Carbon Capture Storage (CCS)
4.580
4.580
Hoge Flux Reactor
6.401
6.401
Caribisch Nederland
22.644
22.644
Overige subsidies
26.507
26.507
Opschalingsinstrument waterstof
21.100
21.100
Investeringen waterstofbackbone
233.320
233.320
Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE)
4.000
4.000
Subsidieondersteuning verduurzaming MKB
15.800
15.800
IPCEI waterstof
160.000
160.000
Vulmaatregelen gasopslag
1.153.750
1.153.750
240.000
Infrastructuur Duurzame Industrie (PIDI)
12.140
12.140
Schadeafhandeling mijnbouw Limburg
3.337
3.337
Maatschappelijke Investeringssubsidie Warmtenetten (MIW)
130.000
130.000
NGF-project NieuweWarmteNu!
75.000
75.000
Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023
9.748.495
9.748.495
Leningen
74.000
0
74.000
0
0
0
0
Lening EBN
9.000
9.000
Lening EBN voor vullen Bergermeer
0
0
Lening InvestNL
65.000
65.000
Garanties
175.600
0
175.600
0
0
0
0
Verliesdeclaratie aardwarmte
0
0
Garantie CCS/Porthos
175.600
175.600
Opdrachten
81.700
0
81.700
0
0
0
0
Onderzoek mijnbouwbodembeweging
3.410
3.410
SodM onderzoek
2.500
2.500
Uitvoeringsagenda klimaat
473
473
Klimaat mondiaal
347
347
Onderzoek en opdrachten
41.690
41.690
Programma Opwek Energie op Rijksvastgoed (OER)
15.280
15.280
Energiehulp Oekraïne
18.000
18.000
Bijdrage aan agentschappen
117.894
0
117.894
0
0
0
0
Bijdrage RVO.nl
92.134
92.134
Bijdrage Agentschap Telecom
7.492
7.492
Bijdrage NEa
13.030
13.030
Bijdrage KNMI
1.430
1.430
Bijdrage NVWA
914
914
Bijdrage RIVM
1.061
1.061
Bijdrage RWS
1.833
1.833
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
146.393
0
146.393
0
0
0
0
Doorsluis COVA-heffing
111.000
111.000
TNO kerndepartement
33.602
33.602
TNO SodM
1.791
1.791
Bijdrage aan medeoverheden
399.700
0
399.700
0
0
0
0
Uitkoopregeling
0
0
Regeling toezicht energiebesparingsplicht
13.200
13.200
Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden
386.500
386.500
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
12.774
0
12.774
0
0
0
0
Nuclear Research Group (NRG)
7.930
7.930
Internationale contributies
1.681
1.681
PBL Rekenmeesterfunctie
2.156
2.156
ILT handhaving F-gassen
1.007
1.007
Storting/onttrekking begrotingsreserve
0
0
0
0
0
0
0
Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie
0
0
Storting in begrotingsreserve aardwarmte
0
0
Ontvangsten
4.526.977
0
4.526.977
0
60.000
60.000
60.000
Ontvangsten COVA
111.000
111.000
Opbrengst heffing ODE (SDE++)
225.000
225.000
Ontvangsten zoutwinning
2.511
2.511
Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie
454.186
454.186
ETS-ontvangsten
1.400.000
1.400.000
Diverse ontvangsten
34.280
34.280
Heffing gasleveringszekerheid
0
0
60.000
60.000
60.000
Ontvangsten lening EBN Bergermeer
2.300.000
2.300.000
Tabel 2 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
Stand ontwerpbegroting 2023 incl. ISB, NvW en amendementen
Mutaties 3eISB
Stand 3e ISB
Mutatie 2024
Mutatie 2025
Mutatie 2026
Mutatie 2027
Verplichtingen
14.512.688
240.000
14.752.688
0
0
0
0
waarvan garantieverplichtingen
219.800
219.800
waarvan overige verplichtingen
14.292.888
240.000
14.532.888
0
0
0
0
Budgetflexibiliteit
De budgetflexibiliteit bij de ontwerpbegroting 2023 was ongeveer 24%, ofwel 76% van
het beschikbare kasbudget 2023 was al juridisch verplicht. Gelet op de in werking
getreden regeling voor het tijdelijke prijsplafond voor de energiekosten en de hiervoor
in 2023 benodigde kasmiddelen (€ 9,75 mld) die per nota van wijziging aan de EZK begroting
zijn toegevoegd, is het percentage juridisch verplicht naar 88% gestegen.
Dit hoge percentage wordt vooral veroorzaakt door de langjarige verplichtingen die
onder de SDE en SDE+ zijn aangegaan. Ook voor de subsidieregelingen DEI+, HER+, MOOI
en ISDE zijn verplichtingen aangegaan die in 2023 uitbetaald dienen te worden.
Toelichting
In deze incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht
voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven voor een subsidiemaatregel
voor het vullen van gasopslag Bergermeer, zoals voorgesteld in de Kamerbrief Contouren subsidiemaatregel Bergermeer van 24 februari 2023.
Verplichtingen en uitgaven
Subsidies
Vulmaatregelen gasopslag
Vorig vulseizoen heeft het kabinet een subsidiemaatregel verleend die marktpartijen
voor het vullen van gasopslag Bergermeer een garantie biedt voor het risico van een
eventuele negatieve zomer/winterspread. Omdat de ontwikkeling van de markt onzeker
is, heeft het kabinet besloten om ook een dergelijke subsidiemaatregel voor het komende
vulseizoen 2023–2024 uit te werken, waarbij de maatregel in grote mate gelijk is aan
vorig jaar. Marktpartijen kunnen in een tenderregeling meedingen naar een subsidie
die hen vergoedt voor:
Het eventuele negatieve verschil tussen de huidige gasprijzen en de verwachte gasprijzen
aankomende winter (de zogenoemde zomer-winter spread);
Een incentive in de vorm van de afslag, waarmee de vaste opslagkosten deels vergoed
worden.
Marktpartijen zullen zelf het gas moeten in- en verkopen. De subsidie is enkel bedoeld
om het rendabel te maken om gas op te slaan. Hiervoor is maximaal € 240 mln aan subsidie
nodig. De maatregel is zo vormgegeven dat bij een positieve zomer-winter spread dit
deel van de subsidie vervalt. De uitgaven zullen dan lager uitvallen. Na afloop van
de subsidiemaatregel in februari 2024 zal de subsidievaststelling en uitbetaling van
de subsidie plaatsvinden.
Ontvangsten
Heffing gasleveringszekerheid
Uitgangspunt is dat deze kosten worden gedragen door de gebruikers, hiervoor wordt
als bekend gewerkt aan een heffing op geboekte capaciteit voor transport via het landelijk
gastransportnet van GTS (bovenop – maar niet in – de tarieven voor gastransport).
Deze heffing zal zodanig worden uitgewerkt dat de financiering van de subsidiemaatregel
een vorm van voorfinanciering is en de uiteindelijke kosten door de gebruikers van
het gastransportnet worden opgebracht. De ontvangsten zijn voor nu geraamd op € 60
mln in de jaren 2025–2028, in totaal € 240 mln.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
M.A.M. Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.