Brief Presidium : Brief van het Presidium over de stand van zaken rond de uitvoering van moties en toezeggingen gedaan bij de behandeling van de Raming van de Tweede Kamer voor 2022

Nr. 13
BRIEF VAN HET PRESIDIUM

Aan de Leden

Den Haag, 9 december 2021

Tijdens de behandeling van de Raming van 2022 (Kamerstuk 35 752, nr. 12) is een aantal moties aangenomen en heb ik verschillende toezeggingen gedaan. Nu
het einde van 2021 nadert is het een goed moment u te informeren over de uitvoering.
U treft hieronder per motie en toezegging aan welke stappen zijn gezet. In sommige
gevallen zijn de werkzaamheden afgerond, in andere gevallen geef ik een overzicht
van wat tot nu toe is bereikt.

– Gewijzigde motie van de leden Leijten/Arib over afspraken met de regering over de
omgang met informatie (Kamerstuk 35 752, nr. 11)

Naar aanleiding van de gewijzigde motie-Leijten/Arib die het presidium verzoekt een
commissie of werkgroep vanuit de Kamer samen te stellen die (met mandaat) afspraken
met de regering maakt over de omgang met informatie, is een werkgroep ingericht. Hierin
nemen de leden Kamminga (VVD), Sneller (D66), Inge van Dijk (CDA), Leijten (SP) en
Arib (PvdA) deel (mevrouw Koekoek (VOLT) neemt onder voorbehoud deel). De werkgroep
buigt zich over de uitvoering van de motie en zal zich tot het presidium richten met
een voorstel.

– Motie van het lid Leijten over werkveiligheid in fracties (Kamerstuk 35 752, nr. 9)

De motie-Leijten verzoekt het presidium met een voorstel te komen dat fracties verplicht
een beleid op te stellen hoe zij de werkveiligheid in de fractie waarborgen en bevorderen,
en fracties te verplichten dit beleid openbaar te maken. Deze motie is door het presidium
besproken. De verplichting tot het voeren van beleid om de werkveiligheid te waarborgen
is reeds belegd in de bestaande ARBO-regelgeving. Ten aanzien van specifiek het openbaarmaken
van dit beleid dat wordt genoemd in de motie, heeft het presidium op woensdag 10 november
2021 besloten een voorstel tot een speciale regeling «sociale veiligheid fracties
Tweede Kamer» uit te werken. Hierin wordt het openbaar maken van het werkveiligheidsbeleid
binnen fracties vastgelegd. Als de speciale regeling is uitgewerkt wordt deze in het
eerste kwartaal van 2022 voorgelegd aan het presidium. Uw Kamer besluit uiteindelijk
over de regeling.

– Motie van het lid Leijten over een onafhankelijk onderzoek naar de vuurwerkramp
(Kamerstuk 35 752, nr. 10)

Het presidium heeft de commissie J&V verzocht een onderzoeksvoorstel te doen voor
de uitwerking van de motie-Leijten over het uitvoeren van een onafhankelijk onderzoek
naar de vuurwerkramp in Enschede. Daartoe heeft de commissie een informele voorbereidingsgroep
in het leven geroepen die dat voorstel gaat voorbereiden. De voorbereidingsgroep bestaat
uit de leden Leijten (SP), Omtzigt (het lid Omtzigt) en Van der Werf (D66). Eind oktober
2021 vond een eerste overleg plaats met de leden van de voorbereidingsgroep. De eerste
stap die nu wordt gezet, is het verzamelen van de informatie die nodig is de focus
van het onderzoek te kunnen bepalen. In een volgend overleg worden de resultaten hiervan
en de vervolgstappen besproken.

– Overzicht van alle moties gericht aan het presidium

Als bijlage bij deze brief is een overzicht van alle moties gericht aan het presidium
toegevoegd1. Het overzicht betreft moties die zijn ingediend vanaf de behandeling van de Raming
voor het jaar 2022.

– Digitaal geheugen bij het RvO

Het presidium heeft de commissie voor de Werkwijze op 21 april 2021 een advies gevraagd
over de uitvoering van de motie-Van der Molen. In deze motie wordt gevraagd onderzoek
te doen naar de mogelijkheden voor een digitaal geheugen bij het Reglement van Orde
(Kamerstuk 35 322, nr. 42). Een ambtelijke werkgroep heeft hier een verkennende notitie over geschreven, waarin
onder meer aandacht is besteed aan de digitale ontsluiting van informatie over vergelijkbare
regelingen (zoals de Grondwet), en waarin voorbeelden van parlementen uit andere landen
worden beschreven. De commissie voor de Werkwijze heeft deze notitie in haar vergadering
van 30 november 2021 besproken. De commissie heeft besloten het presidium te adviseren
te starten met de uitwerking van een digitaal geheugen bij het RvO. Bestaande bronnen,
zoals de memorie van toelichting en Kamerstukken over de parlementaire behandeling,
vormen hiervan de basis. Ook wordt bekeken welke mogelijkheden er zijn om het digitale
geheugen verder te verrijken. Het presidium bespreekt het advies in het eerste kwartaal
2022.

– Informatie over versterking van de informatiepositie n.a.v. diverse overleggen bij
elkaar brengen.

In de tweede helft van 2021 zijn op ambtelijk en politiek niveau verschillende gesprekken
gevoerd over onder andere de kwaliteit van het wetgevingsproces en de politiek-ambtelijke
verhoudingen tussen de Tweede Kamer en de departementen. Deze gesprekken hebben geresulteerd
in een zogeheten «praatplaat», houdende een aantal suggesties ter verbetering van
de samenwerking. Deze suggesties gaan bijvoorbeeld over de contacten tussen ambtenaren
en Kamerleden of over het mogelijk maken dat rijksambtenaren zelf een mondelinge toelichting
kunnen geven in een commissiedebat, op verzoek van een bewindspersoon. De suggesties
zijn ambtelijk overgedragen aan de werkgroep Versterking functies Tweede Kamer onder
leiding van het lid Van der Staaij (SGP). Ook wordt aansluiting gezocht bij de ingestelde
werkgroep naar aanleiding van de motie-Leijten/Arib. De opbrengst van de verschillende
gesprekken is hiermee integraal ter beschikking gesteld en kan worden gebruikt.

– Verbreding huisregels ten aanzien van ongewenste gedrag

Het presidium heeft de toezegging die is gedaan bij de Raming over het optreden bij
herhaaldelijk ongewenst gedrag van Kamerbewoners besproken. Op 10 november 2021 heeft
zij gevraagd een voorstel uit te werken om de Gedragscode leden van de Tweede Kamer
(hierna: de Gedragscode) uit te breiden met een expliciete verwijzing naar gedrag
en fatsoen. Dit voorstel tot een eventuele wijziging wordt besproken bij de evaluatie
van de Gedragscode en de Regeling toezicht en handhaving Gedragscode leden van de
Tweede Kamer. Dit geldt ook voor een eventuele aanpassing van het beleid ongewenste
omgangsvormen medewerkers Tweede Kamer en fracties. De voornoemde evaluatie is voorzien
na publicatie van het jaarverslag van het College in februari 2022.

Het presidium heeft besloten de huisregels ten aanzien van herhaaldelijk ongewenst
gedrag niet te wijzigingen aangezien het ook zonder aanscherping van de huisregels
mogelijk is Kamerbewoners hierop aan te spreken.

– Uitleg over de reikwijdte van de Gedragscode

Het presidium heeft op 23 juni 2021 een gesprek gevoerd met het College onderzoek
integriteit over de interpretatie van de reikwijdte van de Gedragscode. Het presidium
heeft besloten, op advies van het College, tijd te geven ervaring op te doen met de
Gedragscode. Naar aanleiding van het jaarverslag dat in februari 2022 verschijnt,
wordt vervolgens bezien of de huidige regels voldoen.

– Toegankelijkheid website Tweede Kamer verbeteren

De Tweede Kamer laat haar Tweede Kamerwebsites en -applicaties onafhankelijk toetsen
of ze voldoen aan de richtlijnen die gelden voor toegankelijkheid. Op dit moment heeft
de Kamerwebsite www.tweedekamer.nl nog een zogenoemd B-certificaat. Dat betekent dat nog niet aan alle eisen wordt voldaan,
maar dat concrete verbetermaatregelen zijn benoemd en een planning is gemaakt om de
afwijkingen te herstellen. Andere Kamerwebsites (www.houseofrepresentatives.nl en www.debatgemist.tweedekamer.nl) zijn voor 100% geslaagd en hebben een A-certificaat.

Ten aanzien van het digitaal toegankelijk publiceren op www.tweedekamer.nl is onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van parlementaire documenten (met hierin
een analyse van documenten door de doelgroep). In dit onderzoek zijn aanbevelingen
gedaan en eind 2021 worden diverse verbeteracties gestart door stafdienst Communicatie,
Griffie Plenair en Dienst Informatie en Archief. Een voorbeeld hiervan is het project
om de Kamerstukken, die nu in PDF worden gepubliceerd op de website van de Tweede
Kamer, ook in een ander bestandsformaat op de website te publiceren. Met dit project
wordt de digitale toegankelijkheid aanzienlijk verhoogd. Een onafhankelijke toetsing
van de website moet uitwijzen of de A-status na dit project wordt bereikt, maar ook
andere verbeteringen die uit het onderzoek naar voren komen om de digitale toegankelijkheid
te verbeteren zijn in beeld. Het verbeteren van de digitale toegankelijkheid is daarmee
een continue proces.

– Aanbod koosjer/halal eten in Kamerrestaurants onderzoeken

Het Restaurantbedrijf biedt wekelijks een ander menu aan in het Ledenrestaurant, het
Statenrestaurant en in het Statenlokaal. In het huidige assortiment van de restaurants
zijn de kipproducten standaard halal. Dit betreft dus een ruim aanbod. Koosjere gerechten
maken geen onderdeel uit van het assortiment. Het Restaurantbedrijf kan dit type gerechten
niet zelf bereiden. Het eventueel op bestelling aanbieden van koosjere gerechten laat
zich moeilijk verhouden tot het bieden van een assortiment dat ook aandacht heeft
voor duurzaamheid en is daarnaast zeer kostbaar.

– Aandacht voor het onderwerp diversiteit en inclusie in de Raming

Het thema diversiteit en inclusie kent binnen de Kamerorganisatie veel ontwikkelingen.
Bij het openstellen van vacatures wordt stilgestaan bij de vraag of de teamsamenstelling
aanleiding geeft actief te werven op diversiteit en dus een bewuste inzet van wervingskanalen
en- middelen gewenst is. Ook zijn vacatureteksten door een extern bureau getoetst
op inclusief taalgebruik.

In het najaar van 2021 zijn trainingen aangeboden aan leidinggevenden op het gebied
van inclusief werven en selecteren, gericht op het zo veel mogelijk voorkomen van
bevooroordeeld selecteren. Ook zijn masterclasses aangeboden (online) op het gebied
van inclusiviteit.

Er is veel aandacht en begeleiding gegeven aan de arbeidsparticipanten-doelgroep,
die door de verhuizing soms op andere functies geplaatst moesten worden. Ook de Coronamaatregelen
hadden veel impact op deze doelgroep waardoor externe begeleiding in en naar het werk
belangrijk was. In 2021 voldoet de organisatie aan het quotum van participatiebanen
wat de Participatiewet van ons vraagt.

In de Raming voor het jaar 2023 geef ik u een verdere update over diversiteit en inclusie
binnen de Kamerorganisatie.

– Gebruiksvriendelijkheid ICT/applicaties van de Tweede Kamer

Tijdens de Raming voor het jaar 2022 zijn vragen gesteld over het gebruikersgemak
van de virtuele werkomgeving en de toegankelijkheid van informatie vanaf mobiele apparatuur.
Het ontsluiten van parlementaire informatie en het moderniseren en de toegankelijkheid
van de ICT-werkplek zijn hoofdthema’s binnen de i-strategie. Hiervoor dienen twee
zaken anders te worden ingericht: een flexibele infrastructuur voor het aanbieden
van parlementaire informatie en het mobiel toegankelijk maken van applicaties. Dit
wordt gerealiseerd in de projecten «Parlementair informatieportaal» en «De moderne
werkplek». Het parlementair informatieportaal is de strategische richting om parlementaire
informatie goed te ontsluiten voor alle Kamerbewoners, maar vormt eveneens de basis
voor het extern aanbieden van open data via het open dataportaal. Het reeds bestaande
open dataportaal (ODP) wordt in de komende periode verder toegankelijk gemaakt. De
API (een stuk software voor de communicatie tussen verschillende systemen) wordt dan
beschikbaar gemaakt op een drempelloze, stabiele en schaalbare manier. Hiermee wordt
het ODP voor iedereen toegankelijk. Het resultaat daarvan is dat openbare informatie
over het parlementaire proces wordt ontsloten op een manier die hergebruik van deze
informatie faciliteert. Denk hierbij aan onderzoek en analyse, maar ook aan het ontwikkelen
van (informatie)producten en dienstverlening.

Voorts worden in 2022 de eerste acties ondernomen om te komen tot een moderne/productievere
werkplek. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een overstap naar een video-vergadervoorziening
die beter geïntegreerd is in de werkplek en meer functionaliteiten biedt. Gebruikersgemak
staat bovenaan bij de uitgangspunten voor de programma’s die de komende jaren informatiehuishouding
op orde brengen en bij de inrichting van de werkplek. Dankzij het vaststellen van
het cloudafwegingskader hebben we meer flexibiliteit en technische mogelijkheden om
de eerder genoemde thema’s van de i-strategie te realiseren, waarbij geen concessies
gedaan worden aan informatiebeveiliging.

– Beleid ten aanzien van de Kamerpassen van oud-Kamerleden

Het presidium heeft de motie-Arib (Kamerstuk 35 925 VII, nr. 19) besproken waarin gevraagd wordt te bewerkstelligen dat oud-Kamerleden op dezelfde
wijze toegang krijgen tot het Kamergebouw als lobbyisten met een toegangspas. In het
kader van de veiligheidsbeheersing is al eerder in het presidium over de oud-Ledenpas
gesproken. Het presidium heeft besloten om de huidige werkwijze van oud-Kamerledenpassen
per 1 maart 2022 te beëindigen vanwege het creëren van een gelijk speelveld voor lobbyisten,
en in het kader van de veiligheid en privacy van de Tweede Kamer en haar bewoners.
Vanaf 1 maart 2022 zijn alle oud-Kamerleden van harte welkom als bezoeker of kunnen
een afspraak maken met Kamerleden of medewerkers. Vanaf 1 maart 2022 kunnen Kamerleden
die hun Kamerlidmaatschap beëindigen, nog een half jaar gebruik maken van hun Kamerpas
voor het afronden van hun werkzaamheden. Oud-Kamerleden die tevens geregistreerd lobbyist
zijn, kunnen gebruik maken van de lobbyistenregeling. Deze regeling wordt – uit het
oogpunt van veiligheid – aangepast en aangevuld met een veiligheidsscan/controle bij
binnenkomst en de toegangspas van lobbyisten wordt per bezoek geactiveerd. Op dit
moment wordt ambtelijk uitvoering gegeven aan dit besluit. Daarbij is goede communicatie
met de betrokken doelgroepen (zoals de Vereniging voor oud-Parlementariërs) van groot
belang. Naar aanleiding van het aannemen van de motie is het lobbyregister geactualiseerd.

– Reflectie op OESO-rapport over lobbyen

Tijdens de Raming is een reflectie gevraagd op het rapport van de Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) met de titel «Lobbying in the 21st
Century». De OESO heeft dit rapport in mei 2021 het uitgebracht. Het betreft een vergelijkend
onderzoek naar wet- en regelgeving rond lobbyen in 41 landen. Het rapport bouwt verder
op het in 2010 uitgebrachte Recommendation on Principles for Transparency and Integrity
in Lobbying en kijkt enerzijds naar de voortgang die is geboekt bij het implementeren
van deze eerdere aanbevelingen, en anderzijds naar de veranderingen op het gebied
van lobbyen gedurende de afgelopen tien jaar.

Naar aanleiding van het uitgekomen rapport zijn schriftelijke vragen gesteld door
de leden Sneller (D66) en Van Baarle (DENK) aan de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties. In haar beantwoording geeft de Minister aan dat het aan een
nieuw kabinet is om, ook in het kader van aanbevelingen van de GRECO en Verenigde
Naties, de ideeën uit het rapport te betrekken bij nieuw beleid (Aanhangsel Handelingen
II 2020/21, nr. 3559).

In de procedurevergadering van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken van 3 juni
2021 is, naar aanleiding van het verzoek van het lid Van Baarle, besloten een appreciatie
van het kabinet te vragen op het OESO-rapport, te ontvangen voor een te plannen commissiedebat
over integriteit. Het presidium wacht de kabinetsreactie op het rapport af en zal
het rapport en de reflectie van het kabinet in samenhang beschouwen.

– Informatie over een mogelijk aandelenregister

Ten aanzien van het door het lid Leijten aan de orde gestelde aandelenregister, kan
het presidium meegeven dat het reeds mogelijk is aandelen te registreren in het nevenfunctie-
en activiteitenregister als zijnde een belang dat redelijkerwijs als relevant kan
worden beschouwd. Het is aan het Kamerlid zelf te bepalen of een belang (in dit geval
aandelen) redelijkerwijs als relevant voor het functioneren kan worden beschouwd.
Indien de Kamer een apart aandelenregister in het leven wenst te roepen dan is hiervoor
een wijziging van het Reglement van Orde nodig. Na een uitspraak van de Kamer hiertoe
zal het presidium met een voorstel tot wijziging komen, waarbij dan tevens de vormgeving
aan de orde kan komen.

– Openbare toezeggingenregister gereed in 2022

Op 25 februari 2021 stemde de Kamer in met het (gewijzigde) amendement van de leden
Van der Molen (CDA) en Van Meenen (D66) op het herziene Reglement van Orde over het
bijhouden van een openbaar toegankelijk toezeggingenregister (Kamerstuk 35 322, nr. 31, Handelingen II 2020/21, nr. 59, item 20). Het presidium heeft op 21 april 2021 besloten de Griffier te verzoeken de Griffies
Commissies, in nauwe samenwerking met de stafdienst Communicatie en het CIO Office,
te vragen de noodzakelijke stappen te zetten dit uit te voeren. In het zomerreces
is daartoe een impactanalyse gemaakt en op basis daarvan een projectdocument met een
begroting. Dit voorstel is 1 november 2021 door het MT goedgekeurd.

Voor het Kerstreces van 2021 wordt een offerte-uitvraag gedaan voor een applicatie
waarin het gehele proces van registreren en openbaar maken van de mondeling gedane
toezeggingen kan worden ingericht. Het eindresultaat moet een applicatie zijn waarin
op een gebruiksvriendelijke manier en met zo min mogelijk invoerwerk mondeling gedane
toezeggingen kunnen worden verwerkt die worden gepubliceerd op de website van de Tweede
Kamer en op Plein2, zodat ze voor zowel Kamerbewoners als voor burgers en overheidsorganisaties
inzichtelijk zijn. De verwachting is dat de nieuwe toezeggingenregistratie voor het
zomerreces van 2022 operationeel en online raadpleegbaar is. De stuurgroep van het
project wordt geïnformeerd over de voortgang en planning.

– Suggestie doorgeven aan het kabinet om in Kamerbrieven niet alleen de moties te
vermelden, maar ook of er toezeggingen zijn gedaan.

Ik ben voornemens het kabinet per brief te informeren over de implementatie van de
openbare toezeggingenregistratie van de Tweede Kamer die momenteel ontwikkeld wordt.
In deze brief zal ik uitleggen geven over de registratie en de leden van het kabinet
tevens verzoeken informatie over toezeggingen op te nemen in Kamerbrieven.

In deze brief heb ik in grote lijnen beschreven wat in het afgelopen jaar is bereikt.
Over de prioriteiten en aandachtspunten voor de nieuwe periode praat ik graag met
u verder tijdens de behandeling van de Raming voor het jaar 2023.

Mede namens het presidium,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Vera Bergkamp