Home
Kamerstukken

Lijst van vragen en antwoorden : Lijst van vragen en antwoorden over de Voorjaarsnota 2021

35 850 Voorjaarsnota 2021

Nr. 3
LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 23 juni 2021

De vaste commissie voor Financiën heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Minister
van Financiën over de brief van 28 mei 2021 inzake de Voorjaarsnota 2021 (Kamerstuk
35 850, nr. 1).

De Minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 23 juni 2021. Vragen en antwoorden
zijn hierna afgedrukt.

De fungerend voorzitter van de commissie, Tielen

Adjunct-griffier van de commissie, Freriks

Vraag 1

Hoeveel geld is er vanwege de coronacrisis extra uitgegeven door gemeenten? In hoeverre
worden zij hiervoor gecompenseerd?

Antwoord op vraag 1

Met de medeoverheden is afgesproken dat zij een reële compensatie ontvangen van de
extra kosten en inkomstenderving als gevolg van corona. N.a.v. deze afspraak is in
2020 ruim 1,8 miljard euro beschikbaar gesteld, waarvan ruim 1,5 miljard ook in 2020
is uitgekeerd aan gemeenten. De overige circa 0,3 miljard wordt in 2021 aan de gemeenten
uitgekeerd. Van de uitgekeerde middelen in 2020 is bijna 1 miljard via het gemeentefonds
verstrekt.

Daarnaast is indicatief 400 miljoen euro gereserveerd op de Aanvullende Post bij het
Ministerie van Financiën voor compensatie inkomstenderving van gemeenten, provincies
en waterschappen voor 2020. Voor het bepalen van de definitieve reële compensatie
van de inkomstenderving over 2020 van gemeenten, provincies en waterschappen geldt
de afspraak dat dit in 2021 gebeurt op basis van de vastgestelde jaarrekeningcijfers
2020.

Inmiddels heeft het kabinet besloten de voor de lokale cultuur en buurt- en dorpshuizen
gereserveerde 60 miljoen ter compensatie van de extra uitgaven in het eerste half
jaar 2021 naar het Gemeentefonds over te hevelen. Voor het derde kwartaal is 51,5
miljoen euro gereserveerd voor de regionale en lokale cultuur, waarvan 36,5 miljoen
euro voor de instandhouding van de regionale en lokale culturele infrastructuur en
15 miljoen euro ter compensatie voor de inkomstenderving van medeoverheden door onder
andere het kwijtschelden van huren.

Op sommige terreinen zijn al specifieke afspraken voor 2021 gemaakt. Zo is voor geheel
2021 volledige compensatie afgesproken voor de meerkosten van jeugd en Wmo en voor
de extra kosten van GGD-en en veiligheidsregio’s op basis van declaratie van de daadwerkelijke
uitgaven. Voor het ov is afgesproken de beschikbaarheidsvergoeding te verlengen voor
heel 2021. Voor de extra kosten voortkomend uit de Tijdelijke Wet COVID-19, onder
andere op het gebied van Toezicht en Handhaving, is besloten dat de kosten in 2021
worden vergoed. Daarnaast is afgesproken om de inkomstenderving voor 2021 over het
hele jaar te bezien. Ook zijn reeds eerder middelen ter beschikking gesteld voor bijzondere
bijstand, gemeentelijk schuldenbeleid, crisisdienstverlening, re-integratie, additionele
impuls re-integratie, verkiezingen, jeugdpakket en de opschalingskorting.

Aangezien de economie weer opengaat in de tweede helft van dit jaar worden voor andere
dossiers in beginsel geen nieuwe middelen gereserveerd. Mochten toch weer coronamaatregelen
getroffen moeten worden die tot extra kosten voor medeoverheden leiden in het derde
kwartaal voor de reeds in kaart gebrachte dossiers, dan zal tijdig met de medeoverheden
overleg gevoerd worden over de reële compensatie.

Op 21 mei jl. heb ik u een overzicht gegeven van de compensatie van medeoverheden
als onderdeel van de antwoorden op uw vragen aangaande de 3e Incidentele Suppletoire
Begroting gemeentefonds voor 2021 (Kamerstuk 35 767, nr. 3). Hieronder vindt u nogmaals een overzicht, met daarin de verschillende posten waar
compensatie voor is gegeven in 2020 en 2021.

Het is aan de gemeenten om de uitgaven van de coronamaatregelen te verantwoorden in
de jaarverslagen. Deze zijn nu nog niet bekend.

(in miljoenen euro’s)

2020

2021

Lokale media tot 1 juni

Sport: regeling Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties

Eigen bijdrage Wmo

Peuter, SMI, VE

Parkeer- en toeristenbelasting tot 1 juni

225

Jeugd en Wmo voorschot 144 eindafrekening 170

170

Verlengd voor 2021

Noodopvang kinderen

Sw-bedrijven tot 1 juni

Lokale culturele voorzieningen tot 1 juni

Lokale media na 1 juni

Cultuur gemeenten matchingsgeld OCW

OV beschikbaarheidsvergoeding

Verlengd voor 2021

Meerkosten GGD’s

350

Dekking obv nacalculatie

Vergoeding Veiligheidsregio’s

Inkomstenderving tot 1 juni

Inkomstenderving na 1 juni (indicatief op Aanvullende Post)

100

Lokale culturele voorzieningen gemeenten na 1 juni en provincies tot 1 juni (€ 60
mln. gemeenten en € 8 mln. provincies)

Lokale culturele gemeentelijke infrastructuur

150

Buurt- en dorpshuizen

Toezicht en handhaving

Nader te bepalen o.b.v. Artikel 2 Fvw

Vrijwilligersorganisaties Jeugd (scouting, speeltuin)

Verkiezingen

Sw-bedrijven na 1 juni

Opschalingskorting gemeenten

160

SZW flankerend beleid

Bijzondere bijstand

Gemeentelijk schuldenbeleid

Re-integratie

Additionele impuls re-integratie

Crisisdienstverlening

48,5

Inkomstenderving na 1 juni (indicatief op Aanvullende Post)

150

Opnieuw openstelling regeling TVS

Cultuur theaterproducenten

Verkiezingen stemmen per post etc.

Welbevinden van Jeugd: Jeugd aan Zet (0,47) en Jeugdpakket (58,5)

21,5

37,5

Compensatie quarantainekosten

IJsbanen en zwembaden

100

Afvalverwerking

Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke kosten

130

Inkomstenderving 2021 (indicatief op Aanvullende Post)

200

Medeoverheden reserveren weggevallen huur lokale cultuur, buurt en dorpshuizen (indicatief
op Aanvullende Post)

IJsbanen en zwembaden

Sport: regeling Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties

Activiteiten en ontmoetingen jeugd

Jongerenwerk jeugd

Mentale ondersteuning jeugd

11,5

Bestrijden eenzaamheid ouderen

36,5

Extra contactmomenten kwetsbare groepen

Peuter, SMI, VE

Waterschappen monitoren rioolwater

Waterschappen meetinfrastructuur

4,65

Jeugd aan zet

3,1

Vraag 2

Klopt het dat het totaal beschikbare bedrag voor Groningen zo’n € 11,5 miljard bedraagt?

Antwoord op vraag 2

In deze Voorjaarsnota is een update van de kostenraming voor schade en versterken
verwerkt. Dit betreft een raming van 8,8 miljard euro tot en met 2027. Daarnaast zijn
de middelen voor de Bestuurlijke Afspraken van 6 november jl., eveneens in deze Voorjaarsnota
verwerkt (1,51 miljard euro). Tevens is er 1,15 miljard euro voor het Nationaal Programma
Groningen (NPG) beschikbaar gesteld, dat eveneens geen onderdeel uitmaakt van de raming
van 8,8 miljard euro. Tezamen telt dit op tot 11,5 miljard euro. Voor de uitgaven
voor schade en versterken geldt dat wordt gedaan wat nodig is. De realisatie kan meer
of minder blijken te zijn dan het nu geraamde bedrag. In tabel 6 van bijlage 6 bij
de Voorjaarsnota is een overzicht op genomen van de beschikbare middelen voor Groningen
binnen de huidige meerjarenperiode.

Vraag 3

Waarom lopen de ramingen voor schade en herstel «slechts» t/m 2027? Zijn er ook cijfers/inschattingen
beschikbaar over de totale kosten van schade en versterking (dus ook na 2027)?

Vraag 26

Waarom lopen de ramingen voor schade en herstel voor Groningen «slechts» tot en met
2027? Zijn er ook cijfers of inschattingen beschikbaar over de totale kosten van schade
en versterking (dus ook na 2027)?

Antwoord op vraag 3 en 26

Op basis van de huidige kennis over de schadeafhandeling en de uitvoering van de versterkingsoperatie
zijn de uitgaven aan schadeherstel, versterking en de bijbehorende uitvoeringskosten
geraamd op 8,8 miljard euro. Dit betreft een inschatting van de totale te verwachten
kosten van de versterkingsoperatie en de kosten voor de schadeafhandeling van 2021
tot en met 2027.

De raming loopt op dit moment tot circa 5 jaar na de geplande sluiting van het Groningerveld
(2022/2023). Vanaf 2028 worden de onzekerheden dusdanig groot dat dit op dit moment
niet goed meer te ramen is. Het gaat dan om bijvoorbeeld aannames over het aantal
schademeldingen die in 2028 en latere jaren nog ingediend worden. De raming wordt
indien nodig aangepast.

Vraag 4

Klopt het dat het Nederlandse steunpakket, wanneer dat wordt vergeleken met steunpakketten
in andere EU-landen, voor een relatief groot deel bestaat uit uitstel van belasting?
Kunt u toelichten waarom?

Antwoord op vraag 4

Nederland heeft in 2020 en 2021 verschillende maatregelen genomen om de negatieve
impact van COVID-19 op de economie te beperken. Deze steun bestaat deels uit directe
steunmaatregelen (NOW) en uit indirecte steunmaatregelen (uitstel van belasting).
De Nederlandse steunpakketten zijn, afgezet tegen andere eurolanden, zowel voor de
directe- als indirecte steunmaatregelen omvangrijker dan gemiddeld. In 2020 was de
totale omvang van belastinguitstel in Nederland volgens de Commissie 2% bbp, in vergelijking
met 1% bbp gemiddeld in de eurozone. Uitstel van betaling voor belastingschulden is
een belangrijk instrument, omdat het ondernemers ondersteunt in hun liquiditeit. Doordat
het geld in bedrijven blijft, komen ondernemers namelijk minder snel in betalingsproblemen.
Het totale steunpakket (inclusief automatische stabilisatoren) van Nederland was 9,1%
bbp in vergelijking met 8,2% bbp in de eurozone. Mede door deze steunmaatregelen is
de economische neergang in Nederland met een krimp van 3,7% bbp in 2020 relatief beperkt
gebleven ten opzichte van andere EU-lidstaten.1

Vraag 5

Het uitstaande risico aan overheidsgaranties is in 2020 sterk gestegen van € 181 miljard
in 2019 naar € 240 miljard in 2020 (30,5% bbp). Kunt u aangeven hoe en op welke termijn
u verwacht dat dit weer naar beneden gaat?

Vraag 30

Is de verwachting reëel dat de risico’s die verband houden met garanties aan bedrijven
zich ook in de komende tijd minder zullen gaan materialiseren dan is voorzien?

Vraag 31

Kan een beeld worden gegeven van de hoogte van de thans voorziene risicoschades? Zal
het parlement ook dit jaar worden geïnformeerd over de te verwachten schade bij de
Najaarsnota (en eventueel de Miljoenennota)?

Vraag 33

Kan nader aangegeven worden in hoeverre de risico-premie een reële weergave vormt
van het risico en het instellen van een risico-voorziening?

Vraag 34

Worden ook schades in verband met niet-terugbetaalde leningen bijgehouden? Zo ja,
kan een beeld worden gegeven van de omvang van niet-terugbetaalde leningen in de afgelopen
tien jaar?

Vraag 37

Op welke manier zal de omvang van het totaal aan risicoregelingen weer worden teruggebracht?

Vraag 38

Op welke termijn zullen, in navolging van aanbevelingen van de Rekenkamer, de risicoregelingen
worden geëvalueerd met het oog op het gebruik in een crisissituatie en zal bijgevolg
de meerwaarde van aanpassingen van het beleidskader aan de specifieke omstandigheden
van een crisissituatie, dan wel het instellen van een apart beleidskader, onder ogen
kunnen worden gezien?

Antwoord op vragen 5, 30, 31, 33, 34, 37 en 38

Sinds 2014 is het «nee, tenzij beleid» ten aanzien van risicoregelingen van kracht.
Vóór de coronacrisis werd het «nee, tenzij beleid» bij risicoregelingen strikt toegepast.
Dat blijkt onder meer uit de afname jaar op jaar van het uitstaande bedrag aan risicoregelingen.
Ter bestrijding van de coronacrisis is vaker voor de «tenzij» clausule gekozen, omdat
garanties en leningen een geschikt instrument zijn om risico’s uit de economie op
te vangen via de overheid. Dit past ook in de bredere aanpak van de coronacrisis,
waarbij het beperken van de schade aan de economie voorop staat.

Een groot deel van de verhoging van het uitstaand risico sinds 2020 wordt dan ook
veroorzaakt door garanties en leningen die zijn gestart om de coronacrisis te bestrijden.
De meeste van deze garanties en leningen hebben allen een einddatum in de komende
jaren, waardoor het uitstaand risico bij ongewijzigd beleid in de komende jaren weer
af zal nemen. Garanties en leningen die zijn gestart in de coronacrisis kennen in
de meeste gevallen geen of gereduceerde premie, om de afnemer te ondersteunen. De
stand van de risicovoorziening en de (verwachte) aanwending daarvan zijn terug te
vinden in de departementale begrotingen.

Er zijn in het kader van de coronacrisis verschillende leningen afgegeven door het
Rijk. Dat is ongewoon, omdat in normale tijden zelden leningen worden verstrekt aan
private partijen (m.u.v. schatkistbankieren). Mede daarom is er geen overzicht beschikbaar
van dit type leningen in de afgelopen 10 jaar waarop forse verliezen zijn geleden.

Risicoregelingen (garanties en leningen) zijn niet gratis en kennen een risico. Daarom
kennen (reguliere) risicoregelingen een premie die een reële afspiegeling vormt van
het risico dat de garantie of lening met zich meebrengt. De garanties en leningen
die zijn afgegeven ter bestrijding van de coronacrisis kennen in sommige gevallen
een gereduceerde premie, om de afnemer te ondersteunen. In andere gevallen maakt de
regeling gebruik van een bestaande risicovoorziening. De stand van de risicovoorziening
en de aanwending daarvan zijn terug te vinden in de departementale begrotingen.

In de Miljoenennota wordt gerapporteerd over de (premie-)inkomsten van de risicoregelingen
en de uitgaven die zijn voorzien voor 2021. Op dit moment is de verwachting dat de
risico’s op garanties aan bedrijven, die zijn verhoogd in het kader van de bestrijding
van de coronacrisis, zich minder gaan materialiseren dan werd voorzien ten tijde van
de Miljoenennota 2021, omdat er minder garanties zijn afgegeven dan destijds werd
verwacht.

Als regel worden er per risicoregeling in het bijbehorende toetsingskader afspraken
gemaakt over de horizonbepaling en wanneer de regeling geëvalueerd wordt. Daarnaast
is elke regeling gekoppeld aan een artikel dat periodiek wordt geëvalueerd middels
een beleidsdoorlichting. Ook de coronagerelateerde risicoregelingen zullen derhalve
geëvalueerd moeten worden. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van het betreffende
vakdepartement. Beide punten heb ik eerder genoemd in de bestuurlijke reactie op het
rapport van de Algemene Rekenkamer over coronagerelateerde risicoregelingen. Daarin
heb ik aangegeven dat ik onder meer bekijk of het al dan niet toegevoegde waarde heeft
om voor crisissituaties een apart kader voorhanden te hebben naast het bestaande kader.
Daarbij kijk ik naar de mogelijkheden om de aanbeveling van de Algemene Rekenkamer
over hoe om te gaan met risicoregelingen in crisistijd op te nemen in de nieuwe set
van begrotingsregels.

Vraag 6

Wordt in algemene zin bijgehouden in hoeverre een deel van de belasting- en premievorderingen,
wegens oninbaarheid dient te worden afgeboekt? Worden daarvan totaaloverzichten gemaakt
per belastingsoort? Zo ja, zijn deze beschikbaar? Zo nee, waarom niet?

Vraag 39

Wanneer zal duidelijk worden in welke mate belastinguitstel tot belastingafstel leidt?

Vraag 40

Vraag 41

Wat doet u overigens om de transparantie over de belastinginkomsten te vergroten,
om (meer) duidelijkheid te verschaffen over de samenstelling van de uitgestelde belastingverplichtingen
en betreffende uw verwachtingen omtrent het nakomen van belastingverplichtingen?

Antwoord op vraag 6, 39, 40 en 41

Het kabinetsbeleid is erop gericht om in de kern gezonde bedrijven die als gevolg
van corona grote belastingschulden hebben opgebouwd perspectief te geven. Daarom kiest
het kabinet ervoor om ondernemers langer de tijd geven om hun schuld af te lossen
en hanteert het kabinet voor langere tijd een verlaagde invorderingsrente. Daarnaast
onderzoekt het kabinet mogelijkheden voor verruiming van het saneringsbeleid.

Het is de verwachting dat een deel van de uitstaande belastingschuld mogelijk niet
wordt afgelost, bijvoorbeeld omdat bedrijven tussentijds failliet kunnen gaan. Het
geraamde afstel op basis van het uitstelbeleid van het kabinet is momenteel circa
1,35 miljard euro. Dit is echter een raming die met veel onzekerheden is omgeven,
daarom geldt deze grove inschatting voor de gehele uitstaande schuld en wordt er verder
geen onderscheid gemaakt naar belastingsoort. Uiteindelijk zal de mate waarin de coronaschulden
oninbaar blijken vooral afhangen van de toekomstige betaalcapaciteit van de betreffende
bedrijven, wat weer afhankelijk is van de ontwikkelingen omtrent het coronavirus.

Als de Belastingdienst constateert dat een belastingvordering niet meer verhaald kan
worden, zal de Belastingdienst besluiten de vordering af te boeken. De afboeking wordt
geregistreerd in de debiteurenadministratie. In het jaarverslag Financiën wordt nu
al het financiële belang van deze afboekingen verantwoord en ook is een prestatie-indicator
opgenomen. Over de vorderingen met corona-uitstel zal ook (per belastingsoort) worden
bijgehouden in hoeverre op termijn sprake zal zijn van oninbaarheid.

Vraag 7

Kunt u motiveren waarom u voorwaardelijke toekenningen in 2021 inzake het Groeifonds
aanmerkt als «juridisch verplicht»? Welke «juridische verplichtingen» bent u precies
aangegaan?

Antwoord op vraag 7

In de huidige opzet van het Nationaal Groeifonds (NGF) verlopen de uitgaven voor toegekende
projecten in het kader van het NGF conform de wens van uw Kamer via departementale
begrotingen of begrotingsfondsen. Het budget voor de toegekende projecten wordt in
dat kader overgeboekt van de NGF-begroting naar de begroting van het departement dat
verantwoordelijk is voor de uitvoering van het project. Na autorisatie van deze overboekingen
door het parlement zullen de juridische verplichtingen worden aangegaan ten laste
van de departementale begrotingen of begrotingsfondsen. In deze opzet zullen er derhalve
geen directe juridische verplichtingen worden aangegaan ten laste van het NGF. De
budgetten voor de voorwaardelijke toegekende projecten blijven geraamd in het NGF
en worden nog niet overgeboekt naar de betreffende departementale begrotingen. Tussen
fondsbeheerders en vakdepartementen worden afspraken gemaakt die onder meer inhouden
dat indien de vakdepartementen de door de beoordelingscommissie gestelde voorwaarden
hebben ingevuld, de voorwaardelijke toekenningen door de fondsbeheerders worden omgezet
in toekenningen. De departementen kunnen op grond van deze afspraken dan aanspraak
maken op de voor deze projecten geraamde middelen op de begroting van het NGF. Op
grond hiervan zijn de voorwaardelijke toekenningen als juridisch verplicht aangemerkt.
Het betreft derhalve geen juridische verplichtingen jegens derden.

Vraag 8

Kunt u toelichten hoe het aangaan van juridische verplichtingen, voordat deze zijn
voorgelegd aan de Kamer, zich verhoudt met het amendement Van der Lee en Snels (Kamerstuk
35 570 XIX, nr. 18) en het budgetrecht van de Kamer?

Antwoord op vraag 8

Het amendement van de Kamerleden Van der Lee en Snels regelt dat de uitgaven die staan
vermeld in de begrotingsstaat voor het jaar 2021 voor het Nationaal Groeifonds (hierna;
NGF) altijd als uitgaven worden opgenomen in de betrokken departementale begrotingen
of begrotingsfondsen. Alle voorgenomen uitgaven uit het groeifonds zijn dus conform
het amendement in de 1e suppletoire begrotingsvoorstellen en de Voorjaarsnota van
de betrokken departementen verwerkt en aan uw Kamer voorgelegd. Hiermee wordt uw budgetrecht
gerespecteerd, omdat er tot op heden geen juridische verplichtingen jegens derden
zijn aangegaan of uitgaven uit het NGF zijn gedaan. Zie in dit verband ook antwoord
op vraag 7.

Vraag 9

Hoe heeft de belasting- en premiedruk voor huishoudens zich ontwikkeld sinds 2000?

Vraag 10

Hoe heeft de belastingdruk voor bedrijven zich ontwikkelt sinds 2000?

Antwoord op vraag 9 en 10

Onderstaande figuur laat ontwikkeling van de totale belasting- en premiedruk sinds
2000 zien als percentage van het bbp. De ontwikkeling van de belasting- en premiedruk
wordt zowel bepaald door beleidsmatige aanpassingen als niet beleidsmatige veranderingen,
zoals de economische ontwikkeling. Een uitsplitsing naar huishoudens en bedrijven
voor de premiedruk sinds 2000 is niet te geven.

Figuur: Belasting- en premiedruk sinds 2000

Voor de ontwikkeling van de beleidsmatige lasten, die beter aansluit bij de beleving
van burgers en bedrijven, kan het beste worden gekeken naar de nieuwe definitie van
de beleidsmatige lastenontwikkeling (blo). Sinds de Miljoenennota 2021 hanteren het
Ministerie van Financiën en het CPB een nieuwe, gezamenlijke definitie van de blo.
Deze definitie kan wel worden uitgesplitst naar huishoudens, bedrijven (en het buitenland),
waarbij 2018 het eerst beschikbare jaar is.

Hieronder is ter indicatie de beleidsmatige lastenontwikkeling van deze kabinetsperiode
weergegeven, uitgesplitst naar burgers, bedrijven en het buitenland. De beleidsmatige
lasten zijn tussen 2018 en 2021 met 1 miljard euro gedaald. Voor huishoudens daalden
de lasten met 5,1 miljard euro, voor bedrijven stegen de lasten met 4,1 miljard euro.
Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de onderverdeling tussen huishoudens en bedrijven
grofmazig en onzeker is, omdat de betalende groep niet altijd evident is. Bovendien
drukken belastingen ex post op natuurlijke personen en niet op bedrijven. De verdeling
tussen burgers en bedrijven en buitenland (en overheid) moet dan ook worden gezien
als een grove inschatting waar de lasten in eerste instantie neerslaan, niet als een
exacte uitsplitsing van de uiteindelijke lastenverdeling.

In miljarden euro’s in mutaties, – is lastenverlichting

2018

2019

2020

2021

cum 2018–2021

Totaal beleidsmatige lastenontwikkeling

1,4

3,7

– 4,4

– 1,7

– 1,0

w.v. huishoudens

0,5

0,2

– 3,9

– 1,9

– 5,1

w.v. bedrijven

1,0

3,5

– 0,6

0,2

4,1

w.v. buitenland

0,0

0,1

0,0

Vraag 11

Wat zijn de effecten van een eventuele verlaging van de AWf-premie op de koopkracht
van werkenden en op de werkgelegenheid? Kunt u dit kwantificeren?

Antwoord op vraag 11

Bij een structurele verlaging van de AWf-premie met 2 miljard euro rekent het CPB
op een 0,2 procentpunt lagere werkloosheid.2 Het CPB schat ook in dat bij de structurele variant de koopkracht van werkenden zal
stijgen, maar kwantificeert dit effect niet.3

Vraag 12

Is de voorgenomen verlaging van de AWf-premie bedoeld om de loonkosten te verlagen?

Antwoord op vraag 12

Het kabinet kiest ervoor om de BIK niet in te voeren en in plaats daarvan de AWf-premie
te verlagen. De verlaging van de AWf-premie heeft als direct resultaat dat de loonkosten
van bedrijven dalen. Door deze verlaging verbetert de liquiditeit en solvabiliteit
van bedrijven, waardoor de ruimte om te investeren en/of externe financiering daarvoor
te vinden groter wordt.

Vraag 13

Hoe hoog zijn de loonkosten in Nederland, vergeleken met andere OESO-landen?

Antwoord op vraag 13

Een vergelijking van de loonkosten met OESO-landen is niet beschikbaar. Onderstaande
grafiek geeft een vergelijking weer van de loonkosten met andere EU-landen. De loonkosten
bestaan uit het brutosalaris, sociale premies betaald door de werkgever, en overige
kosten.

Gemiddelde loonkosten per uur in euro (2019)1

1 Zie https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/bookmark/fe422a1d-fe14–47e1-b429–88e3dd52e55e?lang=en

Vraag 14

Welke definities worden er momenteel gehanteerd om het verschil te maken tussen incidentele
(crisis)uitgaven versus structurele uitgaven? Welke gevolgen heeft dat voor het al
dan niet verwerken in een incidentele of reguliere suppletoire begroting?

Antwoord op vraag 14

De crisisgerelateerde uitgaven hebben een incidenteel karakter omdat deze regelingen
steeds voor een tijdelijke periode ingezet of verlengd worden. Dit is afhankelijk
van de ontwikkelingen rondom het coronavirus en de contactbeperkende maatregelen.
Bij structurele uitgaven is sprake van langjarig beleid, met de bijbehorende raming
van meerjarige budgettaire gevolgen.

In beide gevallen geldt dat waar mogelijk verwerking bij de reguliere begrotingsmomenten
wordt gehanteerd, maar waar nodig incidentele suppletoire begrotingen worden gebruikt
voor het geval er op korte termijn beleidswijzigingen om extra budget vragen die niet
kunnen wachten op verwerking in reguliere suppletoire begrotingen. Zodoende wordt
het budgetrecht en de informatiepositie van de Kamers zo optimaal mogelijk geborgd.

Vraag 15

Wat is het huidig beleid ten aanzien van het gebruik van artikel 2.27 Comptabiliteitswet
(CW)? Bent u, zoals eerder aangegeven, nog steeds van mening, dat terughoudend moet
worden omgegaan met het beroep op deze uitzonderingsclausule?

Vraag 16

Welke acties onderneemt u om zich ervan te verzekeren dat uw collega’s, bij een beroep
op artikel 2.27 CW zoveel mogelijk omschrijven waaruit het spoedeisende karakter bestaat
en welk belang van het Rijk wordt gediend?

Vraag 18

Kunt u aangeven welke instructies op dit moment gelden voor de departementen voor
het al dan niet gebruiken van incidentele suppletoire begrotingen? Kunt u daarbij
nader ingaan op de vraag wanneer gekozen wordt voor een incidentele suppletoire begroting
en wanneer kan worden gewacht op bijstelling in een reguliere suppletoire begroting?

Antwoord op vraag 15, 16 en 18

In zijn algemeenheid geldt dat begrotingen jaarlijks op twee momenten worden gewijzigd.
De wijzigingen vinden plaats via de reguliere suppletoire begrotingswetsvoorstellen
(1e suppletoire begrotingen in het voorjaar en 2e suppletoire begrotingen in het najaar).
Bij uitzondering worden incidentele suppletoire begrotingen gebruikt. Incidentele
begrotingswetswijzigingen kunnen bijvoorbeeld voortkomen uit onverwachte grote of
bijzondere beleidswijzigingen. Voorbeelden daarvan zijn de aanschaf van het schilderij
van Rembrandt in 2016 (Kamerstuk 34 285), het regeerakkoord (Kamerstuk 34 700, nr. 34) en de daaruit volgende departementale herindeling in 2017 en de coronasteunmaatregelen
in 2020 en 2021. In deze specifieke gevallen waarbij de rijksoverheid veelal snel
moet handelen, is het vaak niet opportuun om de twee reguliere momenten waarop de
begroting kan worden gewijzigd af te wachten. In die gevallen wordt dan gebruik gemaakt
van een incidentele suppletoire begroting.

Het uitgangspunt van het budgetrecht is dat het parlement begrotingswetten autoriseert
voordat uitgaven worden gedaan of verplichtingen worden aangegaan. In sommige situaties
is het niet in het belang van het Rijk om de uitvoering van nieuw beleid uit te stellen
tot de begrotingswetten tot wijziging van de begroting zijn geautoriseerd. In coronatijd
is die situatie meer dan ooit voorgekomen. Daarvoor biedt de Comptabiliteitswet 2016
met ingang van 1 januari 2018 een uitzonderingsgrond met artikel 2.27, tweede lid.
Daarin wordt gesteld dat het nieuwe beleid dat ten grondslag ligt aan een nog niet
geautoriseerde begrotingswijziging in uitvoering kan worden genomen, onder voorwaarde
dat uitstel van het nieuwe beleid naar oordeel van de verantwoordelijk Minister niet
in het belang van het Rijk is, en het parlement daarover is geïnformeerd. Met deze
procedure mag niet lichtzinnig worden omgegaan. Bij een beroep op het artikel worden
immers uitgaven gedaan en verplichtingen aangegaan voordat het parlement haar oordeel
over de budgetten heeft kunnen uitspreken. Deze procedure betreft een uitzondering
op de hoofdregel en is derhalve bedoeld voor specifieke situaties.

De departementen zijn er door het Ministerie van Financiën op gewezen dat er bij een
beroep op artikel 2.27 CW zorg voor moet worden gedragen dat de desbetreffende Minister
het spoedeisend karakter en het belang van het Rijk motiveert in de brieven aan de
Tweede en Eerste Kamer. Het Ministerie van Financiën toetst de motivering in deze
brieven.

Ook in het begrotingsjaar 2021 zijn er incidentele suppletoire begrotingen ingediend
met een beroep op artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet (zie ook het
antwoord op vraag 17). Deze incidentele suppletoire begrotingen hebben voornamelijk
betrekking op uitgaven aangaande twee onderwerpen, te weten de aanpassing van het
economische steun- en herstelpakket en het kwijtschelden van publieke schulden voor
de gedupeerden van het toeslagendossier.

Vraag 17

Kunt u een overzicht geven van de uitgaven die tot nu toe zijn gedaan op basis van
artikel 2.27, lid 2 van de CW?

Antwoord op vraag 17

Hieronder vindt u een overzicht van de incidentele suppletoire begrotingen die over
het begrotingsjaar 2021 zijn ingediend en waarbij een beroep is gedaan op artikel
2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet. De incidentele begrotingen zijn voornamelijk
opgesteld voor coronagerelateerde uitgaven en uitgaven die samenhangen met het toeslagendossier.
Het overzicht van ingediende ISB’s wordt bijgehouden op https://www.rijksfinancien.nl/incidentele-suppletoire-begrotingen/2021. Daarnaast bevatten drie reguliere eerste suppletoire begrotingen uitgaven die op
basis van artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet zijn gedaan. Het betreft
de eerste suppletoire begrotingen van OCW, EZK en SZW in het kader van het steunpakket.
Inhoudelijk betreft het onder meer het Nationaal Programma Onderwijs, het vierde steunpakket
cultuur, het scholenprogramma Groningen, Time out Arrangement Krediet (TOA-krediet),
de Tegemoetkoming vaste lasten (TVL), en het steun- en herstelpakket voor het derde
kwartaal.

Nr.

Begroting

Maatregelen

1e ISB Koninkrijksrelaties

Coronasteun, liquiditeitssteun, Winair, voedselhulp

2e ISB Koninkrijksrelaties

Voedselprogramma en liquiditeitssteun

1e ISB Justitie en Veiligheid

Handhaving en toezicht coronabanen

2e ISB Justitie en Veiligheid

Bedrijvenschade coronarellen

3e ISB Justitie en Veiligheid

Kwijtschelden publieke schulden

1e ISB Binnenlandse Zaken

Kwijtschelden publieke schulden

2e ISB Binnenlandse Zaken

Aanvullende testcapaciteit

1e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Extra hulp hoger onderwijs i.v.m. corona

2e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Steun- en herstelpakket

3e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Sneltesten onderwijs

4e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Extra steun culturele en creatieve sector

5e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Sneltesten po en extra middelen eindexamens

6e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Nationaal programma onderwijs

7e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl

8e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Kwijtschelden publieke schulden

9e ISB Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Beschikbaar stellen zelftesten

1e ISB Financiën

Ongekend onrecht

2e ISB Financiën

Kwijtschelden publieke schulden

3e ISB Financiën

Overnemen private schulden

1e ISB Infrastructuur en Waterstaat

Winair

2e ISB Infrastructuur en Waterstaat

Beschikbaarheidsvergoeding OV

3e ISB Infrastructuur en Waterstaat

Compensatie vuurwerksector

4e ISB Infrastructuur en Waterstaat

Beschikbaarheidsvergoeding OV

1e ISB Economische Zaken en Klimaat

Steun- en herstelpakket

2e ISB Economische Zaken en Klimaat

Aanpassingen steun- en herstelpakket

3e ISB Economische Zaken en Klimaat

Steun- en herstelpakket

4e ISB Economische Zaken en Klimaat

Steun- en herstelpakket Caribisch Nederland

5e ISB Economische Zaken en Klimaat

Coronasteun

6e ISB Economische Zaken en Klimaat

Coronasteun, o.a. voucherkrediet

7e ISB Economische Zaken en Klimaat

Coronasteun (fieldlabs, aanvullingen steun- en herstelpakket en voucherkrediet)

1e ISB Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Noodpakket

1e ISB Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Steun- en herstelpakket

2e ISB Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Kwijtschelden publieke schulden

1e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Diverse corona-uitgaven

2e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Diverse corona-uitgaven

3e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Diverse corona-uitgaven

4e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Vaccins

5e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Kwijtschelden publieke schulden

6e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Diverse corona-uitgaven

7e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Vaccins

8e ISB Volksgezondheid, Welzijn en Sport

GGD's en testcapaciteit

1e ISB Gemeentefonds

Jeugdpakket corona

2e ISB Gemeentefonds

Steun- en herstelpakket

3e ISB Gemeentefonds

Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl

Vraag 19

Kan ervan worden uitgegaan dat alle incidentele suppletoire begrotingen, die voorafgaand
aan de Voorjaarsnota en bijbehorende eerste suppletoire begrotingen zijn ingediend,
daarin zijn verwerkt?

Antwoord op vraag 19

Ja, behoudens eventuele nota’s van wijziging op eerder ingediende incidentele suppletoire
begrotingen.

Vraag 20

Is besteding van de middelen van het Nationaal Programma Onderwijs binnen de periode
haalbaar in verband met de planning en arbeidstekorten binnen de sector?

Antwoord op vraag 20

Hoe eerder de achterstanden zijn ingelopen, hoe beter dat is. Zowel voor de kinderen
als voor de samenleving. Het kabinet is zich ervan bewust dat deze inhaalslag vorm
moet krijgen in een context van krapte op de arbeidsmarkt. Scholen hebben de ruimte,
binnen de kaders van de zogenoemde menukaart met bewezen effectieve interventies,
invulling te geven aan het programma op een manier die past bij hun specifieke situatie.
De menukaart bevat een breed palet aan interventies die verschillen in arbeidsintensiteit
en die ruimte bieden tot het (effectief) inzetten van bijvoorbeeld onderwijsassistenten,
vakdocenten, leraarondersteuners en pabo-studenten.

Met het Nationaal Programma Onderwijs komt een forse meerjarige incidentele investering
voor het onderwijs beschikbaar. Dit brengt de verantwoordelijkheid (voor alle betrokken
partijen) met zich mee om de inzet van deze middelen intensief te monitoren. Met behulp
van deze monitoring en dan beschikbaar onderzoek zal de inzet en verdeling van middelen
begin 2022 worden herijkt. Op dat moment is ook meer duidelijk over de uitvoering
van het programma in relatie tot de personele capaciteit.

Vraag 21

Wat denkt u van het toevoegen van gedegen bestedingsplannen bij crisisuitgaven?

Antwoord op vraag 21

Voor de controlerende functie van de Kamer is het van belang om uitgaven te voorzien
van een gedegen onderbouwing. Artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet stelt eisen aan
de toelichting op beleidsvoorstellen en dat deze moet ingaan op de doelstellingen,
de in te zetten instrumenten, de financiële gevolgen en de verwachte doeltreffendheid
en doelmatigheid. Voor crisisuitgaven zoals het kopen van extra beschermingsmiddelen
is aan de ene kant de noodzaak helder, maar ontbrak vaak wel de tijd om dat altijd
uitgebreid toe te lichten. Voor eventueel herstelbeleid is het van belang om uitgaven
te voorzien van een gedegen onderbouwing.

Vraag 22

Herkent u zich in de analyse van het CPB dat er een groep «bedrijven met toekomstperspectief»
is waarvoor onderzocht dient te worden hoe voorkomen kan worden dat zij in de problemen
raken?

Antwoord op vraag 22

Het kabinet deelt die analyse, en wil met het nieuwe steun- en herstelpakket juist
voorkomen dat in de kern gezonde bedrijven onnodig failliet gaan. Deze bedrijven worden
onder andere geholpen door een langere periode en latere startdatum om hun belastingschuld
terug te betalen. Voor levensvatbare bedrijven die alsnog niet in staat zijn om hun
schuld af te lossen kent de Belastingdienst een saneringsbeleid. Het kabinet onderzoekt
de komende tijd, samen met andere schuldeisers, hoe dit proces zo goed mogelijk kan
worden vormgegeven.

Vraag 23

Lopen er op dit moment analyses binnen de regering wat er nodig is voor een soepele
overgang van steun- naar herstelbeleid? Zo ja, wanneer kunt u deze met de Kamer delen?

Vraag 126

Lopen er op dit moment analyses binnen de regering naar wat er nodig is voor een soepele
overgang van steun- naar herstelbeleid? Zo ja, wanneer kunt u deze met de Kamer delen?

Antwoord op vragen 23 en 126

In de kamerbrief van 27 mei jl. over het steun- en herstelpakket heeft het kabinet
aangegeven dat de voorstellen zijn gebaseerd op het huidige beeld van de virusontwikkeling
en voortgang van de vaccinatiecampagne (Kamerstuk 35 420, nr. 314). Het kabinet houdt wegens de aanzienlijke onzekerheid een vinger aan de pols. De
verwachting is dat het economisch herstel vanzelf zal in zetten, in lijn met de ramingen
van het CPB en DNB. Sinds de verzending van de kamerbrief zijn de contactbeperkende
maatregelen verminderd en zijn de epidemiologische ontwikkelingen positief geweest.
Zo is bijvoorbeeld de bezetting van gewone ziekenhuisbedden en IC-bedden sterk afgenomen.
Een daling was ook onderdeel van de prognoses van het RIVM. Als er nieuwe epidemiologische
ontwikkelingen zijn, zal het kabinet uw Kamer daarover informeren.

Het kabinet heeft eerder aangegeven dat het, ingeval van een positiever epidemiologisch
scenario, nadenkt over manieren om de risico’s van het doortrekken van steun in kaart
te brengen, te beoordelen en verder in te perken. De recente economische ramingen
van DNB en CPB tonen een zeer voorspoedig herstel, waarin de het bbp al spoedig op
het pre-crisis niveau zit en de werkloosheid erg laag blijft. Deze instituties, en
ook de hoofdeconomen van een aantal grote banken, adviseren in dit licht ook dat herstelbeleid
niet zozeer gericht moet zijn op het verder stimuleren van economie op korte termijn:
dit herstel komt immers al voor een groot deel uit de inherente veerkracht van de
economie. Het herstelbeleid zou, volgens deze instituties, vooral gericht moeten zijn
op uitdagingen voor de lange termijn.

Juist omdat het herstelbeleid niet los kan worden gezien van een aantal structurele
uitdagingen in economie en samenleving, is het conform de motie van de leden Kaag
en Rutte onderdeel van de opdracht aan de informateur (Kamerstuk 35 788, nr. 25).

Vraag 24

Heeft u bij het opstellen van deze Voorjaarsnota expliciet gekeken of geïnventariseerd
hoe bij het openstellen van de economie in de tweede helft van 2021 een vliegende
start gemaakt kan worden op structurele, maatschappelijke uitdagingen op bijvoorbeeld
het terrein van energietransitie, klimaat, stikstof en woningbouw?

Antwoord op vraag 24

In de Voorjaarsnota 2021 rapporteert het demissionaire kabinet over de uitvoering
van de begroting van het lopende jaar. Reeds ingezet beleid op deze beleidsterreinen
zal worden voortgezet. Deze Voorjaarsnota bevat geen structurele beleidswijzingen,
maar wel middelen voor een aantal urgente zaken, zoals ook door uw Kamer aangekaart,
en het noodzakelijke nood en -steunbeleid om de gevolgen van corona te bestrijden.

Vraag 25

Hoe houdbaar is de voorziene afname van de uitgaven in verband met het Gemeentefonds
en het Provinciefonds in het licht van het deel van de grote maatschappelijke opgaven,
die naar verwachting voor rekening van gemeenten en provincies komen?

Antwoord op vraag 25

De afname van het verloop van de reeks aangaande het Gemeentefonds zoals gepresenteerd
in de Voorjaarsnota kent verschillende oorzaken. De totale afname tussen 2021 (34.388,2
miljoen) en 2022 (32.549 miljoen) op basis van de stand Voorjaarsnota is 1839,2 miljoen.
Hieronder wordt deze daling nader toegelicht.

Omschrijving

Bedrag (in miljoenen)

Aflopen corona steun

647,5

Aflopen extra gelden jeugdzorg

493

Oploop opschalingskorting

270

Diversen

428,7

Waarvan wijziging betalingsverloop AU 2020

136

Waarvan afrekening plafond BCF 2020

Totaal

1.839,2

Een groot deel van dit verschil wordt verklaard door incidentele uitgaven in 2021
die niet in 2022 plaatsvinden. Zo was er in 2021 nog sprake van compensatie van de
extra uitgaven en gederfde inkomsten door corona en steun voor de sociale gevolgen
van corona voor o.a. de jeugd. Gezien de actuele ontwikkelingen is het de verwachting
dat er de komende periode minder compensatie nodig is als gevolg van de directe extra
uitgaven en/of inkomstenderving als gevolg van coronamaatregelen. Deze uitgaven lopen
dus af in 2022 waardoor er een daling van de uitgaven van 2022 t.o.v. 2021 is van
647,5 miljoen. Ten tweede zijn er in 2021 incidentele middelen toegevoegd in verband
met de jeugdzorg. Ten tijde van de Voorjaarsnota was er nog niets bekend over eventuele
middelen in 2022. Hierdoor dalen de uitgaven met 493 miljoen. Daarnaast wordt 270
miljoen verklaard door het aflopen van de bevriezing van de oploop van de opschalingskorting,
deze was in 2020 en 2021 incidenteel bevroren. De overige 428,7 miljoen wordt verklaard
door diverse posten zoals bijvoorbeeld een wijziging in het betalingsverloop van de
algemene uitkering 2020 (136 miljoen, betreft het doorschuiven van betalingen uit
2020 naar 2021), de afrekening van de ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds
(BCF) 2020 (96 miljoen) en de afloop van tijdelijke of incidentele decentralisatie-uitkeringen.

Voor het Provinciefonds wordt de daling van 2021 naar 2022 verklaard doordat een aantal
decentralisatie-uitkeringen na 2021 afloopt. De meerjarige daling wordt veroorzaakt
door de taakstelling uit het Regeerakkoord Rutte II samenhangend met de indertijd
geplande vermindering van het aantal provincies.

Voor de ontwikkeling van beide fondsen geldt dat deze nog onder invloed is van eventuele
beleidsbeslissingen van een nieuw kabinet waaronder de jeugdzorg en de ontwikkeling
van het accres. Zo wordt er, zoals ook in meicirculaire gecommuniceerd, in 2022 naar
verwachting ca. 900 miljoen aan accres aan het Gemeentefonds toegevoegd en stijgt
het Provinciefonds met ca. 75 miljoen aan accres in 2022. Deze bedragen zijn niet
opgenomen in de Voorjaarsnota en ook nog niet definitief. Ook heeft het kabinet na
het verschijnen van de Voorjaarsnota besloten in 2022 1,3 miljard aan gemeenten te
verstrekken voor tekorten in de jeugdzorg. Hiermee valt de uiteindelijke daling van
2022 op 2021 naar verwachting voor gemeenten dus ook lager uit dan het in de Voorjaarsnota
gepresenteerde beeld. Een nieuw kabinet zal moeten besluiten over de financiën en
de noodzakelijke aanpassingen aan het jeugdhulpstelsel om de jeugdzorg in de toekomst
effectief en beheersbaar te houden. De uitspraak van de Commissie van Wijzen dient
daarbij als zwaarwegende inbreng.

Vraag 27

Zijn er naast bedragen ook cijfers beschikbaar over aantallen huizen en aantallen
huishoudens in Groningen waar deze bedragen aan ten goede zullen komen?

Antwoord op vraag 27

Voor de schadeafhandeling gaat de raming in de beginjaren er van uit dat er circa
50.000 schademeldingen per jaar worden afgehandeld, met de aanname dat er sprake is
van één schademelding per woning. In de latere jaren lopen deze meldingen af vanwege
de sluiting van het Groningenveld. Op het dashboard van het Instituut Mijnbouwschade
Groningen (IMG) staan de actuele cijfers.

De overheid heeft ultimo 2020 via TCMG/IMG ca. 640 miljoen euro aan schade uitgekeerd.
Vanaf 2020 worden via het IMG alle vormen van schade afgehandeld (fysieke schade aan
gebouwen, immateriële schade en schade door waardedaling van woningen). Tot en met
week 23 van 2021 heeft het IMG circa 1 miljard uitgekeerd, namelijk 632 miljoen euro
aan vergoeding van fysieke schade en 391 miljoen euro aan waardedalingsvergoedingen.
Sinds begin dit jaar is het wekelijkse aantal fysieke schademeldingen hoog: tussen
de 713 en 1.290 per week. Het IMG heeft sinds de oprichting TCMG tot en met week 23
van 2021 117.229 schademeldingen ontvangen en daarvan 84.281 afgehandeld. Voor de
waardedalingsregeling zijn 94.673 aanvragen binnengekomen en 87.677 zijn afgehandeld,
waarvan 22.204 zijn afgewezen.

Tot en met week 23 van 2021 is via het IMG circa 1 miljard uitgekeerd, namelijk 632
miljoen euro aan vergoeding van fysieke schade en 391 miljoen euro aan waardedalingsvergoedingen.
Het IMG heeft sinds de oprichting TCMG tot en met week 23 van 2021 117.229 schademeldingen
ontvangen en daarvan 84.281 afgehandeld. Voor de waardedalingsregeling zijn 94.673
aanvragen binnengekomen en 87.677 zijn afgehandeld, waarvan 22.204 zijn afgewezen.

Ten aanzien van de versterkingsoperatie bedraagt de scope van het totale aantal gebouwen
dat wordt opgenomen en beoordeeld nu 26.809 adressen. Uit de opname en beoordeling
zal telkens moeten blijken of een gebouw aan de veiligheidsnorm voldoet of dat versterkingsmaatregelen
nodig zijn. De raming voor de versterkingsoperatie is een momentopname terwijl de
versterking een lopende operatie is. Daarom zal de raming ook regelmatig worden herijkt.
Ondertussen geeft de website van de NCG de voortgang van de versterking weer. Binnen
de genoemde scope zijn er inmiddels 19.342 opnames geweest, 12.647 beoordelingen uitgevoerd
en 1.905 versterkingen afgerond.

Vraag 28

Op welke concrete veronderstellingen ten aanzien van bijvoorbeeld aantallen gevallen
en gemiddelde schade is de raming gebaseerd dat er tot en met 2027 nog € 3,4 miljard
aan schadevergoedingen wordt uitgekeerd en € 5,4 miljard voor versterking?

Antwoord op vraag 28

De raming voor schade is opgebouwd uit fysieke schade, waardedalingsschade en immateriële
schade. Voor fysieke schade is de aanname dat de gemiddelde schade-uitkering de komende
jaren 9.400 euro bedraagt en daarna langzaam afneemt. Daarbovenop zijn uitvoeringskosten
geraamd van tussen de 3.500 en 5.000 euro per schademelding. Het IMG handelt in deze
raming maximaal 50.000 schademeldingen per jaar af.

De raming voor waardedalingsschade en immateriële schade is gebaseerd op een inschatting
van het IMG. Voor waardedaling geldt dat het IMG een werkwijze heeft ontwikkeld op
basis van de Adviescommissie waardedaling, die advies heeft gegeven over het aantal
gemeenten die in het effect gebied vallen en daardoor aanspraak kunnen maken en de
waardedalingspercentages die gehanteerd dienen te worden. De raming voor immateriële
schade is gebaseerd op de voorgenomen werkwijze door het IMG.

De schaderaming houdt geen rekening met nieuwe grote aardbevingen, omdat de gaswinning
recent stevig is verlaagd en verder wordt verlaagd. De kans op een grote beving is
door de lagere gaswinning verkleind, maar ook met een gaswinning van nagenoeg nul
nog steeds aanwezig. Als een dergelijke beving toch plaats vindt, heeft dat nog onbekende
maar waarschijnlijk significante opwaartse gevolgen voor de kosten. In de raming voor
het aantal meldingen wordt uitgegaan van 1 schademelding per gebouw voor 70% van de
gebouwen in het aardbevingsgebied. Nieuwe aardbevingen kunnen nieuwe schade veroorzaken
en bestaande schade kan bij de eerste melding niet opgemerkt zijn door bewoner of
het IMG. Dit kan een opwaarts effect hebben op het aantal schademeldingen en daarmee
de schaderaming.

Uitgangspunt bij de schaderaming is tevens dat de huidige werkwijze van het IMG wordt
voortgezet en het aantal (toegekende) schademeldingen gehandhaafd blijft. Recent (mei
2021; Kamerstuk 33 529, nr. 869) heeft het IMG haar werkwijze voor fysieke schade aangepast. De effecten hiervan
zijn nog niet meegenomen in deze raming.

De bij de raming gehanteerde uitgangspunten en veronderstellingen zijn:

– Binnen de scope worden de huidige versterkingsadviezen uitgevoerd aangevuld met de
adressen om sociaal-maatschappelijke ongewenste effecten te voorkomen.

– Vervolgens zijn in de raming assumpties gehanteerd over het effect van de nieuwe NPR
veiligheidsnorm en de toepasbaarheid van de typologie benadering de komende jaren
op de adressen die nog opgenomen en beoordeeld moeten worden.

– Daarbij zijn in de raming de verwachte bijkomende kosten (bv. tijdelijke huisvesting),
de kosten van programma’s (b.v. scholen) en de uitvoering door de NCG opgenomen.

– Daarnaast zal de komende jaren de mogelijkheid worden geboden voor vrijwillige herbeoordelingen.

Vraag 29

Kunt u de kosten voor de uitvoering nader onderbouwen, met vermelding van de aannames
waarvan u hierbij bent uitgegaan, en aangeven waarom deze aannames realistisch zijn,
mede in het licht van de constateringen van de Algemene Rekenkamer bij het jaarverslag
2020 hierover?

Antwoord op vraag 29

In de huidige raming zijn de uitvoeringskosten geraamd tussen de 3.500 en 5.000 euro
per schademelding. In 2021 verwacht het IMG dat het gemiddeld 5.025 euro kost om een
schademelding af te handelen. De hoogte van de uitvoeringskosten wordt met name bepaald
door de kosten van de schadedeskundigen. De markt voor schadedeskundigen is krap.
Voor 2022 tot en met 2023 wordt dezelfde hoogte van de uitvoeringskosten per melding
verondersteld als verwacht wordt in 2021. Er wordt dus vanuit gegaan dat het IMG loon-
en prijsstijgingen volledig opvangt met productiviteitswinst. Vanaf 2024 wordt er
in de raming met minder meldingen rekening gehouden. Verondersteld wordt dat de opwaartse
prijsdruk door de krapte van de markt dan zal wegvallen. Vanaf 2025 bedragen de geraamde
uitvoeringskosten 3.500 euro.

De uitvoeringskosten voor waardedaling en immateriële schade zijn door het IMG begroot
op respectievelijk 14,9 miljoen euro en 15,6 miljoen euro. In latere jaren van de
raming (vanaf 2023) zijn de uitvoeringskosten voor waardedalingsschade nihil en voor
immateriële schade relatief gezien constant.

In de meerjarige raming van de versterkingsoperatie is uitgegaan van 700 miljoen euro
aan uitvoeringskosten op een totaal van 5,4 miljard euro aan versterkingskosten. Hierin
zijn de personele kosten van de NCG opgenomen en de ondersteunende kosten zoals ICT
en huisvesting. Aangezien de NCG haar activiteiten onder grote tijdsdruk heeft overgenomen
van het Centrum Veilig Wonen (CVW, de voormalige uitvoeringsorganisatie van NAM) bestaat
haar personeelsbestand uit een relatief groot aandeel externe inhuur. De verwachting
is dat dit kan dalen maar gezien het specialistische (bouwkundige) werkveld zal waarschijnlijk
een relatief grote component externe inhuur blijven bestaan.

Vraag 32

In hoeverre zijn ten aanzien van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag ook de eventuele
aanvullende schade-uitkeringen meegenomen, die door de Commissie Werkelijke Schade
zullen worden behandeld? In hoeverre is rekening gehouden met het kwijtschelden van
informele schulden? In hoeverre is meegenomen dat ouders die zelf hun schulden al
hadden afbetaald ook een soort van «kwijtschelding» of compensatie van de afgeloste
schulden gaan krijgen?

Antwoord op vraag 32

In de hersteloperatie is rekening gehouden met de aanvullende schade-uitkeringen,
die door de Commissie Werkelijke Schade (CWS) zullen worden behandeld. Op basis van
een eerste inschatting wordt ervan uit gegaan dat circa 10.000 gedupeerden gebruik
zullen maken van een gang naar de CWS. Bij het opstellen van de raming is rekening
gehouden met een bedrag van 25 miljoen euro aan aanvullende schade-uitkeringen in
2021.

In de Voorjaarsnota is geen (additioneel) budget beschikbaar gesteld voor het kwijtschelden
van private schulden, waaronder de informele schulden vallen. Ik heb uw Kamer op 25 mei
jl. geïnformeerd4 over de laatste stand van zaken rond de kwijtschelding van private schulden van Toeslagengedupeerden.
Hierbij heb ik aangegeven dat het streven is om voor de zomer de budgettaire gevolgen
van de voorgenomen private schuldenregeling ter autorisatie aan uw Kamer voor te leggen
middels een Incidentele Suppletoire Begroting (ISB). Ik ben voornemens om deze ISB,
samen met de 7e Voortgangsrapportage Kinderopvangtoeslag (VGR), op 22 juni aan uw Kamer te sturen.
In de 7e VGR zal ik ingaan op de verschillende afwegingen rond private schulden, waaronder
rond reeds afgeloste schulden, die het kabinet de afgelopen periode heeft gemaakt.

Vraag 35

Wat doet u om de risico’s voor garanties die verband houden met internationale afspraken
te mitigeren?

Vraag 36 Bent u van mening dat meer convergentie van (het beleid van) EU-lidstaten noodzakelijk
is om de risico’s te verkleinen? Zo ja, op welke beleidsterreinen is deze convergentie
aan de orde?

Antwoord op vraag 35 en 36

De benutting van internationale garanties is in het algemeen laag en de kans op schade
is uiterst klein. Internationale garanties onderwerpen we net als andere risicoregelingen
aan een toetsingskader waarmee de risico’s in kaart worden gebracht. De garanties
worden veelal verleend aan instellingen, zoals het IMF, ESM en de Wereldbank, die
zelf strenge kapitaaleisen hebben voor crediteuren. In sommige gevallen zijn er additionele
eisen verbonden aan de mogelijke leningen. Zo eist het ESM, maar ook de recent opgerichte
NGEU, specifieke hervormingen aan lidstaten om in aanmerking te komen voor financiering.
Daarmee worden dit soort fondsen en de achterliggende garanties nuttige instrumenten
in het verbeteren van economisch en financieel beleid in de betreffende landen. Het
verbeteren van economische structuren in EU-lidstaten is belangrijk in het verkleinen
van risico’s van internationale garanties maar ook voor de stabiliteit voor de EU
als geheel.

Vraag 42

Hoeveel middelen dienen aan de reserves te worden toegevoegd, alvorens geen sprake
meer is van een buffertekort bij DNB?

Antwoord op vraag 42

Volgens de meest recente rapportage van DNB, had DNB in januari jl. een buffertekort
van 4,4 miljard euro. Dat betekent dat de geraamde risico’s momenteel de aanwezige
buffers overstijgen. In 2019 hebben DNB en het kabinet nieuwe afspraken gemaakt over
de winstafdracht en opbouw van buffers bij DNB. Het past bij dit zogenaamde «kapitaalbeleid»
dat buffertekorten bij DNB kunnen voorkomen.

Vraag 43

Heeft de adviescommissie de taak om te zorgen voor een goede verdeling over de drie
pijlers van het Groeifonds? Welke kaders worden gehanteerd om te voorkomen dat de
investeringsportefeuille te eenzijdig (weinig divers) is?

Antwoord op vraag 43

De adviescommissie streeft in haar advies een evenwichtige meerjarige verdeling over
de pijlers na. Daarvoor zijn echter geen harde criteria opgesteld. De mate waarin
voorstellen bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland is leidend.

Vraag 44

Hoe beschouwt u de beperkte toekenning aan projecten in de eerste pijler van het groeifonds?
Welke mogelijkheden ziet u om tot goede voorstellen te komen?

Antwoord op vraag 44

De commissie heeft met haar advies voor de eerste ronde een hoge standaard gezet.
Het aantal directe toekenningen is inderdaad relatief beperkt, maar het totaal aan
toekenningen, voorwaardelijke toekenningen en reserveringen telt wel op tot een aanzienlijk
bedrag. Indien de voorstelindieners die een reservering of voorwaardelijke toekenning
hebben ontvangen er in slagen aan alle gestelde voorwaarden te voldoen, is het totaal
aan toekenningen ongeveer vier miljard euro. Dat is in lijn met een evenredige verdeling
van de beschikbare 20 miljard euro over een periode van vijf jaar.

De departementen zijn volop aan de slag met de ontwikkeling van goede voorstellen
voor de tweede ronde. Ze zullen daarbij onder andere gebruik maken van de Groeiplannen
die veldpartijen hebben kunnen aandragen. Ook houden ze bij de voorstelontwikkeling
rekening met de aandachtspunten die de adviescommissie heeft meegegeven in haar rapport
over de eerste ronde.

Vraag 45

Hoe kijkt u aan tegen de grote kosten van individuele infrastructuurprojecten en een
mogelijk drukkend effect op andersoortige investeringen?

Antwoord op vraag 45

Waar dit het NGF betreft, wordt de commissie gevraagd rekening te houden met een evenwichtige
meerjarige verdeling van middelen over pijlers. Leidend bij beoordeling door de commissie
is het effect dat voorstellen hebben op het verdienvermogen van Nederland, afgezet
tegen de gevraagde bijdrage voor een project.

Vraag 46

Bij welke departementen nemen de apparaatsbudgetten toe en naar welke ondersteunende
functies gaan die budgetten, tot hoeveel extra fte leidt dit bij deze functies en
waarom gaat de ondersteuning daar naartoe? Wordt hierbij rekening gehouden met de
aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2020?

Antwoord op vraag 46

Bij alle ministeries zijn de apparaatsbudgetten toegenomen. De groei van het aantal
fte betreft het grootste aandeel in die stijging voor 2020. Zie hieronder een overzicht
van het aantal fte’s rijksambtenaren per ministerie over de periode 2015 t/m 2020.
Een uitsplitsing naar ondersteunende functies of nog specifieker per functie kunnen
wij nu helaas nog niet maken. Dat komt doordat de rijksoverheid geen gelijke definities
voor ondersteunend personeel hanteert. Wij streven ernaar dit in de toekomst beter
inzichtelijk te kunnen maken.

Aantal fte’s rijksambtenaren 2015–2020 per ministerie (exc. CAO sector Krijgsmacht)

2015

2016

2017

2018

2019

2020

347

351

353

357

388

420

2.695

2.669

2.652

2.750

2.905

2.955

BZK

7.680

8.561

9.180

9.823

10.431

11.397

EZ – EZK/LNV – EZK

8.820

9.089

9.133

9.678

7.366

7.712

LNV

2.956

3.206

Financiën

30.992

29.738

29.321

29.503

30.927

31.568

IenM – IenW

11.928

12.200

12.412

12.259

12.826

13.655

OCW

3.962

4.069

4.191

4.470

4.684

4.765

SZW

2.279

2.486

2.626

3.014

3.291

3.704

VenJ – JenV

27.460

27.248

27.276

27.934

29.343

31.137

VWS

4.081

4.253

4.424

4.642

4.803

5.240

Een verklaring voor de toename in het aantal FTE’s wordt gegeven in de Jaarrapportage
Bedrijfsvoering Rijk5:

«Bij alle ministeries is het aantal fte’s gegroeid. Deze groei komt vooral door meer
aandacht voor bepaalde beleidsonderwerpen en de politieke en maatschappelijke actualiteit.
Denk aan de coronacrisis, de gaswinning in Groningen en de toeslagen bij de Belastingdienst.
In absolute zin was er een aanzienlijke stijging in het aantal FTE bij DJI die het
gevolg is van een wervingscampagne. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
(SZW) had relatief de grootste stijging (13 procent). Die toename houdt verband met
de stapsgewijze uitbreiding van de Rijksschoonmaakorganisatie (RSO) en de uitbreidingsopgave
van de Inspectie SZW.»

Indien u verwijst naar de constatering van de Algemene Rekenkamer over de omvang van
de financiële functie, geldt dat deze sinds 2017 weer toeneemt.

Vraag 47

Kunt u aangeven hoe groot de liquiditeitssteun zou kunnen zijn, die de Caribische
Landen van het Koninkrijk dit jaar nog behoeven (Koninkrijksrelaties)?

Antwoord op vraag 47

Dit is op dit moment niet te zeggen. Tot op heden is circa 783,4 miljoen euro aan
liquiditeitssteun uitgekeerd aan Caribisch Nederland. De hoogte van de rest van de
benodigde liquiditeitssteun hangt nauw samen met het verloop van covid-19 en wordt
steeds gebaseerd op de adviezen van C(A)ft.

Vraag 48

Wanneer zal over herfinanciering van de verstrekte liquiditeitssteun gesproken worden
en welke opties voor herfinanciering zijn mogelijkerwijs aan de orde? In welke mate
is daarbij een samenhang aan de orde met de gaande gesprekken over de Landspakketten
(Koninkrijksrelaties)?

Antwoord op vraag 48

De leningen lopen af in april 2022. In aanloop naar dat moment wordt advies gevraagd
aan het C(A)ft en zal worden bepaald welke of er sprake zal zijn van herfinanciering
en zo ja in welke vorm. De Landspakketten en de voortgang daarop worden daarbij betrokken.

Vraag 49

Op grond van welke argumenten overweegt u – nu de liquiditeitsleningen als een risicoregeling
moeten worden gezien – al dan niet het instellen van een begrotingsreserve die verband
houdt met mogelijke schades, zoals niet-inbaarheid (Koninkrijksrelaties)?

Antwoord op vraag 49

Op basis van het toetsingskader risicoregelingen is nagegaan hoe groot het risico
van de liquiditeitsleningen is voor het Rijk en of het instellen van een begrotingsreserve
noodzakelijk is. Op dit moment heeft de risico-inschatting ertoe geleid dat er geen
begrotingsreserve is ingesteld. Bij volgende toetsingskaders kan dit wijzigen. Tot
op heden hebben alle drie de eilanden voldaan aan alle overeengekomen aflossings-
en rente verplichtingen van de liquiditeitsleningen.

Vraag 50

Kunt u de stijging van het budget voor de justitiële keten (PMJ) toelichten, nu de
prognose voor het tweede jaar op rij aanzienlijk wordt bijgesteld (J&V)?

51. Kunt u de stijging van het budget voor de justitiële keten (PMJ) in een tabel
uitsplitsen naar de onderdelen van de keten (J&V)?

Antwoord op vraag 50

Het prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) van het WODC raamt de capaciteitsbehoefte
in de justitiële keten. Deze ramingen zijn gebaseerd op de huidige bezettingscijfers
gecombineerd met o.a. demografische en maatschappelijke ontwikkelingen. De ramingen
voor komende jaren laten een forse stijging zien in de capaciteitsbehoefte en hieruit
volgend een stijging van de uitgaven. De grootste stijgingen vinden, net als vorig
jaar, plaats bij Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) in het gevangeniswezen, de forensische
zorg en de justitiële jeugdinrichtingen. Op dit moment lopen diverse trajecten om
meer inzicht te krijgen in de oorzaak van de stijgende capaciteitsbehoefte bij DJI.
Zo loopt er een onderzoek naar de stijgende capaciteitsbehoefte in het gevangeniswezen
en is het afgelopen jaar gewerkt aan voorstellen die de inrichting en organisatie
van de forensische zorg kunnen verbeteren. Ook zal er een onderzoek ingesteld worden
naar de oorzaken van de stijgende capaciteitsbehoefte bij de justitiële jeugdinrichtingen.

Vraag 51

Kunt u de stijging van het budget voor de justitiële keten (PMJ) in een tabel uitsplitsen
naar de onderdelen van de keten (J&V)?

Antwoord op vraag 51

De verdeling van de PMJ-middelen naar de diverse onderdelen van de keten wordt inzichtelijk
in de 1e suppletoire begroting van Justitie en Veiligheid. Voor de volledigheid hieronder
een tabel met de uitsplitsing:

Uitgaven (x miljoen euro, + is meer uitgaven,

– is minder uitgaven)

2021

2022

2023

2024

2025

Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ)

0,0

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

1,3

1,1

0,9

0,7

0,4

Halt

0,6

0,9

Openbaar Ministerie (OM)

0,0

1,0

0,5

0,6

Raad voor de Kinderbescherming (RvdK)

6,3

1,4

Raad voor de Rechtspraak (RvdR)

65,2

60,9

55,4

31,6

33,4

Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM)

11,4

1,9

1,1

Slachtofferhulp Nederland (SHN)

2,0

2,7

3 reclasseringsorganisaties (3RO)

2,6

3,0

1,7

1,0

1,2

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

119,2

151,2

151,3

Overig1

2,5

10,2

27,2

25,8

X Noot

Dit betreft centraal gereserveerde middelen voor de PMJ-organisaties die op een later
moment worden verdeeld over de betreffende organisaties.

Ontvangsten (x miljoen euro, + is meer ontvangsten, – is minder ontvangsten)

2021

2022

2023

2024

2025

Administratiekosten CJIB

– 1,4

– 0,3

0,7

1,7

Griffierechten

3,3

1,5

– 7,0

– 7,6

Vraag 52

Wanneer verwacht u dat de maatregel «digitaal betekenen» volledig is geïmplementeerd
en leidt tot kostenbesparingen (J&V)?

Antwoord vraag 52

De vereiste wetgeving om digitaal te kunnen betekenen is medio 2020 van kracht geworden.
Gezien het grote belang van het juist betekenen in het vervolgingsproces, is het van
belang dat dit goed georganiseerd blijft en geen onnodig risico wordt gelopen. De
maatregel dient daarom zorgvuldig te worden geïmplementeerd. Dit vergt enige tijd.
De implementatie wordt naar verwachting begin 2022 afgerond. In hoeverre deze maatregel
ook tot kostenbesparingen zal leiden wordt thans nader onderzocht.

Vraag 53

Welke gevolgen heeft de latere implementatie van «digitaal betekenen» voor het functioneren
van de betrokken organisaties (J&V)?

Antwoord vraag 53

De latere implementatie van digitaal betekenen heeft geen gevolgen voor het functioneren
van het Openbaar Ministerie. Voor de financiële gevolgen van de latere implementatie
is het Openbaar Ministerie voor het jaar 2021 gecompenseerd. Voor de rest van de strafrechtketen
heeft de latere implementatie geen gevolgen: zolang er niet digitaal kan worden betekend,
blijft dit fysiek gebeuren.

Vraag 54

Hoe lang precies kampt de Raad voor de Kinderbescherming met financiële tekorten en
hoe hoog waren die tekorten? Hoe zijn die tekorten de afgelopen jaren opgelost (J&V)?

Antwoord op vraag 54

De Raad van de Kinderbescherming heeft vanaf 2019 een tekort op de begroting. Het
tekort is opgelopen tot 16 miljoen per jaar. In eerdere jaren is dit binnen de begroting
van JenV opgelost.

Vraag 55

Wat is bij u bekend over de (mogelijke) oorzaken van het ontstaan van deze tekorten
bij de Raad voor de Kinderbescherming (J&V)?

Antwoord op vraag 55

De oorzaken van het tekort zijn;

– gestegen kosten voor ICT;

– gestegen kosten voor huisvesting en facilitaire dienstverlening;

– gestegen kosten vanwege doorwerking van de herwaardering van functies in 2016 binnen
de Raad van de Kinderbescherming vanwege de decentralisatie van de Jeugdzorg.

Vraag 56

Welke gevolgen hebben de financiële tekorten voor de taakuitvoering van de Raad voor
de Kinderbescherming (J&V)?

Antwoord op vraag 56

Doordat JenV jaarlijks de tekorten heeft aangevuld heeft het tekort tot op heden geen
effect op de taakuitvoering van de Raad van de Kinderbescherming.

Vraag 57

Kunt u toelichten waarom de € 10 miljoen voor uitvoeringskosten, die gemoeid zijn
met de ketenregie op de tenuitvoerlegging, verlaagd worden met ruim € 7 miljoen (J&V)?

Antwoord op vraag 57

Het budget voor ketenregie op de tenuitvoerlegging wordt verlaagd met ruim 7 miljoen
euro vanwege doorverdeling van middelen naar de organisaties in de keten. Dit betekent
niet dat er minder middelen beschikbaar zijn voor ketenregie. Zo wordt er 2,2 miljoen
euro verdeeld naar andere onderdelen in het kader van kosten jeugdsystemen en wordt
er 6,3 miljoen euro verdeeld naar andere onderdelen in het kader van het programma
uitvoering straffen en bescherming (USB).

Vraag 58

Kunt u inzicht geven in de doelen die u met de extra uitgaven voor de woningbouwimpuls
hoopt te bereiken, in termen van aantal en type woningen?

Antwoord op vraag 58

De Woningbouwimpuls (WBI) is bedoeld om te zorgen dat er sneller en meer betaalbare
woningen worden gebouwd, in een kwalitatief goede omgeving en vooral op plaatsen waar
de woningbehoefte het grootst is. Met de eerste en tweede tranche levert het Rijk
een bijdrage aan de ontwikkeling van in totaal 96.000 woningen waarvan 65% in het
betaalbare segment. Het betaalbare segment betreft de segmenten sociale huur, middenhuur
en goedkope koop. Daarmee zijn deze woningen bereikbaar voor starters en huishoudens
met een middeninkomen.

Vraag 59

Kunt u aangeven hoe de € 200 miljoen extra uitgaven voor de woningbouwimpuls in de
suppletoire begroting zich verhouden tot de € 250 miljoen, zoals genoemd als beschikbaar
voor de derde tranche in de kabinetsbrief van 25 mei 2021 over de tussentijdse evaluatie
van de woningbouwimpuls?

Antwoord op vraag 59

De 200 miljoen euro is het resterende bedrag voor de woningbouwimpuls dat nog op de
aanvullende post van het Ministerie van Financiën stond. Deze middelen worden in de
suppletoire begroting overgeboekt naar de begroting van het Ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties. Samen met 50 miljoen euro die al op de begroting van
het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geoormerkt was voor de
woningbouwimpuls vormt deze overboeking de 250 miljoen euro voor de derde tranche
die in de Kamerbrief van 25 mei 2021 genoemd wordt. Na deze overboeking resteren er
geen middelen meer voor de woningbouwimpuls op de aanvullende post.

Vraag 60

Kunt u inzicht bieden in het totaal aan uitgaven dat in het kader van de woningbouwimpuls
tot nu toe heeft plaatsgevonden, welke doelen daarmee bereikt zijn en welke uitgaven
nog verwacht worden?

Antwoord op vraag 60

Bij de eerste tranche in 2020 en de tweede tranche in 2021 zijn toekenningen gedaan
aan gemeenten (op basis van ingediende aanvragen) met een omvang van respectievelijk
336 miljoen euro en 264 miljoen euro. Het loket voor de derde en laatste tranche opent
in september 2021. Hiervoor een bedrag van circa 250 miljoen euro beschikbaar. Met
de eerste en tweede tranche levert het Rijk nu een bijdrage aan de ontwikkeling van
in totaal 96.000 woningen waarvan 65% in het betaalbare segment.

Naast de inzet van middelen in de Woningbouwimpuls wordt een deel van de beschikbare
middelen ook ingezet voor alternatieve impulsen voor geclusterde woonvormen voor ouderen
(2x 20 miljoen euro) en voor huisvesting van kwetsbare groepen (2x 50 miljoen euro).
Daarnaast wordt een deel van de middelen ingezet voor de uitvoering van het programma
en zijn middelen gereserveerd voor een bijdrage aan de infrastructurele opgave in
relatie tot extra woningbouw in de gemeente Utrecht.6

Voor een omschrijving van de doelen zie vraag 58. Op basis van de tussentijdse evaluatie7 is het nog niet mogelijk om vast te stellen welke doelen er bereikt zijn. Wel schetst
de tussentijdse evaluatie positieve verwachtingen ten aanzien van een mogelijke versnelling
van het woningbouwproces en het aantal te realiseren betaalbare woningen.

Vraag 61

Kunt u aangeven welk deel van de uitgaven in 2021 aan de woningbouwimpuls bedoeld
is voor ouderenhuisvesting en welke doelen u hiermee wenst te bereiken?

Antwoord op vraag 61

In 2021 is 20 miljoen euro de woningbouwimpuls beschikbaar voor het stimuleren van
geclusterde woningen voor ouderen. De financiële tegemoetkoming is bestemd voor de
financiering van de ontmoetingsruimte. Idealiter is deze ruimte niet alleen gericht
op de bewoners, maar ook op de buurt

Vraag 62

Kunt u inzicht geven in de besteding van ruim € 70 miljoen voor informatiehuishouding
en actieve openbaarmaking? Op welke wijze zal dit bedrag besteed worden, welke ramingen
liggen hieraan ten grondslag en welke doelen dienen hiermee binnen welke termijn bereikt
te worden?

Antwoord op vraag 62

Naar aanleiding van de kabinetsreactie (Kamerstuk 35 510, nr. 2) op het rapport «ongekend onrecht» van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
(POK) (Kamerstuk 35 510, nr. 4) zijn middelen vrijgemaakt voor het op orde brengen van de informatiehuishouding
en actieve openbaarmaking bij het Rijk. BZK heeft een coördinerende rol in de verdeling
van deze middelen over andere departementen, uitvoeringsorganisaties en ZBO’s.

Door BZK is een generiek actieplan «Open op orde»8 opgesteld waarin is opgenomen hoe deze benodigde verbetering met nieuwe én versnelling
van lopende initiatieven de komende jaren wordt uitgevoerd. Hiervoor is een analyse
uitgevoerd naar de knelpunten in de informatiehuishouding. Op basis daarvan zijn voorwaarden
gesteld voor een omgeving waar besturing en regelgeving geborgd zijn, volume en aard
van informatie voor IHH wordt beheerst, de toegankelijkheid en vindbaarheid in informatiesystemen
is verbeterd en de professionele expertise is vergroot in kwantitatieve en kwalitatieve
zin.

Het actieplan «Open op Orde» heeft een financiële bijlage waarin is opgenomen hoe
de besteding voor de reeks informatiehuishouding en actieve openbaarmaking eruitziet.
Deze financiële bijlage zal de Minister van Binnenlandse Zaken met uw Kamer delen
bij de volgende voortgangsrapportage bij de Najaarsnota.

Vraag 63

Zijn er, naast de ruim € 70 miljoen voor informatiehuishouding en actieve openbaarmaking
die nu aan de BZK-begroting worden toegevoegd, op de Aanvullende Post bedragen gereserveerd
voor verbetering van de informatiehuishouding van de rijksoverheid?

Antwoord op vraag 63

Nee

Vraag 64

Kunt u inzicht bieden in de meerjarige verwachte uitgaven rondom het programma ter
verbetering van de informatiehuishouding van de rijksoverheid?

Antwoord op vraag 64

De verwachte meerjarige uitgaven zijn opgenomen in de financiële bijlage bij het generiek
actieplan «Open op orde», welke de Minister van Binnenlandse Zaken met uw Kamer delen
bij de volgende voortgangsrapportage bij de Najaarsnota.

Vraag 65

In hoeverre is in de ramingen van het aantal studenten rekening gehouden met Covid-19?
Voor hoe lang wordt ingeschat dat Covid-19 gevolgen gaat hebben voor de instroom van
studenten (OCW)?

Antwoord op vraag 65

In de leerlingen- en studentenraming (Referentieraming 2021) zijn de inzichten over
de impact van (de maatregelen rond) Covid-19 op het onderwijs verwerkt zoals die tot
15 december 2020 bekend waren. Gebeurtenissen na deze datum, zoals de schoolsluiting
van eind december, zijn niet betrokken in deze raming. Het ramingsteam heeft experts
van binnen en buiten OCW betrokken om in te schatten hoe lang Covid-19 gevolgen heeft
voor de stromen van leerlingen en studenten door het onderwijs. Voor het po en vo
gaat de raming er vanuit dat de belangrijkste trends een jaar verstoord zijn en daarna
terugkeren naar het patroon van voor Covid-19. Een specifiek voorbeeld is dat er in
2020 geen vo-examens plaatsvonden. Hierdoor lag het slagingspercentage hoger, waardoor
meer leerlingen naar het mbo, hbo en wo zijn doorgestroomd. In de raming van dit voorjaar
is er vanuit gegaan dat vanaf 2021 het slagingspercentage weer op het niveau van 2019
ligt. Voor veel (andere) trends in het mbo, hbo en wo verwachtten we dat veel stromen
in, door en uit het onderwijs 2 jaar anders zijn dan de trends van voor Covid-19.
Voor meer informatie, zie https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/04/19/referentie….

Vraag 66

Stel dat er de komende jaren een meevaller komt in de studentenaantallen, wat gebeurt
er dan met deze middelen? Gaan deze terug naar de staatskas, worden die vereffend
met het openstaande tekort of iets anders (OCW)?

Antwoord op vraag 66

Conform de begrotingsregels van het huidige kabinet mogen meevallers (bijvoorbeeld
door lagere realisaties van leerlingen- en studentenaantallen dan geraamd) ingezet
worden voor tegenvallers binnen dezelfde begroting. Als er per saldo meevallers zijn
op een begroting dan vloeit het in beginsel terug naar de schatkist, waarna de ministerraad
beslist over de inzet van deze middelen. De studiegroep Begrotingsruimte heeft geadviseerd
om vergelijkbare begrotingsregels voor een volgende kabinetsperiode aan te houden.

Vraag 67

Er wordt € 47,3 miljoen uitgetrokken voor examens voortgezet onderwijs: de uitvoering
vraagt om extra inspanningen van scholen, waarvoor € 35 miljoen beschikbaar wordt
gesteld en aanvullend is er een bedrag van € 12 miljoen uitgetrokken voor extra uitvoeringskosten
voor de examenketen. Kunt u aangeven hoe onderliggende bedragen tot stand zijn gekomen
en kunt u daarbij aangeven of dit in overleg met de scholen is gebeurd? Kunt u aangeven
of het duidelijk is of hiermee alle scholen waar het nodig is, bediend kunnen worden
(OCW)?

Antwoord op vraag 67

Met de plus van 35 miljoen euro op de bekostiging worden scholen gecompenseerd voor
de extra werkzaamheden die ontstaan door de uitbreiding van het examenrooster en de
extra herkansing. Duo (10,5 miljoen euro) en CITO en CvTE (1,5 miljoen euro) ontvangen
gezamenlijk 12 miljoen euro (o.a.) voor de productie van extra examens en bijbehorende
logistiek. De uitvoeringskosten voor de examenketen (12 miljoen euro) zijn tot stand
gekomen na een opgave van de uitvoeringskosten van het eindexamenbesluit 2021 van
de organisaties werkzaam in de examenketen (DUO, Cito en CvTE). De kosten voor de
compensatie van scholen en docenten (35 miljoen euro) zijn gebaseerd op gegevens als
het totaal aantal fte dat werkzaam is in het onderwijs, de gegeven lesuren aan examenklassen
en de gemiddelde personeelslast per formatieplaats. De bonden en de VO-raad hebben
op basis van de beschikbare compensatie afspraken vastgelegd in een convenant over
de wijze waarop onderwijspersoneel wordt gecompenseerd.

Vraag 68

Kunt u toelichten hoe het komt dat de personele vulling bij de landmacht lager is
dan eerder begroot, waardoor de budgetten voor salarissen eigen personeel en gereedstelling
zijn verlaagd (Defensie)?

Antwoord op vraag 68

Dit komt omdat de personele vulling van vast (eigen) personeel de afgelopen jaren
lager was dan de (meerjarige) beschikbare budgetten voor deze categorie.

Sinds vorig jaar is een stijgende lijn in de personele vulling bij de landmacht waarneembaar,
echter het budget voor vast personeel is nog niet volledig uitgeput. Deze financiële
ruimte wordt alternatief benut voor bijvoorbeeld extra inzet van reservisten en inhuur
van (tijdelijk) personeel en voor aanstellingspremies en bindingspremies om schaarse
categorieën personeel te werven en te behouden.

Door de pandemie heeft een aantal geplande gereedstellingsactiviteiten niet plaats
kunnen vinden. Dit heeft zowel gevolgen voor de salariskosten (oefentoelage) als voor
het gereedstellingsbudget (overige oefenkosten).

Vraag 69

Hoe worden de bevindingen van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2020 meegenomen
in de begroting? Als deze niet bij de Voorjaarsnota worden meegenomen, wanneer worden
dan wel bijstellingen verwacht? Wanneer wordt de Kamer hiervan op de hoogte gesteld?

Antwoord op vraag 69

De meeste bevindingen van de Algemene Rekenkamer hebben betrekking op onrechtmatigheden
en onvolkomenheden. Zodra de bevindingen bekend zijn gaan departementen ermee aan
de slag om het beter te doen. Vaak zijn dat verbeteringen in processen die niet afhankelijk
zijn van de fase in het begrotingsproces. Mochten bijvoorbeeld aanbestedingsregels
niet goed worden gevolgd, dan kan een departement de interne processen hierop aanpassen.
In beginsel wordt in het jaarverslag teruggekeken op de voortgang op geconstateerde
bevindingen. Eventuele budgettaire wijzigingen als gevolg van de bevindingen van de
Algemene Rekenkamer worden via de reguliere stukken aan uw Kamer voorgelegd.

Vraag 70

Kunt u de mutatie van – € 41,8 miljoen voor de reservering Klimaatakkoord op art.
14 voor 2022 toelichten? Waarvoor worden deze middelen ingezet (I&W)?

Antwoord op vraag 70

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina’s 13–15 van de eerste suppletoire begroting
van Infrastructuur en waterstaat. De klimaatmiddelen staan meerjarig gereserveerd
op artikel 14 van de begroting van Infrastructuur en Waterstaat in afwachting van
de nadere uitwerking van de bestedingsplannen. De middelen worden vervolgens overgeboekt
naar het desbetreffende artikel c.q. financieel instrument waar de uitgaven worden
verantwoord.

Het gaat hier om de volgende overboekingen in het kader van de Subsidieregeling Demonstratie
Klimaattechnologieën en – innovaties in transport (-12,52 miljoen euro), de Subsidieregeling
emissieloze bedrijfsauto’s (-5.5 miljoen euro) en een kasschuif voor de Subsidieregeling
elektrische personenauto’s particulieren naar latere jaren om de verwachte kasuitgaven
in het gewenste kasritme te zetten (-22 miljoen euro). Daarnaast is er nog een aantal
kleine mutaties van in totaal 1,8 miljoen ten behoeve van de uitvoeringskosten van
de subsidieregelingen.

Vraag 71

Waarom is 35 procent van de beschikbaarheidsvergoeding OV 2020 momenteel nog niet
uitbetaald en wanneer zal het resterende deel van de beschikbaarheidsvergoeding OV
worden uitbetaald? Wat zijn de gevolgen hiervan in praktijk (I&W)?

Antwoord op vraag 71

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 18 van de eerste suppletoire begroting van Infrastructuur
en Waterstaat. Vervoerders hebben in 2020 een voorschot gekregen van 80 procent en
kunnen in 2021 op basis van de jaarrekening een tweede voorschot krijgen tot 100 procent.
Ik heb geen signalen gekregen dat dit nadelige gevolgen heeft voor de vervoerbedrijven
of reizigers. De eindafrekening vindt vanwege formele verantwoordingstermijnen plaats
uiterlijk op 31 december 2022.

Vraag 72

Waarom werd de bijdrage aan het Infrastructuurfonds (art. 26) bij de Voorjaarsnota
2020 verlaagd met € 546 miljoen en wordt deze bij Voorjaarsnota 2021 weer verhoogd
met € 753 miljoen (I&W)?

Antwoord op vraag 72

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 37 van de eerste suppletoire begroting van Infrastructuur
en Waterstaat. Op basis van ramingen bij Voorjaarsnota 2020 zijn de middelen voor
het Infrastructuurfonds naar achteren, dat wil zeggen naar latere jaren, geschoven
om meer spanning op de budgetten te zetten. Deze spanning is nodig om tot volledige
uitputting van de budgetten te komen. Dit mede naar aanleiding van het plan voor overprogrammering
dat naar uw Kamer is gestuurd. Op basis van de meest recente inzichten wordt er meer
uitputting verwacht bij Voorjaarsnota 2021 op het totale programma in 2021 en 2022.
Derhalve schuift er nu budget naar voren. Dit komt onder andere door versnellingen
op beheer en onderhoud, intensiveringen BO MIRT 2020 en tegenvallers op aanlegprojecten.

Vraag 73

Wat is er sinds de Voorjaarsnota 2020 veranderd bij de uitvoeringscapaciteit en de
planvorming dat er een forse verhoging van het infrastructuurbudget voor 2021 mogelijk
is (I&W)?

Antwoord op vraag 73

De verhoging van het infrastructuurbudget voor 2021 betreft grotendeels versnellingen
voor investeringen in beheer en onderhoud. De planvorming van dergelijke investeringen
kent een beduidend kortere doorlooptijd dan de planvorming van aanlegprojecten. Deze
investeringen kunnen dus snel worden gerealiseerd. Het capaciteitsplafond van Rijkswaterstaat
is verhoogd tot 9.250 fte verhoogd om ervoor te zorgen dat de opgaven aangepakt kunnen
worden. Met een Human Capital Agenda (Bijlage bij Kamerstuk 35 300 A, nr. 94) zet RWS erop in dat de juiste mensen beschikbaar zijn om plannen te maken en uit
te voeren.

Vraag 74

Kunt u toelichten waarom de middelen bestemd voor de «Regeling provinciale aankoop
veehouderijen nabij natuurgebieden» (in totaal ruim € 212 miljoen) met een kasschuif
zijn doorgeschoven naar de periode 2022–2024? Welke gevolgen heeft dat voor het realiseren
van de beleidsdoelstellingen (LNV)?

Antwoord op vraag 74

Met deze kasschuif zijn de verwachte uitgaven van de middelen in overeenstemming gebracht
met de planning van de uitvoering van de regeling die in 3 tranches wordt uitgevoerd.
De regeling met betrekking tot de eerste tranche is 3 november 2020 gepubliceerd en
op 4 maart 2021 gesloten. Momenteel wordt deze regeling door provincies uitgevoerd
waarbij de aankoopovereenkomsten uiterlijk 3 mei 2022 moeten zijn gerealiseerd. Op
dit moment wordt de 2e tranche van de regeling voorbereid die naar verwachting eind 2021 zal worden opengesteld.
Conform planning is het de bedoeling dat de 3e tranche eind 2022 wordt opengesteld. Hiermee haalt LNV de oorspronkelijke planning.

Vraag 75

Welke gevolgen heeft het doorschuiven van 68,6 van de € 81,6 miljoen voor de eerste
tranche van de Regeling versneld natuurherstel naar latere jaren voor het herstel
van de natuur? En hoeveel aanvragen zijn tot nu toe gedaan, toegekend en afgewezen?
Welk bedrag aan subsidies is toegekend en hoeveel natuur wordt daarmee hersteld (LNV)?

Antwoord op vraag 75

Het doorschuiven van de beschikbare middelen voor de Regeling versneld natuurherstel
heeft geen gevolgen voor de herstel van de natuur. Middels de kasschuif wordt het
budget naar latere jaren geschoven zodat deze beter aansluit bij de uitvoering van
de projecten. Er is geen sprake van vertraging van projecten. De deelnemers aan de
Regeling ontvangen gedurende de periode dat het project wordt uitgevoerd meerdere
voorschotten conform de bevoorschottingsmethodiek die bij dergelijke langlopende regelingen
wordt gehanteerd. Er zijn binnen de openstellingstermijn van de eerste tranche (1 februari
– 15 maart) 80 projectaanvragen ingediend, voor een totaalbedrag van circa 53 miljoen.
De wettelijke beschikkingstermijn die bij deze eerste tranche hoort loopt medio juni
af. Hierna zullen alle aanvragers uitsluitsel krijgen over of hun aanvraag is toegekend
of afgewezen. Na de wettelijke beschikkingstermijn van de eerste tranche zal duidelijk
worden voor welke middelen aan projecten is gehonoreerd. De resterende middelen van
de in totaal gereserveerde € 81,6 miljoen zullen ter beschikking komen voor de tweede
tranche van de Regeling die voor later dit jaar staat gepland.

Vraag 76

Kunt u toelichten waarom het noodzakelijk is de klimaatakkoordmiddelen voor pilots
en onderzoeken veenweide door te schuiven naar de periode 2022 tot en met 2025? Wat
betekent dit voor het realiseren van de beleidsdoelstellingen (LNV)?

Antwoord op vraag 76

Zoals in de Kamerbrief met betrekking tot het Veenplan 1e fase van 13 juli 2020 (Kamerstuk 32 813, nr. 562) is aangegeven zijn de klimaatakkoordmiddelen voor pilots en onderzoeken veenweide
bedoeld voor de periode 2020–2030. Met de uitvoering van pilots – onder meer in het
kader van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland –, de uitvoering van het
Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) 2020–2024 en een daarop
aanvullend in 2022 te starten nationaal innovatieprogramma veenweide voor de jaren
2022–2025 worden de beschikbare klimaatakkoordmiddelen vrijwel geheel binnen de aanjaag
en opbouwfase (2020–2022) en de eerste jaren van de 2e fase van het Veenplan uitgevoerd. Dit om op basis van de resultaten uit dit onderzoek
en de uitkomsten van de gebiedsprocessen onder regie van provincies de komende jaren
duidelijkheid te krijgen welke maatregelen in welke gebieden uitgevoerd gaan worden
en rond 2024 de uitrol van concrete maatregelen te kunnen intensiveren. Met de kasschuif
wordt de verwachte uitgave van de middelen in overeenstemming gebracht met deze planning.

Vraag 77

Hoe verklaart u dat sinds de invoering van de loonkostenvoordelen (LKV) op 1 januari
2018 de realisaties achterblijven bij de verwachtingen en wanneer verwacht u de uitgaven
hiervoor te realiseren?

Antwoord op vraag 77

De loonkostenvoordelen zijn de opvolger van de premiekortingen. De realisaties van
de loonkostenvoordelen blijven sinds de invoering in 2018 achter bij de raming die
destijds is gemaakt. Dit heeft een aantal mogelijke oorzaken. Een mogelijke oorzaak
is dat dit komt door het niet-gebruik van met name het LKV ouderen en LKV arbeidsgehandicapten
dat rond de 40% (bron: UWV Beleidsinformatie 2019) ligt. Het niet-gebruik van de loonkostenvoordelen
kan te maken hebben met de mogelijke onbekendheid met de nieuwe systematiek. In hoeverre
werkgevers bekend zijn met de loonkostenvoordelen is onderdeel van de evaluatie van
de loonkostenvoordelen. Deze evaluatie wordt momenteel uitgevoerd en zal voor het
eind van dit jaar naar uw Kamer worden gezonden.

Een andere mogelijke oorzaak is de systematiek van de loonkostenvoordelen. In de uitvoering
van deze systematiek wordt meer gebruik gemaakt van bij de overheid bestaande gegevens
dan bij de premiekortingen. Hierdoor is meer controle vooraf mogelijk. De systematiek van de premiekortingen was moeilijker controleerbaar omdat
deze gebaseerd was op zelfstandige verrekening door de werkgever met de verschuldigde
loonheffingen, met controle achteraf door de Belastingdienst.

Op basis van de realisaties is de raming van de LKV’s structureel neerwaarts bijgesteld.
De lagere uitgaven aan de LKV’s zijn bij Voorjaarsnota (Kamerstuk 35 850, nr. 1.) ingezet ter dekking van tegenvallers op de begroting van SZW.

Vraag 78

Kunt u toelichten waarom NL Leert Door naar beneden wordt bijgesteld en of dat budget
beschikbaar blijft voor de doelgroep? Wat zijn de consequenties van deze bijstelling
voor de praktijk?

Antwoord op vraag 78

Er is bij het opzetten van NL leert door gekeken welke activiteiten via de Stimuleringsregeling
Leren en ontwikkelen in MKB-bedrijven (SLIM) en welke activiteiten via het NL leert
door programma gesubsidieerd konden worden. Daarbij was er als gevolg van de coronacrisis
extra behoefte aan scholing en begeleiding bij sectorale samenwerkingsverbanden. Het
subsidiëren van activiteiten ter ondersteuning aan deze behoefte zou in eerste instantie
onder de SLIM-regeling worden ondergebracht, waardoor de financiële middelen onder
deze regeling werden bijgeboekt. Op een later moment is besloten de tijdelijke subsidieregeling
NL leert door met inzet van sectoraal maatwerk op te zetten zodat de samenwerkingsverbanden
geen aparte subsidieaanvragen voor scholing, begeleiding en ondersteuning hoefden
in te dienen. Per abuis is er toen te veel budget van SLIM naar NL leert door geschoven.
Dit is gecorrigeerd en daartoe wordt in 2021 21 miljoen euro en in 2022 9 miljoen
euro teruggeboekt van NL Leert door naar de SLIM-regeling; het totale beschikbare
budget voor beide regelingen is dus niet gewijzigd.

Vraag 79

Hoe kan het dat de actuele cijfers voor de Wlz-premies zo afwijken van de ramingen?
En wat is de reden van de lagere Wlz-premies (VWS)?

Antwoord op vraag 79

De bijstelling in 2019 resulteert uit de verwerking van het jaarverslag 2019 van het
Fonds langdurige zorg. In dat jaarverslag zijn de inkomsten uit Wlz-premies in 2019
neerwaarts aangepast in verband met de verwerking van de definitieve verdeling van
de inkomstenheffing 2016. De inkomstenheffing wordt in eerste instantie op basis van
een sleutel verdeeld over belastingen, Wlz, AOW en Anw. Achteraf wordt berekend hoe
de verdeling had moeten zijn, waarna het verschil wordt verrekend over de vier posten.
Die verrekening leidde tot een verschuiving binnen de inkomstenheffing van 0,9 miljard
euro van Wlz-premies naar belastingen. Van deze verschuiving was in de raming slechts
0,5 miljard euro voorzien, waardoor een tegenvaller van 0,4 miljard euro optrad bij
de Wlz-premies. Bijstellingen van de inkomsten uit de Wlz-premies in verband met verwerking
van de definitieve verdeling van de inkomstenheffing is reguliere systematiek en leidt
de ene keer tot een neerwaartse bijstelling in de inkomsten van de Wlz-premies, een
andere keer tot een opwaartse bijstelling in de inkomsten van de Wlz-premies.

De ramingsbijstelling bij de Wlz-premies voor 2020 (0,5 miljard euro) en 2021 (0,6
miljard euro) resulteert uit de Wlz-premieraming die gebaseerd is op de raming van
de economische ontwikkelingen en het kasritme van het CPB.

Vraag 80

Kunt u een overzicht geven van de totale middelen die in 2021 beschikbaar zijn gesteld
voor de Jeugdzorg (alle begrotingen), naast de toegezegde middelen in deze eerste
suppletoire begroting (VWS)?

Antwoord op vraag 80

Vanaf 2019 is het jeugdzorgbudget overgeheveld naar de algemene uitkering, en daarmee
niet meer apart zichtbaar. Het bedrag dat in onderstaande tabel voor het jaar 2021
is weergegeven, is het budget dat in 2019 is overgeheveld naar de algemene uitkering.
Daarnaast is inzichtelijk gemaakt welke extra incidentele middelen jeugdhulp zijn
toegevoegd. In de bedragen mist de verhoging van het accres als gevolg van de overheveling
van middelen naar de algemene uitkering.

(bedragen in miljoenen euro’s)

2019

2020

2021

2022

Wanneer beschikbaar gesteld?

Gemeentefonds

Overgehevelde bedrag jeugd algemene uitkering

3.039

3.060

3.082

Extra incidentele middelen:

Uitvoering Jeugdwet

400

300

Voorjaarsnota 2019

Uitvoering Jeugdwet

300

Miljoenennota 2021

Continuïteit zorg, uitstel noodzakelijke zorg en meerkosten Jeugdwet en Wmo 2015 (COVID-19)

170

Miljoenennota 2021

Jeugd in coronatijd

Incidentele begroting 2020

Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl, actielijn jeugd

Incidentele begroting 2021

Wachtlijsten specialistische jeugdzorg

255

Voorjaarsnota 2021

Verdringing en lichte jeugdzorgproblematiek

228

Voorjaarsnota 2021

POH jeugd GGZ

Voorjaarsnota 2021

Jeugd aan Zet

Voorjaarsnota 2021

Incidentele middelen jeugdzorg 2022

1.314

Miljoenennota 2022 (Kamerbrief 3 juni)

Integratie uitkering Voogdij/18+

680

705

731

745

Decentralisatie uitkering Transformatiefonds

Decentralisatie uitkering Jeugd

Decentralisatie uitkering Jeugdhulp in AZC

Decentralisatie uitkering Geweld hoort nergens thuis

Decentralisatie uitkering Actieprogramma dak- en thuisloze jongeren

VWS-begroting

Jeugd in coronatijd (maatschappelijke diensttijd)

Incidentele begroting december 2020

Jeugd in coronatijd (landelijke acties)

Incidentele begroting december 2020

Jeugd in coronatijd (programma Jeugd aan Zet)

Incidentele begroting december 2020

Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl, actielijn jeugd

Incidentele begroting 2021

Doorbraakaanpak en de pilots vereenvoudiging Jeugdbescherming

Voorjaarsnota 2021

Kleinere leefgroepen door passend maken van accommodaties

Voorjaarsnota 2021

Tijdelijke uitbreiding van de (ambulante en klinische) crisiscapaciteit jeugd-GGZ

Voorjaarsnota 2021

Ombouwen van gesloten instellingen

Voorjaarsnota 2021

Reservering meerkosten corona

141

Voorjaarsnota 2021

Vraag 81

Hoe kijkt het kabinet aan tegen het advies van de Commissie van Wijzen om een nog
op te stellen Ontwikkelagenda op zowel rijks- als gemeenteniveau te monitoren? Bent
u voornemens om daarbij niet alleen de doelmatigheid maar ook de doeltreffendheid
van het Jeugdbeleid te monitoren (VWS)?

Antwoord op vraag 81

Op 3 juni jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over de afspraken die Rijk en gemeenten
hebben gemaakt naar aanleiding van de uitspraak van de Commissie van Wijzen. Onderdeel
van deze afspraken is dat het Rijk en de VNG, in samenwerking met andere betrokken
partijen (o.a. cliënten, aanbieders en professionals), zich committeren aan het opstellen
van een hervormingsagenda, die bestaat uit de combinatie van een set van maatregelen
en een financieel kader waarmee een structureel houdbaarder jeugdstelsel wordt gerealiseerd.

Partijen zullen als onderdeel van de Hervormingsagenda nadere afspraken maken over
hoe de inspanningen, maatregelen en financiële effecten te monitoren en te evalueren.
Gemeenten en Rijk nemen maatregelen voor een betere kwantitatieve informatievoorziening/data,
zodat tijdig inzicht verschaft kan worden op gemeentelijk, regionaal en landelijk
niveau in data rondom o.a. gebruik van de jeugdzorg, de uitgaven aan jeugdzorg, wachttijden
en behandelduur. Er zal dus niet enkel monitoring op financiële indicatoren plaatsvinden.

Vraag 82

Kunt u nader toelichten wat de invloed gaat zijn van de taakstellingen op de beleidsartikelen
2,3,5,6 op de begroting VWS op de uitvoering van de regeling veelbelovende zorg, het
instrument passende zorg en levensbrede ondersteuning, het jeugdstelsel en duurzame
en toegankelijke sportaccommodaties (VWS)?

Antwoord op vraag 82

Dit betreft verwachte onderuitputting. Onderuitputting kan worden veroorzaakt doordat
het beleidsdoel goedkoper kan worden gerealiseerd dan werd verwacht in de begroting.
Ook kan onderuitputting veroorzaakt worden doordat het beleidsdoel in het betreffende
jaar nog niet of in mindere mate dan voorzien kan worden gerealiseerd. Met betrekking
tot onder- of overuitputting geldt in zijn algemeenheid dat pas wanneer het uitvoeringsjaar
vergevorderd is, duidelijk wordt op welke plaatsen binnen de begroting zich dit voordoet.
Het is dan over het algemeen niet meer mogelijk om de ruimte die dan ontstaan is in
de resterende maanden van het kalenderjaar doelmatig en doeltreffend in te zetten
voor een ander bestedingsdoel. Daarom is dit voorjaar besloten onderuitputting op
deze budgetten te verwerken ter dekking van problematiek elders op de begroting. Over
de daadwerkelijke realisatie van budgetten op de begroting wordt uw Kamer bij Najaarsnota
en Financieel Jaarverslag Rijk geïnformeerd.

Vraag 83

Bent u voornemens om de inhuur externen bij het Ministerie van VWS te gaan verminderen
in de toekomst? Zo ja, op welk terrein en op welke termijn denkt u de inhuur externen
te gaan verminderen? Worden daarvoor in de plaats specialisten aangenomen? En hoe
draagt dit bij tot de cultuurverandering binnen VWS (VWS)?

Antwoord op vraag 83

Het Ministerie van VWS is primair verantwoordelijk voor het personeelsbeleid. Jaarlijks
worden de budgetten vastgesteld voor het gehele ministerie, waar het apparaatsbudget
een onderdeel van is. Het staat het Ministerie van VWS vrij om dit te verdelen tussen
eigen personeel en externe inhuur.

Vraag 84

Kunt u toelichten hoe met de verhoging van de verplichtingen binnen de begroting van
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de uitgaven voor een volgend kabinet
al worden vastgelegd (BHOS)?

Antwoord op vraag 84

De eerste suppletoire begroting geeft per beleidsartikel de raming van de verplichtingenstand
voor 2021. Dit is het bedrag waarvoor in dat jaar meerjarig juridische verplichtingen
(overeenkomsten) worden aangegaan. Uit deze juridische overeenkomsten volgt een bepaalde
verdeling van de uitgaven over de jaren waarvoor de overeenkomst is aangegaan. Deze
verdeling van de uitgaven over de jaren is pas bekend en wordt pas geboekt als juridisch
verplicht op het moment dat de overeenkomsten zijn ondertekend. Nederland gaat meerjarige
verplichtingen aan om een betrouwbare en voorspelbare partner in ontwikkelingssamenwerking
te zijn, alsook om de beheerlast van de uitvoering van het beleid werkbaar te houden.

Hetzelfde geldt mutatis mutandis voor verplichtingenstanden voor de jaren 2022 tot
en met 2025.

Voor de jaren 2021 tot en met 2025 gelden voor de beleidsartikelen op basis van de
huidige standen de percentages juridisch verplicht uit onderstaande tabel. Deze percentages
zullen oplopen. Het relatief lage percentage voor artikel 4 komt mede doordat de inzet
van humanitaire hulp op dit beleidsartikel wordt geboekt. Dit budget wordt flexibel
ingezet daar waar de nood het hoogst is.

Percentage juridisch verplicht

2021

2022

2023

2024

2025

Artikel 1 – Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

100

Artikel 2 – Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat

100

Artikel 3 – Sociale vooruitgang

Artikel 4 – Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling

Artikel 5 – Multilaterale samenwerking en overige inzet

Vraag 85

Waarom wordt niet gespecificeerd aan welke projecten de intensiveringen als gevolg
van kasschuiven worden uitgegeven, maar wordt verwezen naar het terugbrengen van de
overprogrammering in 2021 tot een beheersbaar niveau van € 442 miljoen (Infrastructuurfonds)?

Antwoord op vraag 85

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 7 van de eerste suppletoire begroting van het
Infrastructuurfonds. De kasschuif is gebaseerd op de actualisatie van de gehele programmering.
Omdat deze een groot aantal projecten omvat is de kasschuif niet direct te herleiden
naar specifieke projecten. De hoogte van de kasschuif is gebaseerd op versnellingen
op beheer en onderhoud, intensiveringen BO MIRT 2020 en tegenvallers op aanlegprojecten.
Met de kasschuif staat het in 2021 beschikbare budget weer in verhouding met de programmering
na actualisatie en verwerking van de uitvoeringsplanning, mijlpaalbetalingen en tegenvallers.

Vraag 86

Waaraan gaat u de toegevoegde middelen van € 197,3 miljoen op artikel 13.03 precies
uitgeven (Infrastructuurfonds)?

Antwoord op vraag 86

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 14 van de eerste suppletoire begroting van het
Infrastructuurfonds. In de artikelsgewijze toelichting (paragraaf 3, blz. 14–15) zijn
alle mutaties en actualisaties toegelicht die de kasschuif van 197,3 miljoen euro
op dit artikelonderdeel noodzakelijk maken. Het betreft het saldo van hogere uitgaven
in 2020 voor onder andere Spoorcapaciteit 2030, en van actualisaties zoals het Maatregelenpakket
HSL-Zuid. Meer in detail zijn in de verdiepingsbijlage (paragraaf 4.2, blz. 57–61)
van het wetsvoorstel de MIRT-projecttabellen van artikel 13.03 met de realisatieprojecten
en de verkenningen en planuitwerking programma’s opgenomen waarin de begrotingsmutaties
op projectniveau zichtbaar zijn gemaakt en toegelicht.

Vraag 87 Hoe wordt op artikel 13.03 Aanleg spoorwegen met de toevoeging van € 324,6 miljoen
door een kasschuif vanuit latere jaren «overprogrammering gecreëerd op de aanlegbudgetten
om tot volledige uitputting te komen» (Infrastructuurfonds)?

Antwoord op vraag 87

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 14 van de eerste suppletoire begroting van het
Infrastructuurfonds. Op artikel 13.03 is een kasschuif met het generale beeld doorgevoerd
om het beschikbaar budget in lijn te brengen met de geactualiseerde programmering.
Hiermee is 324,6 miljoen euro uit latere jaren naar 2021 verschoven. De programmering
op artikel 13.03 ligt in 2021 hoger dan het budgettair kader na de kasschuif met het
generale beeld, waardoor sprake is van beheerste overprogrammering. Dit draagt bij
aan volledige uitputting van het in 2021 beschikbare budget op artikel 13.03.

Vraag 88

Hoe is de begrotingstechnische ophanging van de infrastructurele projecten in het
Nationaal Groeifonds geregeld en hoe is autorisatie hiervan door de Kamer voorzien
(Infrastructuurfonds)?

Antwoord op vraag 88

In de eerste ronde van het Nationaal Groeifonds zijn drie reserveringen voor Infrastructurele
projecten getroffen. Het gaat om 1 miljard euro voor het voorstel Schaalsprong Metropolitaan
OV en Verstedelijking Zuidelijke Randstad, 1,5 miljard euro voor het voorstel Schaalsprong
Metropolitaan OV-systeem MRA en verstedelijking en 30 miljoen euro voor het voorstel
Brainportlijn Eindhoven. De reserveringen zijn gedaan in afwachting van nadere onderbouwing.
Na aanlevering van deze onderbouwing volgt een nieuwe toetsing door de commissie.

Mochten de aangepaste voorstellen positief beoordeeld worden door de adviescommissie
en leiden tot een toekenning, dan zal worden overgegaan tot uitkering van de middelen,
waarbij budgetoverhevelingen worden verwerkt op de begroting van het Nationaal Groeifonds
en op de begroting van IenW. De suppletoire begrotingen waarin deze verwerking plaatsvindt,
worden uiteraard ter autorisatie aan uw Kamer voorgelegd.

Vraag 89

Kunt u een meer inhoudelijke toelichting geven op de naar voren geschoven € 169 miljoen?
Op welke projecten verwacht u de extra uitgaven te kunnen doen in de realisatieprogramma’s
voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening (Deltafonds)?

Antwoord op vraag 89

Het naar voren schuiven van 169 miljoen euro is naar aanleiding van het actualiseren
van het totale programma op het Deltafonds. Bij de actualisatie van het programma
bleek dat meer middelen tot uitputting komen dit jaar. Hieronder valt de intensivering
naar aanleiding van de problematiek op project Afsluitdijk. Door het naar voren halen
van 169 miljoen euro naar 2021 komt het budget naar verwachting overeen met de realisatie
van het programma.

Vraag 90

Heeft de bescheiden intensivering voor beheer en onderhoud (circa € 32 miljoen) vooral
betrekking op reparaties (stuw Linne, bemaalinstallaties IJmuiden)? Zo ja, betekent
dit dat nog geen begin is gemaakt met het inlopen van uitgesteld onderhoud aan het
hoofdwatersysteem (Deltafonds)?

Antwoord op vraag 90

Vermoedelijk doelt uw vraag op pagina 14 van de eerste suppletoire begroting van het
Deltafonds. De intensivering van 32 miljoen euro in 2021 betreft een saldo van versnellingen
en vertragingen en heeft voornamelijk betrekking op beheer en onderhoudswerkzaamheden
voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening. Dit betreft reguliere actualisatie van
het programma waarmee geen uitgesteld onderhoud wordt ingelopen.

Vraag 91

Kunt u toelichten waarom de suppletoire begroting van het Defensiematerieelbegrotingsfonds
slechts inzicht biedt in de komende vijf jaar, en niet de komende vijftien jaar, zoals
de bedoeling was, en kunt u alsnog inzicht geven in de komende vijftien jaar (Defensiematerieelbegroting)?

Antwoord op vraag 91

In lijn met de Rijksbegrotingsvoorschriften bieden eerste suppletoire begrotingen
inzicht in het uitvoeringsjaar en de komende vier jaar daaropvolgend (T+4). Voor de
tweede suppletoire begroting wordt inzicht gegeven voor het lopende begrotingsjaar
(T+4). Volgens de Wet Defensiematerieelbegrotingsfonds (Kamerstuk 35 280, nr. 175) bevat de begroting van het fonds een overzicht voor het begrotingsjaar en de veertien
daarop aansluitende jaren. Defensie wil voldoen aan de wens van de Kamer om – net
zo zoals bij de fondsbegroting – te voorzien in een vijftienjarig overzicht en zal
daarom in het vervolg inzicht verschaffen in de volledige looptijd van het fonds.
Voor de eerste suppletoire begroting 2021 wordt dit nagezonden aan de Kamer en het
streven is deze aan te bieden vóór het debat over de Voorjaarsnota op 7 juli.

Vraag 92

Hoeveel bedrijven denkt u te kunnen helpen met de Time Out Arrangement (TOA); kunt
u daarbij een differentiatie maken in verschillende soorten bedrijven / doelgroepen
van de regeling (EZK)?

Antwoord op vraag 92

Het TOA-krediet is bedoeld voor mkb-bedrijven die in Nederland zijn gevestigd, die
gebruikmaken van de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA) voor realisatie van
een schuldenakkoord én die beschikken over bedrijfsactiviteiten die voldoende levensvatbaar
zijn. Naar schatting gaat het om circa 2.000 door de Coronacrisis getroffen mkb-bedrijven
die geholpen gaan worden met het TOA-krediet. Deze schatting is gebaseerd op gegevens
uit de KVK-bedrijvendynamiek en praktijkervaringen. Het verdere verloop van de COVID-19
pandemie en bijbehorende overheidsmaatregelen zal mede van invloed zijn op het gebruik.

Vraag 93

Kunt u aangeven welke acties u richting de uitvoering hebt ondernomen om er zeker
van te zijn dat de Versnelde klimaatinvesteringen Industrie ook daadwerkelijk zullen
worden benut (EZK)?

Antwoord op vraag 93

De VEKI regeling is een bestaande regeling waar RVO inmiddels 2 jaar ervaring mee
heeft. Er zijn dus geen opstartproblemen te verwachten. De verwachting is dat een
nieuwe openstelling medio dit jaar met een verhoogd maximaal subsidiebedrag zal leiden
tot veel aanvragen dit jaar. RVO treft de voorbereidingen voor de verwerking van deze
aanvragen op de gebruikelijke wijze.

Vraag 94

De middelen voor de herstructurering winkelgebieden zijn uitgesmeerd over meerdere
jaren; tot en met eind 2022 geeft u «maar» € 20 miljoen uit. Kunt u aangeven hoe deze
raming aansluit op de urgentie van het vraagstuk (EZK)?

Antwoord op vraag 94

Voor de regeling herstructurering winkelgebieden heeft EZK 20 miljoen euro kasbudget
beschikbaar tot en met 2022, op een totaalbedrag van 100 miljoen euro. Daarbij heeft
EZK tot en met 2022 50 miljoen euro verplichtingenbudget beschikbaar. De intentie
is om de regeling na de zomer voor de eerste ronde open te stellen om projectplannen
in te dienen. Projectenkunnen tot maximaal 3 jaar na afgifte van de beschikking starten.
Naar verwachting zullen alleen gemeenten die de afgelopen jaren al concreet de mogelijkheden
hebben verkend om samen met private partijen te komen tot gebiedsgerichte, integrale
transformatieprojecten voor (delen van) hun winkelgebieden, in staat zijn om op korte
termijn passende projecten in te dienen. De meeste gemeenten hebben meer tijd nodig
om samen met private partijen dergelijke projecten samen te stellen. Een Adviescommissie
van onafhankelijke deskundigen zal de ingediende projecten beoordelen aan de hand
van gewogen kwaliteitscriteria. Op basis hiervan ontstaat een ranking. Aan de hand
van dit advies en aan de hand van de beschikbare verplichtingenruimte zal vervolgens
worden bepaald welke projecten voor subsidie in aanmerking komen. De inzet is om deze
projecten nog dit jaar te beschikken. Bij de beschikking wordt 25% van het totale
subsidiebedrag per project uitgekeerd. De overige subsidiegelden zullen worden uitgekeerd
na het behalen van vastgelegde milestones.

Vraag 95 Kunt u nader toelichten hoe de uitgaven op de € 121 miljoen aan verplichtingen in
het kader van het Nationaal Groeifonds meerjarig neerslaan?

Antwoord op vraag 95

In tabel 9 van de memorie van toelichting op de 1e suppletoire begroting van het Nationaal
Groeifonds (Kamerstuk 35 850 XIX, nr. 2) is een overzicht opgenomen van het ritme waarin de uitgaven van de toegekende en
voorwaardelijk toegekende projecten meerjarig neerslaan. Dit betreft een initiële
verdeling van de kasmiddelen. Op basis van de daadwerkelijke liquiditeitsbehoefte
van de betrokken partijen kan dit ritme worden aangepast. Hieronder is het overzicht
opgenomen met betrekking tot de kasuitgaven die samenhangen met de 121 miljoen euro
aan verplichtingen voor de toegekende projecten.

(in miljoenen euro’s)

Verplichting

Kasuitgaven

2021

2022

2023

2024

2025

NGF-project AiNed

44,0

4,4

8,8

13,2

4,4

NGF-project kwantumDeltaNL

54,0

5,4

10,8

16,2

5,4

NGF-project RegMed XB

23,0

2,3

4,6

6,9

2,3

Totaal

121,0

12,1

24,2

36,3

12,1

Vraag 96

Met het opstarten van de economie is het van groot belang dat ook de investeringen
in groei en vernieuwing weer op gang komen. Heeft u een concreet plan van aanpak om
te zorgen dat de beschikbare middelen van het toekomstfonds dit jaar ook volledig
worden uitgeput (EZK)?

Antwoord op vraag 96

De beschikbare middelen van het toekomstfonds worden jaarlijks zo efficiënt mogelijk
ingezet voor de verschillende beleidsinstrumenten die onder dit beleidsartikel verantwoord
worden. Deze beleidsinstrumenten worden periodiek geëvalueerd en, indien nodig, aangepast
om aan te sluiten bij marktontwikkelingen. Veel van deze instrumenten hebben een revolverend
karakter wat betekent dat (een deel van) de middelen in latere jaren terugbetaald
wordt. Vanwege het risicovolle karakter van de investeringen kennen deze ontvangsten
enige onzekerheid. Ook worden er binnen het Toekomstfonds langjarige verplichtingen
aangegaan waarbij het ritme van kasuitgaven niet vooraf vast staat. Dit, in combinatie
met de onzekere ontvangsten, betekent dat er onvermijdelijk sprake is van fluctuaties
in de uitputting.

Vraag 97

Tot nu toe was er elk jaar onderbenutting van de Stimulering Duurzame Energie (SDE)-middelen.
Kunt u een cijfermatige onderbouwing geven waarom het aannemelijk is dat er nu een
onttrekking zal worden gedaan (EZK)?

Antwoord op vraag 97

Dit jaar zal een onttrekking uit de begrotingsreserve worden gedaan van 688 miljoen
euro. Dit zijn de geplande onttrekkingen van 236 miljoen euro ter financiering van
onderdelen van het Urgenda 2.0-pakket en 4 miljoen euro ter financiering van de kasgevolgen
in 2021 van de ophoging van de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (voorheen:
de postcoderoosregeling) in 2021 naar 100 miljoen euro (amendement-Sienot).

Bij Voorjaarsnota 2021 is daar 448 miljoen euro bijgekomen. Hiervan is 238 miljoen
euro gereserveerd voor het sluiten van een kolencentrale (eveneens onderdeel van het
Urgenda 2.0 pakket) en 210 miljoen euro ter dekking van tekorten voor SDE-kasuitgaven.
Deze hogere verwachte kasuitgaven worden grotendeels veroorzaakt door gedaalde energieprijzen.

Vraag 98

Op basis waarvan is de reservering van € 239 miljoen gedaan m.b.t. sluiten en/of productiebeperking
kolencentrales. Kunt u de achterliggende raming delen? Zijn er scenario’s denkbaar
waar de kosten veel hoger uitvallen(EZK)?

Antwoord op vraag 98

De reservering is op basis van het ingediende voorstel onder de call for proposals
voor de sluiting van één kolencentrale gedaan. De onderliggende onderbouwing van de
ingediende subsidieaanvraag kan niet openbaar worden gedeeld omdat dit bedrijfsgevoelige
informatie bevat. Vertrouwelijk kan deze informatie wel met de Kamer gedeeld worden.
De beoordeling van het voorstel onder de call for proposals wordt op dit moment uitgevoerd,
waarbij de Minister van EZK wordt ondersteund door meerdere externe adviseurs. Er
zijn op dit moment geen scenario’s waarbij het aangevraagde subsidiebedrag voor de
sluiting hoger zal uitvallen, het is wel mogelijk dat het verleende subsidiebedrag
lager zal zijn dan het aangevraagde subsidiebedrag.

Het totaalbedrag van de kosten van de kolenmaatregelen zal naar verwachting hoger
zijn dan de gemaakte reservering, omdat de gemaakte reservering alleen voor de call
for proposals is en geen reservering bevat voor de nadeelcompensatie voor de productiebeperking.

Vraag 99

Met de verbreding van de Opslag Duurzame Energie (ODE) en de SDE wordt het budget
steeds meer voor uiteenlopende uitgaven gedaan. Hoe wordt gezorgd dat dit niet een
drukkend effect heeft op uitgaven/investeringen aan bijvoorbeeld duurzame energieproductie
(EZK)?

Antwoord op vraag 99

De SDE++ heeft als doel zo kosteneffectief mogelijk CO2-reductie te realiseren, in plaats van hernieuwbare energieproductie te stimuleren,
zoals bij de SDE+ het geval was. In navolging van het verbreden van de doelstelling
van de SDE++ is ook de Opslag Duurzame Energie (ODE) verbreed, zodat het budget kan
worden ingezet voor zowel CO2-reducerende technieken als hernieuwbare energieproducerende technieken.

Vraag 100

Wat is de som van alle tegenvallers bij elkaar? Kunt u de grootste tegenvallers noemen
met de bijbehorende bedragen? Kunt u hetzelfde doen voor de meevallers?

Antwoord op vraag 100

De begrotingsmutaties die verwerkt zijn bij Voorjaarsnota kunnen worden uitgesplitst
in autonome (mee- en tegenvallers), beleidsmatige en technische mutaties. In de Verticale
Toelichting bij de Voorjaarsnota worden alle mutaties conform deze verdeling vermeld
en toegelicht. De grootste mee- en tegenvallers in 2021 (met een ondergrens van 50
miljoen euro) zijn in onderstaande tabellen weergegeven. Het gaat hier om de mee-
en tegenvallers die relevant zijn voor het uitgavenplafond. Kasschuiven zijn hier
niet in meegenomen. De tegenvallers groter dan 50 miljoen euro tellen op tot 1,7 miljard
euro. Daartegenover staan zes meevallers groter dan 50 miljoen euro die optellen tot
699 miljoen euro. In de Verticale Toelichting van de Voorjaarsnota worden deze posten
verder toegelicht.

Tegenvallers > 50 mln.

1. Compensatie transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid

393

2. Nacalculatie van de overheveling van de ggz naar de Wlz

258

3. Prognosemodel Justitiële ketens (PMJ)

209

4. EU-afdrachten

190

5. Huurtoeslag

158

6. Groningen: actualisatie raming schade en versterken

135

7. Rente

126

8. Ziektewet

9. Dividend staatsdeelnemingen

10. Bijstand zelfstandigen

11. Beschikbaarheidsbijdrage opleidingen

Meevallers > 50 mln.

1. Schikking ABN AMRO (boetedeel)

– 300

2. Algemene Ouderdomswet (AOW)

– 135

3. Leerlingen- en studentenraming

– 72

4. Wet arbeid en zorg

– 71

5. Arbeidsongeschiktheid

– 64

6. Wet op het kindgebonden budget (WKB)

– 57

Vraag 101

Hoe hoog is de werkloosheid in 2021 in absolute getallen?

Antwoord op vraag 101

In april 2021 waren 316.000 personen werkloos (zie tabel). Dit is het meest recente
realisatiecijfer van het CBS.

Januari 2021

Februari 2021

Maart 2021

April 2021

Werkloze beroepsbevolking (Seizoensgecorrigeerd) x1.000

337

340

326

316

Werkloosheidspercentage

3,6

3,5

3,4

De CEP raming van het CPB gaat uit van een gemiddeld werkloosheidspercentage van 4,4
procent in 2021. In absolute aantallen raamt het CPB gemiddeld 415.000 werklozen in
2021.

Vraag 102

Hoe valt het gegeven dat de contractlonen met 1,7% stijgen in 2021 te rijmen met het
bericht er amper sprake is van loonstijgingen in de nieuwe cao’s?

Antwoord op vraag 102

In het Centraal Economisch Plan 2021 (CEP) van maart raamt het CPB een contractloonstijging
van 1,7 procent in 2021. Deze geraamde loonstijging is een modelmatige inschatting
op basis van de verwachte economisch ontwikkeling. De daadwerkelijke loonontwikkeling
in 2021 kan afwijking van de raming. In het eerste kwartaal van 2021 stegen de contractlonen
met 2,2 procent t.o.v. een jaar eerder.9

Op dit moment heeft het kabinet geen reden om aan te nemen dat de verwachte loonontwikkeling
in 2021 lager zal zijn dan de geraamde 1,7 procent in de CEP. In de CEP-raming werd
nog geen rekening gehouden met de verlenging van de steunpakketten in het derde kwartaal.
Daarnaast zijn de economische ontwikkeling sinds de CEP-raming gunstiger dan verwacht.
Beide factoren hebben mogelijk een positieve werking op de contractlonen.

Vraag 103

Kunt u verklaren waarom de consumptie van huishoudens is gedaald naar 0,6%, terwijl
er in de Miljoenennota 2021 (Kamerstuk 35 570, nrs. 1 en 2)_ nog uit werd gegaan van 4,4%?

Vraag 104

Kunt u verklaren waarom de investeringen zijn gedaald naar 2,3%, terwijl er in de
Miljoenennota 2021 nog uit werd gegaan van 6,9%?

Vraag 105

Kunt u verklaren waarom de uitvoer van goederen is gedaald naar 2,6%, terwijl er in
de Miljoenennota 2021 nog uit werd gegaan van 4,7%?

Vraag 106

Kunt u verklaren waarom de invoer van goederen is gedaald naar 3%, terwijl er in de
Miljoenennota 2021 nog uit werd gegaan van 5,8%?

Antwoord op vragen 103, 104, 105 en 106

De raming onderliggend aan de Miljoenennota 2021 is de Macro Economische Verkenning
2021 (MEV) van het CPB, gepubliceerd in september 2020. In deze raming werd verondersteld
dat er geen grootschalige nieuwe contactbeperkende maatregelen nodig zouden zijn op
dat moment, en werd dus geen rekening gehouden met een mogelijke tweede golf van coronabesmettingen.

De raming onderliggend aan de Voorjaarsnota 2021 is het Centraal Economisch Plan 2021
(CEP) van het CPB, gepubliceerd in maart 2021. Deze raming houdt wel rekening met
de gevolgen van de tweede golf aan coronabesmettingen en contactbeperkende maatregelen.

De aanhoudende coronamaatregelen in 2021 hebben een negatieve werking op de consumptie.
Er is met name in het begin van het jaar minder geld uitgegeven aan bijvoorbeeld horeca,
cultuur en recreatie. Dit is de voornaamste reden voor en lagere consumptieverwachting
in 2021 ten opzichte van de Miljoennota.

Het producentenvertrouwen was in de maanden na publicatie van de Miljoenennota ook
lager dan op dat moment werd verwacht door de tweede golf aan coronabesmettingen.
De omzetverwachtingen waren lager, waardoor bedrijven minder investeerden dan werd
verwacht in het scenario zonder tweede golf.

De uitvoer van goederen is sterk afhankelijk van de vraag naar Nederlandse goederen
in het buitenland. In de raming onderliggend aan de Miljoenennota werd een minder
sterk effect van de pandemie op handelspartners verwacht. Tweede golven van besmettingen
in het buitenland heeft de vraag naar goederen gedrukt.

De invoer van goederen is afhankelijk van de binnenlandse vraag naar buitenlandse
producten. De tweede golf heeft consumptie van huishoudens doen afnemen, onder andere
door toegenomen economische onzekerheid. Dit heeft geleid tot een lagere import aan
het begin van 2021 dan in de Miljoenennota werd verwacht.

Vraag 107

Kunt u aangeven wat de onderliggende oorzaken zijn van de hogere bbp-krimpcijfers
in respectievelijk Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk?

Antwoord op vraag 107

Van de bovengenoemde landen was de bbp-krimp in 2020 het grootst in het VK met – 9,8%,
gevolgd door Frankrijk en Duitsland met respectievelijk – 8,1% en – 4,9%.10 Aan verschillen in de krimp van het bbp tussen deze en andere Europese landen ligt
een combinatie van oorzaken ten grondslag. Daarbij wijzen de Europese Commissie en
het CPB als verklarende factoren in het bijzonder op relatieve verschillen in de ernst
van de epidemie, de stringentie van contactbeperkende maatregelen tezamen met de besmettingsangst
van huishoudens, de relatieve omvang van steunpakketten voor getroffen huishoudens
en bedrijven, de sectorstructuur waarbij geldt dat landen met een groter aandeel in
contactafhankelijke diensten – en in het bijzonder een omvangrijke toeristische sector
– relatief zwaarder getroffen zijn, alsook de digitaliseringsgraad van de economie.11

Dergelijke oorzaken verklaren aannemelijke wijs een belangrijk deel van de onderlinge
verschillen in bbp-krimp. Het is daarbij echter niet mogelijk de verschillen eenduidig
toe te wijzen aan een van bovengenoemde verklaringen. Wel geldt dat Nederland beter
scoort dan de bovengenoemde landen in termen van digitalisering, aldus de Digital Economy and Society Index van de Commissie.12 Dit draagt bij aan de mate van adaptatie. Bovendien kende Frankrijk een relatief
minder omvangrijk steunpakket dan Nederland en is de toeristische sector in het bijzonder
in Frankrijk groter. Voor het VK en Frankrijk geldt ten slotte dat de contactbeperkende
maatregelen – o.b.v. de Oxford Stringency Index – relatief stringenter waren dan in
Nederland gedurende de eerste helft van 2020.13

Vraag 108

Kunt u aangeven welke sectoren hard zijn geraakt door de coronacrisis en dit onderbouwen
met werkloosheidscijfers en het aantal faillissementen?

Antwoord op vraag 108

Het CBS publiceert geen werkloosheidscijfers per sector, maar wel het aantal werkzame
personen. De tabel hieronder laat per sector de ontwikkeling van het aantal werkzame
personen en faillissementen zien.

De tweede kolom laat zien hoe het aantal werkzame personen per sector is toe- of afgenomen
tussen het 1e kwartaal van 2020 en het 1e kwartaal van 2021, en de derde kolom laat dit cijfer zien als % van het aantal mensen
dat in het 1e kwartaal van 2020 werkzaam waren in een sector. In totaal kromp het aantal werkenden
met 2 procent, maar een paar sectoren kenden een grotere krimp, namelijk handel, vervoer
en horeca, zakelijke dienstverlening en cultuur, recreatie en overige diensten.

De laatste kolom laat het aantal faillissementen zien per sector van het 2e kwartaal van 2020 tot en met het 1e kwartaal van 2021. Het aantal faillissementen was het grootste in de sectoren handel,
vervoer en horeca, zakelijke dienstverlening en de bouwnijverheid. Deze cijfers zijn
wat minder goed tussen sectoren te vergelijken, omdat het hier gaat om absolute aantallen,
en omdat elke sector anders is georganiseerd. Sommige sectoren kennen bijvoorbeeld
relatief veel zzp’ers, terwijl op andere plekken meer grote bedrijven actief zijn.

Ontwikkeling aantal werkzame personen (x1.000)

Ontwikkeling (%)

Faillissementen laatste 4 kwartalen

A-U Alle economische activiteiten

– 190

– 2,0

2.720

A Landbouw, bosbouw en visserij

– 1

– 0,5

B-E Nijverheid (geen bouw) en energie

– 8

– 0,9

193

F Bouwnijverheid

1,2

394

G-I Handel, vervoer en horeca

– 123

– 5,1

979

J Informatie en communicatie

0,9

K Financiële dienstverlening

1,0

272

L Verhuur en handel van onroerend goed

– 1

– 1,3

M-N Zakelijke dienstverlening

– 101

– 4,9

489

O-Q Overheid en zorg

2,1

112

R-U Cultuur, recreatie, overige diensten

– 21

– 4,9

136

Bron: CBS

Vraag 109

Met hoeveel zijn de salarissen van leraren, het zorgpersoneel, politie en militairen
in 2021 gestegen (graag per onderdeel uitsplitsen)?

Antwoord op vraag 109

Voor 2021 zijn voor gevraagde sectoren nog geen collectieve arbeidsovereenkomsten
(cao’s) afgesloten. Bij de sector politie zijn de werkgever en vakbonden recent een
onderhandelaarsakkoord overeengekomen met een loonsverhoging van 1,3% per 1 juli 2021.
In de sector zorg worden per deelsector cao’s gesloten, waarvan een aantal in 2019
afgesloten cao’s loonsverhogingen van tussen de 2% en 3% bevatten voor 2021.

Vraag 110

Kunt u nader toelichten waarom Nederland 190 miljoen extra kwijt is aan EU-afdrachten?
Kunt u dit bedrag uitsplitsen?

Antwoord op vraag 110

De betalingen uit de negende- en tiende aanvullende EU-begroting (Draft Amending Budget 9 en DAB10 2020) zijn over de jaargrens heen geschoven en het budgettaire kaseffect
slaat daardoor niet in 2020 maar in 2021 neer.

DAB 9 leidt tot een verhoging van de bni-afdracht van 36 miljoen euro als gevolg van
de inzet van het Europees Solidariteitsfonds en een verhoging van de btw-afdracht
van 4 miljoen euro als gevolg van de herberekening van de Britse korting.

DAB 10 leidt tot een bijstelling van de bni-afdracht met 105 miljoen euro als gevolg
van een versnelling van betalingen op de EU-begroting door de COVID-19-crisis.

Tenslotte wordt het resultaat van de nacalculatie over de periode 2016–2019 verwerkt.
Dit leidt voor Nederland tot een nabetaling van 45 miljoen euro in 2021.

De afdrachten van lidstaten aan de EU-begroting worden jaarlijks bijgesteld op basis
van realisaties van het bni en de btw. Deze nacalculatie is een herverdeling van afdrachten
tussen lidstaten, het gaat dus niet om extra EU-uitgaven. Dit leidt in totaal tot
190 miljoen euro aan extra afdrachten aan de EU-begroting t.o.v. de raming in de MJN
2021. Zie hiervoor ook de 1e suppletoire begroting van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken.

Mutaties EU-afdrachten Voorjaarsnota

2021

Nacalculatie EU-afdrachten

45 mln.

DAB 9

40 mln.

DAB 10

105 mln.

Totaal:

190 mln.

Vraag 111

Kunt u aangeven welke deelnemingen zwaar te leiden hebben onder de COVID-19 crisis,
waardoor hier enkele jaren geen dividenden verwacht worden?

Antwoord op vraag 111

De coronacrisis heeft ook grote impact gehad op staatsdeelnemingen. Afhankelijk van
de markt waarin de onderneming opereert, kan de impact van de coronacrisis zich vertalen
naar consequenties voor de timing en hoogte van dividenduitkeringen. Vanwege de onzekerheid
die bestaat over de snelheid van economisch herstel, is het lastig een lange termijn
voorspelling te maken van verwachte dividenduitkeringen. Voor de korte termijn geldt
dat de staat voor het jaar 2021 en 2022 geen dividend verwacht van KLM, Air France-KLM,
Holland Casino, NS en Schiphol. Voor FMO geldt dat de staat enkel voor 2021 geen dividend
verwacht.

De ECB heeft banken geadviseerd om tot en met september 2021 max. 15% van de cumulatieve
winst over 2019 en 2020 uit te keren, of max. 20% van het niveau van CET1 kapitaal.
Op dat moment dient opnieuw te worden vastgesteld of uitkering mogelijk en toegestaan
is.

Vraag 112

Kunt u nader toelichten waar de bedragen (11 miljoen 2021, 56 miljoen 2022) die vooralsnog
zijn opgenomen voor het compenseren van niet-kinderopvangtoeslaggerelateerde slachtoffers
op gebaseerd zijn en/of welke aannames daar aan ten grondslag liggen (Herstel Toeslagen)?

Antwoord op vraag 112

De bedragen voor de compensatie van niet-kinderopvangtoeslag («niet-KOT») gedupeerden
zijn gebaseerd op de populatie die we bij het opstellen van de Voorjaarsnota in beeld
hadden. Hierbij hebben we onderscheid gemaakt tussen CAF-gerelateerd (compensatie)
en Opzet grove schuld (O/GS). Daarnaast is rekening gehouden met een vergoeding die
in verhouding staat tot de terugvorderingen gerelateerd aan de Huurtoeslag, Zorgtoeslag
en Kindgebonden budget, inclusief een raming van 20 miljoen euro voor de uitvoeringskosten.
De bedragen betreffen een reservering. In de 7e Voortgangsrapportage KOT en de begeleidende Kamerbrief wordt verder ingegaan op het
beleid voor de compensatie van niet-KOT gedupeerden en de dillema’s die het kabinet
daarbij ziet. Mogelijk dient de reservering te worden aangepast. Het merendeel van
het gereserveerde budget staat in 2022 omdat de compensatie van niet-kinderopvangtoeslag
gedupeerden naar verwachting vanaf 2022 plaats zal vinden.

Vraag 113

Op welke wijze worden de informatiehuishouding en de dienstverlening van de overheid
verbeterd? Waar is het bedrag van € 833 miljoen uit opgebouwd?

Antwoord op vraag 113

Het kabinet heeft, in de kabinetsreactie op het rapport Ongekend onrecht van de Parlementaire
ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, structureel 0,8 miljard euro gereserveerd
om verbeteringen door te voeren in de informatiehuishouding en dienstverlening en
tevens middelen in 2021 en 2022 beschikbaar gesteld voor de Toeslagengedupeerden.
De vakministers zijn verantwoordelijk voor de inhoudelijke verbetering van de informatiehuishouding
en de dienstverlening. Een uitsplitsing van het bedrag is te vinden in de bijlage
(budgettair kader maatregelen) bij deze Kamerbrief, zie ook hieronder.

Maatregel

2021

2022

2023

2024

2025

2026

(bedragen in miljoenen euro's)

Compensatie ouders

Additionele kosten compensatie toeslagengedupeerden

563

261

Toekomstperspectief getroffen kinderen

200

Additionele uitvoeringkosten

Maatregelen Informatiehuishouding en Dienstverlening

113

Enveloppe AP – Informatiehuishouding

161

296

317

314

326

333

w.v. informatiehuishouding en actieve openbaarmaking

104

151

152

127

w.v. Implementatie WOO Rijk

w.v. Implementatie WOO medeoverheden

w.v. Belastingdienst

w.v. UWV/SVB

Enveloppe AP – Dienstverlening

266

437

500

w.v. Gemeenten

150

w.v. UWV/SVB

100

140

w.v. Belastingdienst

112

137

139

w.v. Multiproblematiek, uitvoering stelselherzieningen en opdrachtgeverschap SZW

w.v. Multiproblematiek landelijk

w.v. Anti-discriminatie Rijk en gemeenten

w.v. Ambtelijk vakmanschap rijksbreed

w.v. Overige verbeteringen dienstverlening Rijk/ZBO’s

TOTAAL

1.303

1.086

817

814

826

833

Vraag 114

Welke openstaande bedragen moet de NAM nog terugbetalen aan de overheid? Gaat de NAM
deze nog betalen, mede gelet op het bezwaar dat de NAM heeft ingediend? Waar is het
bezwaar van de NAM op gebaseerd en wat is uw reactie hierop?

Vraag 122

Welk deel van de ingeboekte bedragen die de NAM dient te betalen wordt door de NAM
geweigerd?

Antwoord op vraag 114 en 122

In beantwoording op deze vraag maak ik onderscheid tussen de doorbelaste kosten voor
schadeafhandeling en de doorbelaste kosten voor de versterkingsoperatie.

Voor de doorbelaste kosten voor de schadeafhandeling geldt dat de NAM alle doorbelaste
kosten heeft betaald. De Minister van EZK heeft uw Kamer 31 maart jongstleden gemeld
dat NAM de doorbelasting betwist (Kamerstukken 33 529, nr. 866).

Voor de doorbelaste kosten van de versterkingsoperatie geldt dat in dezelfde brief
uw Kamer is geïnformeerd dat de NAM bij de betaalde kosten van de versterkingsoperatie
over het eerste en tweede kwartaal van 2020 per brief heeft aangegeven onder voorbehoud
te betalen. De NAM heeft gevraagd om meer informatie zodat het bedrijf tot een standpunt
kan komen of deze kosten terecht aan NAM zijn gefactureerd. Het belangrijkste punt
is dat de NAM stelt dat de NPR (Nederlandse Praktijkrichtlijn) 9998, waarmee beoordeeld
wordt of gebouwen aan de veiligheidsnorm voldoen, te conservatief zou zijn en te conservatief
zou worden toegepast. Daarnaast stelt de NAM dat de kosten van de versterkingsoperatie
alleen bij de NAM in rekening gebracht kunnen worden wanneer deze gebaseerd zijn op
de meest recente inzichten. De NAM heeft in tegenstelling tot het eerste en tweede
kwartaal van 2020 aangegeven dat de in rekening gebrachte kosten voor het derde kwartaal
van 2020 niet onder voorbehoud betaald worden en er is ondanks het verstrijken van
de betaaltermijn, nog niet voldaan. NAM meent, na hierover te zijn aangesproken door
haar externe accountant, dat de factuur onvoldoende informatie bevat om de kosten
te verantwoorden in haar boekhouding en jaarrekening. De Minister van EZK heeft u
recent geïnformeerd dat NAM ook de betaling van de factuur voor de versterkingskosten
van het vierde kwartaal heeft opgeschort. De facturen van het derde en vierde kwartaal
van 2020 staan daarmee nog open. Het gaat in totaal om 207,4 miljoen euro. De Minister
van BZK is hierover met NAM in gesprek.

De mogelijkheid dat de discussies met NAM uitmonden in juridische procedures is reëel.
Het kabinet bereidt zich daarop voor.

Vraag 115

Hoeveel schademeldingen zijn er sinds de aardbeving van Huizinge (augustus 2021) ingediend?
Hoeveel schademeldingen zijn afgehandeld en hoeveel moeten nog worden afgehandeld?
Welke bedragen zijn hiermee gemoeid?

Antwoord op vraag 115

De vraagsteller doelt vermoedelijk op de beving bij Huizinge in augustus 2012. NAM
heeft aan schadeafhandeling tot en met 2018 1 miljard euro uitgegeven, hoofdzakelijk
voor de afhandeling van fysieke schade aan gebouwen (bron: Halfjaarrapportage NCG juli-december 2018, p. 54). NAM heeft daarbij niet aangegeven om hoeveel schademeldingen dit ging. Het is onbekend
in hoeverre de uitgaven aan schadeafhandelingen sinds 2012 daadwerkelijk direct samenhangen
met de beving in Huizinge.

Sinds de oprichting van TCMG/IMG in 2018 handelt de overheid via het IMG alle vormen
van schade af (fysieke schade aan gebouwen, immateriële schade en schade door waardedaling
van woningen). Tot en met week 23 van 2021 heeft het IMG vanaf de oprichting circa
1 miljard uitgekeerd, namelijk 632 miljoen euro aan vergoeding van fysieke schade
en 391 miljoen euro aan waardedalingsvergoedingen. Het IMG heeft tot en met week 23
van 2021 117.229 schademeldingen ontvangen en daarvan 84.281 afgehandeld. Voor de
waardedalingsregeling zijn 94.673 aanvragen binnengekomen en 87.677 zijn afgehandeld,
waarvan 22.204 zijn afgewezen.

Vraag 116

Hoeveel huizen zijn er inmiddels geïnspecteerd en hoeveel heeft dit gekost? Hoeveel
huizen moeten er nog geïnspecteerd worden en hoeveel gaat dit kosten?

Antwoord op vraag 116

De totale scope van de versterkingsoperatie bedraagt nu 26.809 adressen. Hiervan geeft
NCG aan dat inmiddels 19.342 adressen zijn geïnspecteerd en dat 12.647 adressen zijn
beoordeeld (voortgangsrapportage NCG d.d. 30 april 2021).

Dit zijn cumulatieve aantallen binnen de totale scope. Echter, de versterkingsoperatie
werd tot 2020 uitgevoerd door NAM, een deel van de opnames en beoordelingen zijn dus
in die periode uitgevoerd. NAM heeft geen informatie gegeven over de kosten van opname
en beoordeling die zij heeft gemaakt. De laatst beschikbare informatie van NAM is
dat zij tot 31 december 2018 voor 910 miljoen euro heeft uitgeven aan versterking.
Over 2019 is niet gerapporteerd.

Omdat een deel van de opname en beoordeling van de al geïnspecteerde huizen is gestart
onder NAM, is dus niet aan te geven hoeveel dit in totaal heeft gekost. Sinds 2020
lopen de kosten via de BZK begroting. In het jaarverslag is aangeven dat er in 2020
voor 269 miljoen euro is uitgeven aan versterking (waaronder opname en beoordeling).

Het restant van de scope wordt nu opgenomen en beoordeeld. De voortgang hiervan is
te vinden in de maandelijkse voortgangsrapportage van de NCG. De uiteindelijke totale
kosten zijn afhankelijk van uitkomst van het versterkingsadvies, de kosten van het
uitvoeringsplan en eventuele keuze voor een herbeoordeling door de bewoners onder
de regeling van de bestuurlijke afspraken. In de raming is ervan uitgegaan dat zonder
herbeoordeling de verwachte kosten om de werkvoorraad op te nemen en te beoordelen,
en waar nodig te versterken, 5,4 miljard euro bedragen.

Vraag 117

Welke maatregelen verwacht u in het kader van de steunpakketten nog meer te nemen
met een budgettaire derving voor het inkomstenkader en waarvoor een bedrag van circa
€ 0,2 miljard in 2021 gereserveerd staat?

Antwoord op vraag 117

De maatregelen met een budgettaire omvang van 0,2 miljard euro betreffen de fiscale
maatregelen zoals getoond in de tabel op pagina 42 van de kamerbrief over het steun-
en herstelpakket in het derde kwartaal van 2021, zoals hieronder ook getoond. De tabel
geeft aan dat deze maatregelen leiden tot een derving van naar schatting 157 miljoen
euro in 2021 (afgerond 0,2 miljard euro). Zoals eerder is besloten zijn de fiscale
coronamaatregelen buiten het inkomstenkader geplaatst.

2021

2022

Fiscale maatregelen

157

Onbelaste reiskostenvergoeding

Uitstel administratieve verplichtingen rondom loonheffingen

Akkoord met Duitsland en België belastingheffing grenswerkers

Vrijstel van belasting aantal Duitse netto-uitkeringen

Btw-nultarief op mondkapjes

Btw-nultarief op uitleen van zorgpersoneel

Btw-nultarief op COVID-19 vaccins en tekstkits

Behoud hypotheekrenteaftrek bij hypotheekbetaalpauze

– 10

Kunt u nader toelichten waarom de ontvangsten wat betreft belastingen en premies volksverzekeringen
hoger uitvallen?

Vraag 119

Kunt u de oorzaak van de belangrijkste mutaties wat betreft de raming belasting- en
premieontvangsten nader toelichten (tabel 4.4)?

Antwoord op vraag 118 en 119

De geraamde ontvangsten van de belastingen en premie volksverzekeringen in de Voorjaarsnota
2021 zijn 17,7 miljard euro hoger dan geraamd in de Miljoenennota 2021. Tabel 4.4.
splitst de belangrijkste afwijkingen uit in een endogene en een autonome component.
De belangrijkste verklaring voor de opwaartse bijstelling is de endogene component.
Hierbinnen zit de verklaring bijna volledig in de doorwerking van de hogere ontvangsten
in 2020 ten opzichte van de raming bij de Miljoenennota 2021. De ontvangsten over
2020 vormen het startpunt voor de raming van de ontvangsten in 2021. In 2020 was sprake
van meevallende inkomsten, en dit werkt dus direct door in de actuele raming voor
2021. Onderliggend was in 2020 vooral sprake van hogere ontvangsten in de loon- en
inkomensheffing, de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting.14 Naast de doorwerking is de actuele raming van de belasting- en premieontvangsten
gebaseerd op het economische beeld van de CEP 2021. Dit beeld is rooskleuriger dan
het beeld dat gebruikt werd in de Miljoenennota 2021 (MEV 2021) (Bijlage bij Kamerstuk
35 570, nr. 2).

Vraag 120

Hoe hoog is de Duitse bijdrage aan TenneT?

Antwoord op vraag 120

De bijdrage van de Duitse activiteiten aan TenneT is significant. Ongeveer twee derde
van de activa van TenneT staat in Duitsland (19,6 miljard euro) tegenover ongeveer
een derde in Nederland (7,8 miljard euro).

De omzet (3,3 miljard euro) en EBIT15 (648 miljoen euro) zijn in Duitsland ook beduidend hoger dan in Nederland (omzet
van 1,2 miljard euro en EBIT van 240 miljoen euro). Dit betekent dat ook het merendeel
van het aan de Nederlandse staat uitgekeerde dividend afkomstig is van de Duitse activiteiten.

Op 31 maart 2021 (Kamerstuk 28 165, nr. 338) is uw Kamer geïnformeerd over de geactualiseerde investeringsagenda en de daaruit
voortvloeiende kapitaalbehoefte voor het Nederlandse en Duitse deel van TenneT.

Op basis van de huidige inzichten wordt het Nederlandse deel geschat op 4,25 miljard
euro en het Duitse deel op 4,5 miljard euro. De schattingen voor het Nederlandse deel
en het Duitse deel tellen dus samen op tot circa 8,75 miljard euro. De kapitaalbehoefte
op het niveau van TenneT Holding is echter lager (7,9 miljard euro) als gevolg van
bepaalde financieringsvoordelen. TenneT verwacht dat voor het Nederlandse deel voor
het eerst op 1 januari 2023 kapitaal nodig is en voor het Duitse deel voor het eerst
op 1 januari 2024. Het kabinet is voornemens het Nederlandse deel van de kapitaalbehoefte
in te vullen door een kapitaalstorting door de Nederlandse staat. Over de invulling
van het Duitse deel van de kapitaalbehoefte is nog geen besluit genomen. Zoals toegelicht
in de brief van 2 februari 2021 (Kamerstuk 28 165, nr. 337), zal een nieuw kabinet de verschillende opties voor de invulling van de kapitaalbehoefte
van TenneT Duitsland heroverwegen en op basis daarvan een besluit nemen.

Vraag 121

Inzake de tabellen 3.1 en 3.2.; wat verklaart de forse toename van de opbrengsten
van de vennootschapsbelasting?

Antwoord op vraag 121

De toename van de geraamde opbrengst van de vennootschapsbelasting (Vpb) hangt samen
met een betere ontwikkeling van de bedrijfswinsten dan verwacht.

De opbrengst van de Vpb is van nature conjunctuurgevoelig, omdat de winsten van bedrijven
sterk samenhangen met de stand van de economie. In de praktijk zijn de Vpb-opbrengsten
nog conjunctuurgevoeliger dan de winsten, bijvoorbeeld vanwege de mogelijkheid tot
verliesverrekening. Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van de binnenlandse
(commerciële) winsten van Nederlandse vennootschappen (geschoond voor winsten behaald
door buitenlandse dochters), afgezet tegen de Vpb-opbrengst. De figuur laat zien dat
de Vpb-opbrengst tijdens de financiële crisis in 2009 met ruim 30% daalde. Bij het
opstellen van de Miljoenennota 2021 waren de economische verwachtingen ten aanzien
van de coronacrisis weliswaar onzeker, maar zeer negatief. Dit gold ook voor de verwachte
winstgevendheid van bedrijven. Daarom werd uitgegaan van een vergelijkbare daling
van de Vpb-opbrengst. In de praktijk blijkt dat de winstgevendheid van bedrijven in
2020 niet is gedaald, en zelfs licht is gestegen. Dit komt in belangrijke mate door
de steunpakketten.16 Ten eerste leidt een deel van de verstrekte steun direct tot hogere belastbare winst.
Ten tweede leidden de steunpakketten ertoe dat de gevolgen van de crisis voor de economie
als geheel en voor de winsten van bedrijven relatief beperkt zijn gebleven. Hoewel
de geraamde opbrengst van de Vpb onzeker blijft, duidt dit erop dat de verwachtingen
bij het opstellen van de Miljoenennota 2020 te negatief waren.

Ontwikkeling winsten (linker y-as) en Vpb-opbrengsten (rechter y-as) 2001–2020 (miljarden
euro)

Bron: https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/84097NED/table?dl=53851

Vraag 123

Waarom is het bedrag van € 207,3 miljoen ingeboekt, terwijl NAM een bezwaar heeft
ingediend (met het doel deze niet te betalen)?

Antwoord op vraag 123

Zoals toegelicht in bijlage 6 van de Voorjaarsnota (tabel 5, regel 16), betreft dit
bedrag de nog te ontvangen bijdrage van de NAM voor de uitgaven van de versterkingsoperatie
in het derde en vierde kwartaal van 2020. Doordat de uitgaven voor de versterkingsoperatie
achteraf aan de NAM gedeclareerd worden, loopt het ritme van de uitgaven en ontvangsten
niet gelijk. Het Rijk brengt overigens alleen kosten noodzakelijk voor de veiligheid
in rekening en is daarmee van mening dat alle facturen dienen te worden voldaan.

Vraag 124

Wat is de reden voor het lagere aantal verstrekte leningen in het kader van Invest-NL
en in hoeverre valt dit toe te schrijven aan de Covid-crisis?

Antwoord op vraag 124

Dit eerste jaar stond vooral in het teken van de opbouw van de organisatie en zijn
de hoofdlijnen van de strategische pijlers en ambities van de organisatie bepaald.
De coronacrisis heeft gezorgd voor extra onzekerheden bij de opbouw van de organisatie
en activiteiten in de markt.

Er is een start gemaakt met een beperkt aantal investeringen waarbij de focus aanvankelijk
lag op energietransitie. Later is deze verbreed naar klimaat, circulaire economie
en het innovatieve groeiende MKB. In totaal heeft Invest-NL ultimo 2020 voor 240 miljoen
aan gecommitteerde investeringen in beheer.

Uiteraard was de vraag hoger dan het aantal uiteindelijk gehonoreerde aanvragen. De
belangrijkste redenen voor het niet in behandeling nemen van investeringsvragen ligt
in het feit dat Invest-NL aanvullend wil zijn aan de markt en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.
Als de marktpartijen zelf kunnen financieren, is er geen rol voor Invest-NL en wordt
er doorverwezen. Daarnaast moet sprake zijn van een in principe renderende investering
die past bij de gekozen investeringsfocus en gebieden waarin Invest-NL voldoende expertise
opgebouwd heeft.

Vraag 125

Wat is uw beeld op basis van diverse onderzoeken met betrekking tot de omvang en karakteristieken
van de groep ondernemers, die in de problemen komt bij afbouw van de steunmaatregelen?

Antwoord op vraag 125

Het is lastig om te voorspellen hoeveel en wat voor ondernemers precies in de problemen
komen bij afbouw van de steunmaatregelen. Het is waarschijnlijk dat het aantal faillissementen
gaat oplopen, ook omdat dit aantal het afgelopen jaar zeer laag was; ook in normale
economische tijden gaan veel bedrijven immers failliet. En de financiële positie van
bedrijven is niet alleen afhankelijk van het steunpakket, maar ook van de bredere
economische ontwikkeling en de resterende stappen in het openingsplan van het kabinet.

Het is aannemelijk dat bedrijven met een relatief hoge schuld, ongeacht of die door
corona is ontstaan, eerder in de problemen komen. Zeker de combinatie van een hoge
schuld, een kleine financiële buffer en een (langdurig) lage omzet maakt de kans op
financiële problemen groot, omdat een bedrijf dan sneller niet aan zijn betalingsverplichtingen
kan voldoen.

Verder geven cijfers en onderzoeken tot nu toe een eerste beeld. Zo zijn een aantal
sectoren (zoals de horeca, zakelijke dienstverlening en cultuur en recreatie) relatief
sterk geraakt door de coronacrisis, zoals ook mijn antwoord op vraag 108 aangeeft.
Het CPB schat, op basis van een recente modelmatige inschatting, in dat solvabiliteitsproblemen
deels in dezelfde sectoren zijn toegenomen (met name horeca, cultuur en recreatie
en overige (zakelijke) dienstverlening), maar dat de steunmaatregelen deze problemen
hebben verkleind.17 In zijn meest recente economische raming geeft DNB een vergelijkbare analyse.18 Het kabinet houdt deze economische ontwikkelingen goed in de gaten.

Download

Ondertekenaars

Eerste ondertekenaar
J.Z.C.M. Tielen, voorzitter van de vaste commissie voor Financiën
Mede ondertekenaar
J.F.C. Freriks, adjunct-griffier

Datum:23 juni 2021
Nummer:35850-3
Lijst van vragen en antwoorden

Activiteiten

29 jun 2021

Regeling van werkzaamheden

29 juni 2021

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 16:00

6 jul 2021

Procedurevergadering Financiën (via videoverbinding)

6 juli 2021

Procedurevergadering
Tijd activiteit: 16:30

6 jul 2021

Debat over de Voorjaarsnota 2021

6 juli 2021

Plenair debat (debat)
Tijd activiteit: 18:55

7 sep 2021

Regeling van werkzaamheden

7 september 2021

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 15:10