Brief regering : Roadmap eendagshaantjes ‘Uitfaseren van het doden van eendagshaantjes van legrassen’

Nr. 1382
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 februari 2025

De pluimveesector, de Dierenbescherming en het Ministerie van LVVN hebben een Roadmap
«Uitfaseren van het doden van eendagshaantjes van legrassen» ontwikkeld. Doelstelling
van deze Roadmap is: «In 2026 worden geen eendagshaantjes meer gedood voor de tafeleieren
voor de Nederlandse en Duitse markt». Met dit doel hoeven jaarlijks 6–7 miljoen eendagshaantjes
minder gedood te worden. De afgelopen periode is hard gewerkt aan de voorbereiding
hierop en de Nederlandse pluimveesector is nu technisch klaar voor deze stap. De roadmap,
die is opgesteld conform de gewijzigde motie van de leden Beckerman en Boswijk (Kamerstuk
28 286, nr. 1196), is bijgevoegd bij deze brief en ik beschouw deze motie met deze Roadmap als afgedaan.
Ik ben er trots op dat de sector de handschoen heeft opgepakt om samen met de Dierenbescherming
en mijn ministerie tot deze doelstelling te komen. Het benadrukt dat de Nederlandse
agrarische sector zich concreet inzet op het gebied van dierenwelzijn.

Een belangrijke manier om het doden van eendagshaantjes tegen te gaan, is geslachtsbepaling
in een ei. Die eieren worden dan uit het broedproces gehaald, waardoor de haankuikens
niet meer gedood hoeven te worden. Dit gebeurt uiterlijk op dag 12 van het broedproces.
Hier zijn verschillende technieken voor beschikbaar. Zo is het mogelijk om dit met
behulp van een MRI-scan en kunstmatige intelligentie te doen. Een andere methode maakt
een klein gaatje in het ei, om aan de hand van een druppeltje vloeistof uit het ei,
het geslacht te kunnen bepalen. Innovatie speelt hierin dus een sleutelrol. Nederlandse
kuikenbroeders hebben intussen al apparatuur geïnstalleerd waarmee geslachtsbepaling
in het ei kan worden uitgevoerd. Daarnaast kan ervoor gekozen worden de hanen wél
uit te laten komen, en op te fokken voor het vlees. Opfokorganisaties hebben capaciteit
voor de opfok van leghaantjes geregeld. Ten slotte is er de route van de dubbeldoelkippen.
Dit zijn kippen die zowel geschikt zijn voor het leggen van eieren als voor de vleesproductie.
Deze kippen zijn wat zwaarder dan de huidige legrassen waardoor het economisch interessanter
is om de hanen voor het vlees te houden.

Essentieel voor het bereiken van de doelstelling is dat de vraag naar ZED-eieren (Zonder
Eeendagshaantjes Doden) zal moeten toenemen evenals de bereidheid om meerkosten voor
ZED-eieren te gaan betalen. Om de marktvraag te stimuleren zijn meerdere gesprekken
gevoerd met markt- en ketenpartijen zoals supermarkten (CBL), horeca (KHN), catering
(Veneca) en verwerkende industrie (FNLI). Die gesprekken zullen in de komende periode
geïntensiveerd worden opdat de doelstelling wordt gehaald. Ook is er, in vergelijking
met het «OKT-ei» in Duitsland (Ohne Küken Töten), een Nederlandse term gekozen voor
de «business to business»-communicatie voor eieren waarbij het haantje niet is gedood,
namelijk de ZED-eieren (zonder eendagshaantjes doden). Op deze manier kunnen consumenten
er bewust voor kiezen om eieren en eierhoudende producten te kopen waarvoor geen eendagshaantjes
zijn gedood. Er zijn berekeningen gemaakt over de verwachte (meer)kosten van ZED-eieren
door Wageningen Economic Research. De kostprijs voor een pluimveehouder van een consumptie-ei
door ZED zal ca. 1,15 cent stijgen.

De betrokken partijen hebben ook de laatste stand van zaken van de wetenschap en beschikbare
technieken in kaart gebracht. En zijn de voorbereidingen gestart voor het realiseren
van een databestand waarmee actueel inzicht over relevante aantallen beschikbaar zal
komen. Hiermee kan de voortgang in het behalen van de doelstelling worden gemonitord.

Ik heb er vertrouwen in dat de doelstelling in 2026 behaald kan worden, en dat wij
in Nederland over kunnen naar het produceren van tafeleieren zonder dat daar eendagshaantjes
voor gedood hoeven te worden. Ik waardeer de stevige samenwerking en inzet die de
betrokken partijen afgelopen jaren hebben laten zien om dit te realiseren. Ik zal
de Kamer blijven informeren over de voortgang.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma