Brief regering : Stand van Zaken MH17

Nr. 182 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 juni 2024

Aan de vooravond van de tienjarige herdenking van het neerhalen van vlucht MH17 informeer
ik hierbij uw Kamer, mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister
van Infrastructuur en Waterstaat, over de bijzondere herdenking dit jaar, het symposium
over slachtofferhulp bij luchtvaartrampen en het initiatief van de Stichting Vliegramp
MH17 voor een informatie- en documentatiecentrum. Tevens informeer ik uw Kamer over
de stand van zaken in de twee internationale juridische procedures die Nederland tegen
de Russische Federatie is gestart voor diens rol bij het neerhalen van vlucht MH17.

Het kabinet zet zich onverminderd op verschillende manieren in om waarheidsvinding,
gerechtigheid en rekenschap voor alle 298 slachtoffers van het neerhalen van vlucht
MH17 en hun nabestaanden te bewerkstelligen. Dit was, is en blijft een prioriteit
voor Nederland.

Herdenking tien jaar MH17

De Stichting Vliegramp MH17 organiseert ieder jaar op 17 juli, bij het Nationaal Monument
MH17 te Vijfhuizen, een herdenking van de slachtoffers van vlucht MH17 voor de nabestaanden.
De Stichting ontvangt subsidie voor de uitvoering van haar activiteiten, waaronder
de herdenking. Dit jaar is het tien jaar geleden dat vlucht MH17 werd neergehaald.
Om die reden is de herdenking deze keer anders van aard, met meer genodigden uit binnen-
en buitenland. De herdenking is enkel toegankelijk voor nabestaanden en genodigden,
en zal live worden uitgezonden door de NOS. Een livestream van de herdenking kan via
www.mh17.org worden gevolgd. Het kabinet beseft dat deze herdenking opnieuw veel emoties kan oproepen
en leeft intens mee met de nabestaanden en andere betrokkenen.

Symposium hulp aan slachtoffers en nabestaanden van luchtvaartrampen

De Internationale Burgerluchtvaart Organisatie (ICAO) organiseert iedere drie jaar
in samenwerking met een gastland een symposium gericht op hulp aan slachtoffers en
nabestaanden van luchtvaartrampen: ICAO Symposium on Assistance to Aircraft Accident Victims and their Families. Nederland heeft mede op verzoek van de Stichting Vliegramp MH17 aangeboden gastland
te zijn voor het symposium, in dit herdenkingsjaar van het neerhalen van vlucht MH17.
Vlucht MH17 is geen separaat onderdeel van het symposium, maar in het programma zal
ruimte zijn om ervaringen te delen over geboden slachtofferhulp aan de nabestaanden
van de slachtoffers van het neerhalen van vlucht MH17. Het symposium zal van 26 tot
en met 28 november 2024 in Haarlem plaatsvinden.

Informatie- en Documentatiecentrum

De Stichting Vliegramp MH17 heeft in gesprek met het kabinet op 18 december 2023 de
wens geuit alle informatie rondom vlucht MH17 te borgen in een op te richten Informatie-
en Documentatiecentrum MH17 in de nabijheid van het MH17 monument in Vijfhuizen. Dit
onderwerp is ook tijdens het Commissiedebat MH17 van 5 juli 2023 aan de orde gekomen.
De Stichting heeft een adviesbureau opdracht gegeven voor een quick-scan naar de mogelijkheden
en kosten van een informatie- en documentatiecentrum. Het kabinet zal de uitkomsten
van de quick-scan met de Stichting bespreken en de mogelijkheden zorgvuldig wegen.

ICAO-Raad

Op 14 maart 2022 is Nederland samen met Australië een procedure bij de Raad van de
ICAO (ICAO-Raad) gestart tegen de Russische Federatie. Australië en Nederland vragen
de ICAO-Raad vast te stellen dat de Russische Federatie haar verplichtingen onder
het Verdrag van Chicago inzake de burgerluchtvaart geschonden heeft door het onrechtmatig
gebruik van een wapen tegen een burgerluchtvaartuig tijdens de vlucht, en om daaraan
rechtsgevolgen te verbinden, waaronder een vergoeding van de geleden schade. Op 17 maart
2023 heeft de ICAO-Raad besloten bevoegd te zijn om de eisen van Australië en Nederland
inhoudelijk te behandelen. De eerste hoorzitting bij de ICAO-Raad over de feitelijke
onderbouwing van de claims vond plaats op 18 en 20 juni jl. Op 17 juni heeft de Russische
Federatie zich echter teruggetrokken uit de procedure en is dan ook niet verschenen
tijdens voornoemde hoorzittingen. De procedure bij de ICAO-Raad wordt, conform de
geldende regels, zonder de Russische Federatie voortgezet. Uw Kamer werd eerder over
de ICAO-procedure geïnformeerd (Kamerstukken 33 997, nrs 172, 175, 176, 177, 178). Een tweede hoorzitting over de juridische onderbouwing van de claims zal plaatsvinden
in het najaar.

EHRM

Op 10 juli 2020 heeft het kabinet een statenklacht bij het Europees Hof voor de Rechten
van de Mens (EHRM) tegen de Russische Federatie ingediend vanwege schendingen van
het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens in verband met de rol van Rusland
bij het neerhalen van vlucht MH17. Hiermee steunt het kabinet de individuele klachtprocedures
van nabestaanden maximaal en komt het kabinet op voor alle 298 slachtoffers en hun
nabestaanden. Het EHRM heeft de statenklacht op 25 januari 2023 ontvankelijk verklaard.
Op 12 juni jl. vond een hoorzitting plaats over de inhoudelijke aspecten van de statenklacht
van Nederland tegen de Russische Federatie. Het zal naar verwachting nog een jaar
duren voordat het EHRM tot een uitspraak komt.

Uw Kamer werd over deze procedure reeds geïnformeerd (Kamerstukken 33 997, nrs 152, 171).

De Minister van Buitenlandse Zaken, H.G.J. Bruins Slot