Brief regering : Uitkomsten Bestuurlijk Overleg Hoofdvaarweg Lemmer Delfzijl

Nr. 20
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2021

Door middel van deze brief informeer ik u over de uitkomsten van het bestuurlijk overleg
over de hoofdvaarweg Lemmer Delfzijl dat op 13 december j.l. plaats heeft gevonden.

Programma opwaardering HLD fase 2

De hoofdvaarweg Lemmer Delfzijl (HLD) ontsluit Groningen en Friesland voor de binnenvaart
en verbindt Noord-Nederland met de havens van Amsterdam, Rotterdam en de Noord-Duitse
kanalen. De schaalvergroting in de binnenvaart, het grote aantal recreatievaartuigen
en de technische staat van de nog niet vervangen objecten, vragen om vernieuwing en
opwaardering van de vaarweg, met name bij de bruggen en sluizen. De HLD wordt opgewaardeerd
naar een vaarweg klasse Va.

In fase 1 zijn de belangrijkste knelpunten op deze vaarweg in de periode tot en met
2017 aangepakt. In fase 2 worden de volgende knelpunten aangepakt: het vervangen en
opwaarderen van acht bruggen, kleinschalige investeringen op de bruggen op het Eemskanaal
en het Bedienen op Afstand van de objecten (inclusief nieuwbouw bediencentrales).
De acht bruggen die vervangen moeten worden zijn: Spannenburg, Oude Schouw, Uitwellingerga,
Schuilenburg, Kootstertille, Paddepoelsterbrug, Gerrit Krolbrug en Busbaanbrug. In
fase 3 worden vervolgens de resterende objecten, zoals de 4 sluizen aangepakt.

Zoals in de Kamerbrief van 29 oktober jl. over instandhouding1 al is aangegeven, zijn er grote tekorten op het instandhoudings- en aanlegbudget
binnen de huidige vastgestelde begroting van IenW. Dit geldt ook voor het programma
opwaardering HLD, fase 2. Er is onvoldoende programmabudget. Dit betekent dat op dit
moment – gezien de MIRT spelregels en het budgettaire kader – niet het gehele programma
dat was voorzien in fase 2 uitgevoerd kan worden. De staat van een aantal van de bruggen
uit fase 2 in zowel Groningen als Friesland is kritisch te noemen. Zo zijn de Gerrit
Krolbrug en de Paddepoelsterbrug kapot gevaren en is er in Friesland sprake van een
aantal bruggen met aslastbeperkingen (o.a. Kootstertille en Spannenburg). Met name
op deze bruggen dient dus voortgang gemaakt te worden in de voorbereidingen en vervanging.

Gezien bovenstaande urgentie is het onwenselijk om het gehele programma stil te laten
vallen, dit vraagt vanwege de huidige staat van die bruggen om een prioritering in
de inzet van het huidige beschikbare budget over de verschillende bruggen. Hiertoe
heeft een Bestuurlijk Overleg met de regionale bestuurders plaats gevonden op 13 december
2021. In dit overleg is een prioritering afgesproken om bovengenoemde 4 bruggen met
voorrang aan te pakken. Het budget voor de bruggen wordt gelijk verdeeld over de provincies
zodat ca € 70 mln. kan worden ingezet per provincie. De andere bruggen worden later
weer opgepakt als er nieuwe middelen beschikbaar zijn.

Bruggen Groningen

Het brugdeel van de kapot gevaren Gerrit Krolbrug is verwijderd, de huidige fiets/loopbruggen
zijn nog wel intact. De gemeente Groningen heeft aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid
van de huidige fiets/loopbruggen. Gezamenlijk is afgesproken om de huidige situatie
bij de Gerrit Krolbrug in Groningen te verbeteren, zo worden de huidige fiets- en
loopbruggen meer toegankelijk gemaakt door het aanbrengen van een hellingbaan.

In de lopende planuitwerking Gerrit Krolbrug heeft Rijkswaterstaat samen met de gemeente
en provincie Groningen meerdere varianten voor een nieuwe brug onderzocht. Om invulling
te geven aan de motie van het lid Laçin c.s. 2, is ook een specifieke lage variant van de omwonenden uitgewerkt. Dit betreft een
variant op 3 meter hoogte die expliciet is meegenomen in de afweging en de besluitvorming
in de stuurgroep Groningse Bruggen en de gemeenteraad Groningen. De uiteindelijke
voorkeursvariant betreft een beweegbare hefbrug met een doorvaarthoogte van 4,5 meter
MHWS (Maatgevende Hoge Waterstand Scheepvaart). De weg op de brug wordt ingericht
als een fietsstraat, waarmee dit aansluit bij de toekomstige inrichting van de Korreweg.
De twee vaste fiets-loopbruggen komen op een doorvaarthoogte van 9,7 meter MHWS. De
gemeenteraad van Groningen heeft op 13 oktober 2021 haar voorkeur voor deze variant
van 4,5m uitgesproken. Tijdens het bestuurlijk overleg is ingestemd met de voorkeursvariant.

De motie van het lid Laçin c.s. heeft ook betrekking op de Paddepoelsterbrug. Voor
de Paddepoelsterbrug was al een lagere variant onderzocht en in de gesprekken met
de bewoners en andere stakeholders is de eerder gemaakte afweging nader toegelicht.

In dit bestuurlijk overleg zijn de gemaakte afspraken bij het BO MIRT 2020 betreffende
de Paddepoelsterbrug herbevestigd. Dit betekent dat de gemeente Groningen een hoge
vaste fiets/voetgangersbrug gaat bouwen, waaraan vanuit het ministerie een financiële
bijdrage wordt geleverd.

Voor beide bruggen is de afspraak gemaakt dat in de verdere uitwerking het onderwerp
«toegankelijkheid» aandacht krijgt. Voor beide bruggen heb ik hiermee uitvoering gegeven
aan de motie Laçin c.s. en is deze hiermee afgedaan.

Bruggen Friesland

Voor de bruggen in de provincie Friesland was eerder bestuurlijk afgesproken om dit
jaar te starten met de verkenning naar de bruggen bij Schuilenburg en Kootstertille,
dit besluit is in overleg met de regio uitgesteld vanwege onvoldoende middelen. Daarnaast
zou voor de bruggen Oude Schouw, Spannenburg en Uitwellingerga een voorkeursbesluit
genomen worden. Hier loopt nog een aanvullend onderzoek met betrekking tot de optie
aquaduct, waardoor het voorkeursalternatief nog niet gereed is. Daarnaast kan door
de tekorten niet voor alle 3 de bruggen een planuitwerking gestart worden.

Vanuit de staat van de brug Kootstertille en de functie daarvan in het wegennetwerk
en de beperkte alternatieve routes, is in het bestuurlijk overleg besloten om komend
voorjaar de gebiedsgerichte verkenning te starten voor de brug Kootstertille, waarin
ook de naastgelegen brug Schuilenburg betrokken wordt. Zodra de onderzoeken van de
verkenning drie Friese bruggen Oude Schouw, Spannenburg en Uitwellingerga zijn afgerond,
zal om dezelfde redenen komend voorjaar voor Spannenburg een besluit voorkeursalternatief
worden genomen.

Als gevolg van bovenstaande besluiten – en het vervangen van de industriële automatisering
zoals in BO MIRT 2020 is afgesproken – is het huidige budget voor het programma geheel
belegd. Dit betekent dat er gegeven de vastgestelde begroting van 2022 geen middelen
beschikbaar zijn voor de Busbaanbrug in de provincie Groningen en voor de Friese bruggen
Oude Schouw, Uitwellingerga en Schuilenburg. Tijdens het bestuurlijk overleg is nogmaals
het belang van de hoofdvaarweg Lemmer Delfzijl en het opwaarderen van de bruggen benadrukt.
Naast de gemaakte prioritering blijft de noodzaak om ook de andere bruggen van Fase
2 aan te pakken en het vervolg (Fase 3) uit te voeren, onverminderd groot. Zodra de
benodigde financiële middelen beschikbaar zijn, wordt hier dan ook vervolg aan gegeven.
Deze keuze is echter aan het nieuwe kabinet.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
B. Visser