Brief regering : Besluit koepel over SMART-L radar

Nr. 345
BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 oktober 2021

In januari 2021 heeft het lid Fritsma vragen over de radar in Wier gesteld. In de
beantwoording daarvan (Aanhangsel Handelingen II 2020/21, nr. 1838 van 26 februari 2021) heeft voormalig Staatssecretaris Visser toegelicht dat Defensie
de hoogste prioriteit geeft aan het onderzoeken en aanpakken van de oorzaak van het
te hoge geluidsniveau. Met deze brief licht ik u in over de stand van zaken.

Thales heeft met Defensie verscheidene maatregelen onderzocht en getest. Om snel resultaat
te kunnen behalen is gestart met eenvoudiger te realiseren maatregelen. Met deze maatregelen
is echter nog geen geluidsreductie gerealiseerd. Hierdoor veroorzaakt de radar nog
altijd geluidshinder en voldoet niet aan de geluidsnormen voor de avond- en nachtelijke
uren. Ik heb begrip voor de zorgen van de omwonenden daaromtrent. Ook blijven de beperkingen
in het operationele gebruik van de radar hierdoor van kracht. Zolang de radar nog
niet aan de geluidsnorm voldoet en er nog geen merkbare reductie is aangetoond, blijft
het gebruik van de radar beperkt van maandag tot en met vrijdag van 08:00 tot 19:00
uur.

Sinds eind 2020 heeft Defensie contact onderhouden met de gemeente Waadhoeke en de
inwoners van Wier. In die gesprekken kwam ook de mogelijkheid voor het plaatsen van
een koepel ter sprake. Om deze reden en het feit dat een geluidsreductie uitbleef,
heeft Defensie afgelopen zomer samen met Thales onderzoek gedaan naar de mogelijkheden
voor het plaatsen van een koepel over de SMART-L radar. Met deze brief informeer ik
u over de uitkomsten van het onderzoek en de conclusie die Defensie daaraan verbindt.

Uit het onderzoek blijkt dat het plaatsen van een koepel over de radar in Wier mogelijk
is. De koepel zal naar verwachting het geluidsniveau merkbaar kunnen reduceren. Mogelijk
zal de radar ook met koepel nog niet volledig kunnen voldoen aan de geluidsnormen
voor de nachtelijke uren. Daarom blijft Defensie ook werken aan andere maatregelen
om het geluidsniveau te reduceren.

Om te voorkomen dat de koepel de prestaties van de radar negatief beïnvloedt, moet
de radar wel worden aangepast. Het plaatsen van de koepel en het aanpassen van de
radar betekent dat de radar tijdens deze werkzaamheden tijdelijk niet kan functioneren.
Het plaatsen van een koepel is daarmee voor Defensie een ingrijpende maatregel. Echter,
gezien het overschrijden van de geluidsnorm en de geluidbeleving in de omgeving, acht
ik het noodzakelijk om de koepel over de radar te plaatsen. Het realiseren van een
koepel over de radar in Wier zal echter niet van de ene op de andere dag mogelijk
zijn. De verwachting is dat dit ongeveer twee jaar zal duren in verband met de bouw
van de constructie en benodigde vergunningen.

Op 29 september jl. heeft Defensie in het gesprek met wethouder Tol van de gemeente
Waadhoeke en de Kerngroep Wier het besluit medegedeeld dat Defensie een koepel over
de SMART-L radar zal plaatsen en welke termijnen daarmee gemoeid zijn. Tevens is besproken
dat de gemeente en omwonenden nader zullen worden betrokken bij de te nemen maatregelen.
De omwonenden van de radar worden gelijktijdig met de verzending van deze brief geïnformeerd
over deze besluiten.

In dit gesprek tussen wethouder Tol, de Kerngroep Wier en Defensie is afgesproken
dat de aanvullende geluidsmaatregelen in overleg met de gemeente en de kerngroep samen
worden voorbereid en uitgevoerd. Zo kunnen de omwonenden meedenken over de verdere
ontwikkeling van geluidsmaatregelen en de keuzes die Defensie daarin maakt. Defensie
wil ook bezien op welke aspecten de gemeente en inwoners keuzes kunnen meebepalen.
Op korte termijn wil Defensie in gesprek gaan met de Kerngroep Wier om te bespreken
hoe we hier gezamenlijk invulling aan kunnen geven. Een transparante werkwijze is
van groot belang om het vertrouwen te versterken en gezamenlijk tot de best mogelijke
oplossing(en) te komen.

Naast de bestaande noordelijke SMART-L radar in Wier wordt er gewerkt aan verscheidene
analyses en onderzoeken omtrent de RCR-procedure voor de zuidelijke SMART-L radar
in Herwijnen. Deze analyses en onderzoeken worden uitgevoerd naar aanleiding van de
motie van het lid Van Helvert c.s. (Kamerstuk 27 830, nr. 332), die ziet op het stoppen van de RCR-procedure voor de SMART-L radar in Herwijnen.
De uitkomsten van deze analyses en onderzoeken maken het mogelijk om een zorgvuldige
afweging te maken tussen de motie, het nationaal veiligheidsbelang van de bewaking
van het luchtruim en een zorgvuldige inpassing in de omgeving. Ik verwacht u daarover
binnen enkele weken te kunnen informeren. Zoals voormalig Staatssecretaris Visser
heeft toegelicht in (Aanhangsel Handelingen II 2020/21, nr. 1838) (pagina 11), worden voor beide radars tenminste dezelfde geluidsmaatregelen toegepast.
De zuidelijke SMART-L radar zal, ongeacht de locatie, ook worden voorzien van een
koepel. Ook zal voor de omgeving van de toekomstige locatie van de zuidelijke SMART-L
radar expliciet aandacht worden geschonken aan het betrekken van de omgeving, zoals
hierboven geschetst. In afwachting van duidelijkheid over de RCR-procedure in Herwijnen,
wordt de gemeente West Betuwe gelijktijdig met de verzending van deze brief geïnformeerd
over deze besluiten.

De Minister van Defensie,
H.G.J. Kamp