Brief regering : Uitvoering van de motie van het lid Belhaj c.s. over aanpassing van het beschermingsbeleid voor personeel dat voor de Nederlandse missie heeft gewerkt en over snelle evacuatie dan wel aanmerking als risicogroep bij asielaanvraag (Kamerstuk 27925-788)

Nr. 841 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE EN DE STAATSSECRETARIS
VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 augustus 2021

Zoals verzocht door uw Kamer in het Tweeminutendebat over de meest recente situatie
in Afghanistan d.d. 18 augustus 2021 (Handelingen II 2020/21, nr. 101), informeren
wij u hierbij over de wijze waarop het kabinet invulling zal geven aan de motie van
het lid Belhaj c.s. over verbreding categorieën tolkenprocedure (Kamerstuk 27 925, nr. 788).

Het kabinet zal de motie naar letter en geest uitvoeren. De situatie in Afghanistan
is hartverscheurend. De afgelopen dagen hebben zich in Afghanistan dramatische ontwikkelingen
voltrokken, met grote gevolgen voor het land en de lokale bevolking. Het kabinet deelt
de mening van de meerderheid van uw Kamer dat alles op alles zal moeten worden gezet
om naast het evacueren van Nederlanders die zich nog in Afghanistan bevinden, de tolken
die voor Nederland hebben gewerkt in het kader van een internationale militaire of
politiemissie in Afghanistan en de lokale ambassadestaf en hun gezinnen, ook zoveel
mogelijk Afghanen te evacueren die voor Nederland of in het kader van de Nederlandse
bijdragen aan internationale militaire of politiemissies hebben gewerkt en daardoor
een verhoogd risico lopen. Het betreft in het bijzonder medewerkers van Nederlandse
ontwikkelingsprojecten, mensenrechten- en vrouwenrechtenverdedigers en (fixers van) journalisten. Het gaat om acute en schrijnende gevallen.

Er is een interdepartementale taskforce ingesteld om alle gevallen die de overheid
bereiken snel in beschouwing te nemen. Betrokkenen of maatschappelijke organisaties
kunnen zich melden via telefoonnummer +31 247 247 247 of via het emailadres kabul@minbuza.nl.
Achter zowel dit telefoonnummer als dit emailadres zit een crisisteam dat dag en nacht,
zeven dagen per week bezet is en alle aanmeldingen registreert.

Alle inzet is erop gericht om zoveel mogelijk van de acute en schrijnende gevallen
mee te krijgen op de Nederlandse militaire evacuatievluchten of op evacuatievluchten
van partnerlanden. Mensen zullen wel op eigen kracht naar het vliegveld van Kabul
moeten komen omdat de mogelijkheid ontbreekt om in Afghanistan mensen op te halen.
Gezien de volatiele veiligheidssituatie in de stad is het niet op alle momenten mogelijk
om de toegangspoort van het vliegveld te bereiken. Het is op dit moment niet te voorspellen
hoe dit zich in de komende dagen verder zal ontwikkelen.

Nederland zal de militaire evacuatievluchten zo lang als mogelijk blijven uitvoeren.
Dit is afhankelijk van een veilige, stabiele situatie op het vliegveld van Kabul.
Die veiligheid wordt gegarandeerd door een Amerikaanse troepenaanwezigheid. Zodra
de veiligheid niet meer door de VS gegarandeerd wordt, zullen in de huidige omstandigheden
geen mogelijkheden meer bestaan voor de coalitie om evacuatievluchten uit te voeren.
Tot die tijd zal het kabinet uiteraard een maximale inspanning verrichten om de groepen
zoals genoemd in de motie Belhaj c.s. mee te nemen op de evacuatievluchten van Nederland
en partners.

Het allerbelangrijkste is dat op basis van bovenstaande aanpak zoveel mogelijk mensen
via evacuatie in veiligheid worden gebracht. Na aankomst in Nederland zal voortvarend
worden gezorgd voor de afhandeling van zaken. In nauwe samenwerking met overheidspartijen,
gemeenten en anderen is reeds voorzien in eerste opvang van deze mensen. Die voortvarende
aanpak moet ook gelden voor de asielaanvragen van betrokkenen.

Ten aanzien van dat asielvraagstuk wil het kabinet aangeven dat er zorgvuldig zal
worden gehandeld omdat dat aansluit bij onze wetgeving en landenbeleid. Bovendien
onderkent en bevestigt het kabinet, zoals de motie ook doet, dat elk van deze mensen
zich op enigerlei wijze met risico’s geconfronteerd ziet, en dat zij te maken hebben
met kwetsbaarheden, of dat zij anderszins geraakt worden door de omstandigheden in
Afghanistan.

Daarbij zeggen we, als follow-up van de motie, nu toe dat die personen die langdurig ingehuurd waren door Nederland
of een contract hadden met Nederland, op voet van gelijkheid met de tolken behandeld
zullen worden, indien ze na evacuatie in Nederland asiel aanvragen. Voor de overige
evacuees geldt dat zij blijven vallen onder de vreemdelingencirculaire onder de noemer
risicogroep, dat blijft gelden ook voor diegenen waarvoor evacuatie nu niet mogelijk
is.

Voor toekomstige asielaanvragers in Nederland vanuit Afghanistan zal vanzelfsprekend
ook naar de risico’s en kwetsbaarheden worden gekeken.

Voor elk van hen zal dat in de individuele asielprocedure definitief worden vastgesteld.
Sowieso geldt voor de komende periode het beslis- en vertrekmoratorium. In het komende
ambtsbericht, voorzien voor september-oktober, zullen we dat ook nog toetsen, om te
bezien of hierin additionele personen of groepen betrokken moeten worden.

Bij het vaststellen van dat beleid, op basis van dat ambtsbericht, zal uw Kamer niet
alleen betrokken worden maar het zal pas in werking treden nadat met uw Kamer overleg
heeft plaatsgevonden. Dit in afwijking van de gebruikelijke werkwijze, waarbij vaststelling
van gewijzigd beleid en toezending aan uw Kamer tegelijkertijd plaatsvindt.

De Minister van Buitenlandse Zaken, S.A.M. Kaag

De Minister van Defensie, A.Th.B. Bijleveld-Schouten

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, A. Broekers-Knol