Brief regering : Uitvoering vervoerconcessies Waddenveren West en Oost

Nr. 709
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 september 2019

Sinds 2014 zijn de vervoerconcessies van kracht voor de Waddenveren West en Waddenveren
Oost welke respectievelijk uitgevoerd worden door B.V. Terschellinger Stoombootmaatschappij
(hierna: TSM) en Wagenborg Passagiersdiensten B.V. (hierna: WPD). Jaarlijks dienen
beide rederijen een vervoerplan in waarmee zij de plannen bekend maken voor het opvolgende
dienstregelingsjaar. Met deze brief informeer ik uw Kamer over mijn instemming met
beide vervoerplannen voor 20201. Verder ga ik in op de uitkomsten van de OV-Klantenbarometer en op het proces rondom
de voorgenomen decentralisatie van de concessieverlening aan de provincie Fryslân.

Vervoerplannen 2020

De vervoerplannen zijn tot stand gekomen na advisering door en overleg met de consumentenorganisaties
en de decentrale overheden. Beide rederijen geven in hun vervoerplan de verstrekte
adviezen weer, inclusief hun eigen reactie daarop. Indien zij afwijken van de adviezen
van de consumentenorganisaties en decentrale overheden, dan hebben de rederijen dat,
zoals de concessie voorschrijft, naar mijn oordeel voldoende gemotiveerd.

Beide rederijen hebben voorgesteld om in 2020 hun tarieven met 2,6 procent te laten
stijgen als correctie voor de opgetreden inflatie. Met dit voorstel voldoen TSM en
WPD aan de concessiebepalingen. Daarom heb ik ingestemd met de voorgestelde tariefwijzigingen.

Ik ben blij te zien dat beide rederijen in het vervoerplan 2020 laten zien dat zij
actief bezig zijn met het reduceren van de hoeveelheid plastic die ze gebruiken. Hierin
moedig ik ze van harte aan.

Vervoerplan concessie Waddenveren West

De grootste wijziging die TSM heeft opgenomen in het vervoerplan van 2020 is de introductie
van de twee nieuwe, milieuvriendelijker LNG-veerboten. TSM heeft moeten besluiten
om de introductie niet in 2019 maar in 2020 uit te voeren vanwege vertragingen in
het bouwproces en opgetreden schade aan de inrichting tijdens het transport van de
schepen naar Nederland. Het streven van de rederij is om de nieuwe schepen per 7 januari
2020 in de dienstregeling op te nemen. Uiterlijk 1 oktober a.s. laat de rederij weten
of 7 januari 2020 haalbaar is, of dat er gekozen moet worden voor een latere datum
(1 april 2020).

Daarnaast verlengt TSM vanuit veiligheidsoverwegingen de vaartijd van de sneldienst
met respectievelijk twee en vijf minuten voor Vlieland en Terschelling. De veiligheid
van de verbinding staat voorop. TSM heeft geconstateerd dat het vaarschema bij drukte
kan aanzetten tot gehaast vaargedrag en acht dat onwenselijk. Ook start TSM tests
met een nieuw systeem voor bagage- en voor fietsvervoer om het gemak voor de reiziger
te vergroten en de overtocht fietsvriendelijker te maken. Tot slot vindt een uitbreiding
plaats van de capaciteit in de weekenden in het midden- en hoogseizoen van en naar
zowel Vlieland als Terschelling.

Vervoerplan concessie Waddenveren Oost

Relevant om hier te melden is dat WPD in de loop van 2019 een tweede sneldienst heeft
geïntroduceerd door middel van een addendum op het vervoerplan voor 2019 dat ik u
tevens met deze brief aanbied2. De introductie van een tweede sneldienst maakt de dienstverlening van WPD robuuster,
omdat er in geval van uitval een tweede schip inzetbaar is. Ik zie dit als een verbetering
voor de reiziger en ik heb daarom met het addendum ingestemd.

Tijdens het AO Openbaar vervoer, ov-chipkaart en taxi van 20 september 2018 (Kamerstuk
23 645, nr. 681) heeft dhr. Ziengs gevraagd naar de mogelijkheid om een staffel in te voeren op de
sneldienst naar Ameland. In het vervoerplan 2020 geeft WPD aan dat het doorvoeren
van een staffel voor haar praktisch niet uitvoerbaar is. Zoals reeds aan u gemeld
in mijn brief van 22 maart 20183 blijft de afspraak dat WPD de toeslag verlaagt als – over een jaar gezien – de gerealiseerde
reizigersaantallen sterk meevallen. Ik voer daarover het gesprek met de rederij.

Bereikbaarheid Ameland

In het vervoerplan 2020 blikt WPD terug op de openstelling van de Vloedgeul sinds
april 2019. Daardoor is de vaarroute tussen Ameland en Holwerd ca. 800 meter ingekort.
Conform de eerder gedane toezegging4 ga ik in op de vraag of de situatie is verbeterd sinds de openstelling van de Vloedgeul.
WPD laat weten dat zij eerste positieve effecten ondervindt. WPD heeft berekend dat
de gemiddelde oversteektijd met ca. tweeënhalve minuut is afgenomen. Bovendien is
het aantal vertragingen in het tweede kwartaal van 2019 – het kwartaal waarin de Vloedgeul
is opengesteld – afgenomen ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2018.

Of deze positieve effecten alleen een gevolg zijn van de Vloedgeul kan niet geconstateerd
worden. In de praktijk geldt dat meerdere omstandigheden kunnen hebben bijgedragen
aan de opgetreden verbeteringen. Het is van belang om de ontwikkelingen nauwgezet
te blijven volgen om een completer beeld te krijgen van de effecten van o.a. de bochtafsnijding
Vloedgeul gedurende een langere periode. De Vloedgeul moet bijvoorbeeld – zoals reeds
aan u gemeld2 – nog verder door de natuur gevormd worden. Rijkswaterstaat blijft in de komende
periode de ontwikkelingen van de bochtafsnijding monitoren en WPD stelt mij op de
hoogte van de vertragingen via de in de concessie voorgeschreven rapportages. Daarbij
zijn ook de uitkomsten relevant van het onafhankelijke onderzoek dat ik in mijn brief
van 27 september 20185 heb aangekondigd naar (onder andere) de oorzaken van de vertragingen in het eerste
halfjaar van 2018. Dit najaar wordt uw Kamer geïnformeerd over de resultaten hiervan.

OV-Klantenbarometer 2018

In 2018 zijn de Friese Waddenveren toegevoegd aan de OV-Klantenbarometer. Door aan te sluiten bij de OV-Klantenbarometer is de klanttevredenheid
van de reizigers met de Friese Waddenveren te vergelijken met die van de reizigers
in het openbaar vervoer in Nederland. Om tot een goede omzetting en vergelijking van
de oude (klanttevredenheidsonderzoek) en de nieuwe (OV-Klantenbarometer) methode te
komen, heb ik in 2018 de klantoordelen parallel volgens beide methoden laten onderzoeken.

De resultaten van de OV-Klantenbarometer zijn reeds dit voorjaar gepresenteerd6. Het verheugt mij om te zien dat het algemeen klantoordeel van beide rederijen hoog
is; TSM scoort een 8,2 voor Terschelling en een 8,3 voor Vlieland, WPD scoort een
8,1 voor Ameland en een 8,4 voor Schiermonnikoog. Enkel het vaartkenmerk stiptheid
op de verbinding Ameland-Holwerd ligt lager dan de concessie voorschrijft. Vertragingen
op deze verbinding zijn bekende problematiek, waarvoor door verschillende partijen
hard aan een oplossing wordt gewerkt. Daarom heb ik besloten om hier op dit moment
geen consequenties aan te verbinden voor WPD. Bij TSM voldoet het klantenoordeel voor
alle vaartkenmerken aan de concessie-eis.

Verkenning overdracht concessieverlening

Dit voorjaar heb ik uw Kamer geïnformeerd over de positieve grondhouding vanuit zowel
de provincie Fryslân als dit ministerie ten aanzien van decentralisatie van de concessieverlening
van de Friese Waddenveren.7 Inmiddels is bekend geworden dat ook het nieuwe college in de provincie Fryslân hierachter
staat. Dat is ook terug te lezen in het nieuwe coalitieakkoord 2019–2023. Met de provincie
is afgesproken om een gezamenlijk plan van aanpak op te stellen. Op dit moment wordt
daaraan gewerkt. Over het vervolg wordt uw Kamer op een later moment nader geïnformeerd.

Tot slot

Ik vind het van belang dat de bereikbaarheid van de Waddeneilanden geborgd blijft
en waar mogelijk verbeterd wordt. In de vervoerplannen voor 2020 laten TSM en WPD
naar mijn mening zien dat ze daar met toewijding aan werken. Met deze plannen en de
inzet van beide rederijen verwacht ik dat de reiziger ook het aankomende jaar kan
blijven rekenen op een goede dienstverlening.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
S. van Veldhoven-van der Meer