J&V en Europa
De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid (J&V) van de Tweede Kamer controleert de Europese besluitvorming over samenwerking op het vlak van justitie en interne veiligheid. Zo voert de commissie standaard overleg met de bewindspersonen van J&V voorafgaand aan vergaderingen van de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ-Raad) om de Nederlandse inzet in die Raad te bespreken.
Raad Justitie en Binnenlandse Zaken
De bewindspersonen van J&V van de EU-lidstaten spreken elkaar een keer of zes per jaar in Brussel. Dat doen zij in de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken. Onder Binnenlandse Zaken vallen in EU-verband de onderwerpen interne veiligheid en migratie. Over elke bijeenkomst van de Raad ontvangt de Kamer een agenda met toelichting van het kabinet, inclusief de Nederlandse inzet. De Kamer bespreekt deze geannoteerde agenda met de bewindspersonen in een commissiedebat of door schriftelijke vragen te stellen.
Controle op Europol en andere agentschappen
De EU maakt niet alleen wetgeving op J&V-terrein, maar coördineert ook de operationele samenwerking tussen EU-lidstaten. Die coördinatie verloopt onder meer via agentschappen als Europol (politiesamenwerking) en Eurojust (justitiesamenwerking). Sommige EU-agentschappen hebben ook zelf handhavingsbevoegdheden. Zo leidt het Europees Openbaar Ministerie strafrechtelijke onderzoeken naar gevallen van fraude met EU-gelden.
De Tweede Kamer kan de inzet van deze agentschappen ook controleren. Voor Europol is er een speciale gezamenlijke toezichtsgroep, de JPSG Europol, waarin de Tweede Kamer samenwerkt met andere nationale parlementen en het Europees Parlement. Ook op de andere EU J&V-agentschappen kan interparlementair toezicht plaatsvinden.
Europese prioriteiten commissie J&V
Ieder jaar bepaalt de Kamer op basis van aangekondigde voorstellen in het werkprogramma van de Europese Commissie haar prioritaire EU-dossiers. Dit zijn onderwerpen waaraan de Kamer extra aandacht wil geven. Na de benoeming van een nieuwe Europese Commissie in december 2024, werd in het voorjaar het Commissie werkprogramma 2025 gepresenteerd.. De commissie J&V binnen de werkprogramma de voorstellen
- EU Crisisparaatheidsstrategie
- Nieuwe EU strategie interne veiligheid
als prioriteiten aangewezen.
Zie deze link voor de lijst met EU-prioriteiten die de Kamer in 2025 stelde.
EU-rapporteurs
Regelmatig stellen Kamercommissies EU-rapporteurs aan voor een specifiek EU-dossier. Rapporteurschappen zijn bedoeld om de informatiepositie van de Kamer te versterken. Ook kunnen EU-rapporteurs richting ‘Brussel’ of andere lidstaten, en hun parlementen, een bepaalde positie op een dossier uitdragen. In 2025 zal de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid (J&V) een EU-rapporteurschap instellen op het bovengenoemde, prioritaire EU-voorstel:
- Nieuwe EU strategie interne veiligheid
Zie deze link voor een overzicht van alle lopende EU-rapporteurschappen in de Tweede Kamer.
Europese besluitvorming in de Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft verschillende instrumenten tot haar beschikking om invloed uit te oefenen op de besluitvorming in Europa. Hier vindt u een toelichting op deze EU-instrumenten: subsidiariteitstoetsing, parlementair behandelvoorbehoud, politieke dialoog met Europese Commissie en EU-rapporteurs in de Tweede Kamer. Binnen de Tweede Kamer heeft de commissie voor Europese Zaken een bevorderende rol voor de controle op EU-besluitvorming in de Kamer.