Verantwoordingsdebat over het jaar 2018

6 juni 2019, debat - Wat is er in 2018 gebeurd met het overheidsbudget? Premier Rutte en de ministers Hoekstra (Financiën) en minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) leggen verantwoording af.

Het is belangrijk om te bezien of we doen wat we hebben afgesproken en of overheidsgeld goed is besteed, zo benadrukt premier Rutte het belang van het Verantwoordingsdebat. Maar dat mag volgens Bruins (CU) niet leiden tot "cijferfetisjisme", want dat draagt bij aan cynisme over de politiek: het moet gaan over welk land we willen zijn.

Begrotingsoverschot

Het gaat goed met de overheidsfinanciën. Het begrotingsoverschot is vorig jaar opgelopen tot 11,3 miljard. Dat is zelfs 3,5 miljard hoger dan eerder ingeschat, constateert Azarkan (DENK). Laten we dat gewoon teruggeven aan de burger, is zijn voorstel.

Nijboer (PvdA) noemt het kabinet "kampioen onderbesteding", want het laat 5,2 miljard van de voor 2018 geplande uitgaven op de plank liggen. Deels ligt dat er volgens minister Hoekstra aan dat het kabinet pas eind 2017 is aangetreden. Ook zorgt de goed draaiende economie voor personeelstekorten, waardoor het lastiger is om bijvoorbeeld infrastructurele projecten snel uit te voeren.

Geef overschotten niet nu al uit, zegt Slootweg (CDA), want sommige uitgaven worden noodgedwongen doorgeschoven. Stoffer (SGP) pleit voor het verder afbouwen van de staatsschuld: we moeten het dak repareren als de zon schijnt.

Achterblijvende koopkracht

De economie, de bedrijfswinsten en het begrotingsoverschot groeien fors, maar werknemers en gepensioneerden profiteren daar niet van. Zo verwoordt Azarkan (DENK) een breder gedeeld gevoel in de Kamer.

Er zijn verschillende ideeën om de koopkracht van burgers te verbeteren:

  • Van Dijck (PVV): draai de btw-verhoging terug
  • Nijboer (PvdA): verlaag de energierekening
  • Alkaya (SP): verhoog het minimumloon
  • Van 't Wout (VVD): bedrijfsleven, verhoog de lonen!

Ook in de private sector lijken de lonen dit jaar te stijgen, zo stelt minister Hoekstra vast. Wel lijkt het er volgens hem op dat in de afgelopen tien jaar meer van de "extra koek" bij het bedrijfsleven dan bij de burger terecht is gekomen.

Wensenlijstjes

Nu er geld over is op de begroting, hebben veel woordvoerders nog wel een wensenlijstje.

  • Snels (GroenLinks): verhoog de lonen bij politie, defensie, onderwijs en zorg
  • Alkaya (SP): verbeter de sociale huurwoningen
  • Bruins (ChristenUnie): investeer meer in wetenschap en innovatie
  • Van Rooijen (50PLUS): verlaag de AOW-leeftijd
  • Stoffer (SGP): verhoog de defensie-uitgaven tot de NAVO-norm

Monitor Brede Welvaart

Niet alleen economische parameters bepalen onze welvaart, maar ook bijvoorbeeld een gezonde leefomgeving, gendergelijkheid en toegankelijkheid van zorg en onderwijs. Daarover gaat de Monitor Brede Welvaart. De monitor kijkt ook naar gevolgen van ons handelen voor de toekomst en voor de rest van de wereld.

Er is een alarmerende afname van de biodiversiteit, zo waarschuwt Sneller (D66). Hij vraagt het kabinet om concrete ambities te formuleren. Klimaatverandering en afname van biodiversiteit vormen in de ogen van Van Raan (PvdD) een crisis die vraagt om het uitroepen van de noodtoestand.

De Monitor Brede Welvaart geeft een goed totaalbeeld, zegt Rutte. Nederland scoort relatief slecht op biodiversiteit, duurzame energie en klimaat, ook omdat het een dichtbevolkt, welvarend land is. Samen met andere landen wil de premier komen tot maatregelen om productie en consumptie te verduurzamen.

ICT-problemen

Overheid en ICT is geen gelukkige combinatie, stellen verschillende woordvoerders. Slootweg (CDA) waarschuwt dat de invoering van nieuwe wetgeving soms wordt vertraagd door een gebrek aan ICT'ers. Van 't Wout (VVD) wijst op het toegenomen aantal beveiligingszwakheden. En de Belastingdienst werkt nog met een systeem uit 1982, zegt Sneller (D66).

De Kamer is terecht kritisch over ICT en informatiebeveiliging, zegt minister Ollongren. Zij coördineert de rijksbrede aanpak van de problemen. Daarbij worden aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer overgenomen.

De Kamer stemt op 11 juni over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist