Eerste termijn begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid

11 oktober 2023, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met de ministers Van Gennip en Schouten.

Bestaanszekerheid, arbeidsmarkt, werkomstandigheden en schulden. Deze en andere onderwerpen komen aan bod in de eerste termijn van het debat over de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Bestaanszekerheid

Gewoon rondkomen is een luxe geworden, zegt De Jong (PVV), en dat is de schuld van het kabinet. Hij noemt het onaanvaardbaar dat een betaalbare woning, een volle koelkast en een onbezorgde oude dag voor veel mensen onbereikbaar zijn.

Te veel huishoudens en kinderen leven in armoede, stelt Van Kent (SP) vast. Hij wil het minimumloon binnen een jaar naar €16 per uur verhogen. Daarnaast zou wettelijk moeten worden vastgelegd dat het minimumloon 60% is van het mediane inkomen, zodat het automatisch meestijgt.

Mensen die overheid hard nodig hebben, zeggen Kathmann (PvdA, ook namens GroenLinks) en Ceder (ChristenUnie), worden te vaak met wantrouwen bejegend. Zij willen geld vrijmaken om "hardheden" in de sociale zekerheid op te lossen, zoals de kostendelersnorm, de verplichte zoektermijn voor jongeren en de verplichte tegenprestatie in de Participatiewet. Ceder vraagt ook naar het sociaal minimum op de BES-eilanden.

Politieke keuzes hebben geleid tot een scheve verdeling van inkomen en vermogen in Nederland, stelt Kuzu (DENK). Hij pleit voor het meer belasten van vermogen, het fors verhogen van het minimumloon, het versterken van de sociale zekerheid en het bestrijden van (kinder)armoede.

Een verbanddoos vol pleisters. Zo omschrijft Pouw (BBB) de maatregelen van het kabinet om armoede te bestrijden. Volgens haar is een hervorming nodig om een einde te maken aan het ontstane woud van toeslagen en heffingskortingen. Werken moet weer gaan lonen en de ondersteuning van mensen moet eenvoudiger worden.

Werk en arbeidsmarkt

Werken is dé oplossing om uit armoede te komen, betoogt De Kort (VVD): kijk naar de arbeidsgeschiktheid en niet naar de arbeidsongeschiktheid van mensen. Hij wil 5 miljoen vrijmaken om mkb'ers te stimuleren om te investeren in technologieën die bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt.

De krapte op de arbeidsmarkt is de keerzijde van de lage werkloosheid, zegt Van Weyenberg (D66). Werken moet meer gaan lonen, zodat de tekorten afnemen. Daarom wil hij mensen die meer dan 1.225 uur per jaar werken een belastingvoordeel geven. Daarnaast is het belangrijk om te zoeken naar manieren om de arbeidsproductiviteit te verhogen.

Palland (CDA) wil werkenden beter ondersteunen bij het combineren van werk en (mantel)zorg. Daarom zou er volgens haar een fiscale regeling moeten komen om verlof te sparen. Werknemers kunnen dit inzetten voor zorg of voor het volgen van een opleiding.

De wereld om ons heen is veranderd, concludeert Smals (VVD). Hij pleit daarom voor modernisering van de arbeidsmarkt, in lijn met het advies van de commissie-Borstlap. Dat is vooral aan een nieuw kabinet, maar hij doet al wel suggesties. Zoals het laten meebeslissen van alle werknemers bij het afsluiten van cao's.

Werkomstandigheden

De overheid moet kwetsbare werknemers beter beschermen tegen slechte arbeidsomstandigheden, betoogt Wassenberg (PvdD). Hij wijst specifiek op de blootstelling aan landbouwgiffen, zoals glyfosaat. Wetenschappers gaan er volgens hem van uit dat die neurologische ziektes als parkinson veroorzaken.

We moeten werknemers voldoende ruimte bieden om te rouwen na het verlies van een naaste, vindt Stoffer (SGP). Zijn partij is bezig met een initiatiefwetsvoorstel om rouwverlof wettelijk te regelen.

Schulden

Hoeveel rapporten hebben we nog nodig om vast te stellen dat we anders moeten omgaan met schulden en incasso? Kat (D66) wil dat de overheid voorkomt dat schulden onnodig oplopen: laat mensen niet kiezen tussen brood op tafel of aflossen. Alle overheidsschuldeisers zouden volgens haar met één betalingsregeling moeten gaan werken, met borging van het bestaansminimum.

Het debat over de begroting gaat op 12 oktober verder met de reactie van de ministers Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook: