Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bergkamp over het bericht dat overheden regels voor toegankelijke websites aan hun laars lappen
Vragen van het lid Bergkamp (D66) aan de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties over het bericht dat overheden regels voor toegankelijke websites aan hun laars lappen (ingezonden 24 september 2020).
Antwoord van Staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
29 oktober 2020).
Vraag 1
Kent u het bericht «Overheden lappen regels voor hun toegankelijke websites aan hun
laars»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 3
Bent u van mening dat de overheid het zich niet kan veroorloven om afgesloten verdragen
onder de maat na te leven, zoals het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een
beperking, de Europese richtlijn uit 2016 inzake de toegankelijkheid van de websites
en mobiele applicaties van overheidsinstanties en het tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid
overheid uit 2018?
Antwoord 3
Ja. Daarom heb ik de afgelopen jaren werk gemaakt van digitale inclusie. Want iedereen
moet kunnen meedoen, óók in de informatiesamenleving. Het kabinetsplan voor digitale
inclusie is in december 2018 gepresenteerd. De toegankelijkheid van de online informatie
en dienstverlening van de overheid maakt deel uit van dat plan en de uitvoering ervan
is in volle gang.2
Vraag 2
Deelt u de mening dat de uitkomst van het onderzoek van onafhankelijk adviseurs, waaruit
blijkt dat slechts 1% van de overheidswebsites aantoonbaar toegankelijk is, bedroevend
is?3
Antwoord 2
Het beeld is juist dat de toegankelijkheid van overheidswebsites op dit moment nog
niet op het gewenste niveau is. Het beeld dat wordt geschetst in het bericht van de
NOS behoeft echter enige toelichting. In het antwoord op de vragen 4, 5 en 6 wordt
daarop nader ingegaan.
Vraag 4 en 10
Kunt u aangeven hoe het kan dat het bovenstaande besluit uit 2018, dat verplichtte
dat in ieder geval vanaf 23 september 2020 alle overheidswebsites aan internationale
toegankelijkheidseisen moeten voldoen, na twee jaar voorbereidingstijd nog steeds
niet volledig wordt nageleefd?
Kunt u in een gedetailleerde tijdlijn aangeven hoe u van plan bent om de huidige problematiek
rondom de ontoegankelijkheid van de overheidswebsites te verhelpen?
Antwoord 4 en 10
De wettelijke verplichting die op 23 september 2020 is ingegaan voor alle overheidswebsites
houdt in dat overheidsinstanties «de noodzakelijke maatregelen» moeten nemen om hun
websites toegankelijker te maken. Tevens dienen overheidsinstanties daarover verantwoording
af te leggen in een openbare, gestandaardiseerde toegankelijkheidsverklaring. Deze
verklaringen bieden een beeld van de mate van toegankelijkheid van websites. Enkel
bij verklaringen met de status «voldoet volledig» wordt aan alle toegankelijkheidseisen
voldaan. Inmiddels is voor 20184 websites een toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. De waarde van de verklaringen
is dat het heeft geleid tot aanzienlijk meer inzicht in de mate van toegankelijkheid
van overheidswebsites. Gevolg van dat inzicht is dat overheidsinstanties doelgerichter
maatregelen kunnen nemen om de toegankelijkheid verder te verbeteren. Doel is het
bereiken van genoemde status «voldoet volledig»; de statussen «eerste maatregelen
genomen» en «voldoet gedeeltelijk» zijn de tussenstappen op weg naar het einddoel.
Vermeldenswaardig is dat de openbare verklaringen belanghebbenden in staat stellen
om actief bij te dragen aan de verbetering van de toegankelijkheid. Een aansprekend
voorbeeld hiervan is de Toolkit toegankelijke gemeentewebsites die is ontwikkeld door
Ieder(in), het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte.5
Sinds de publicatie van de Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn in 2016 is veel
werk gemaakt van het vergroten van bewustwording rondom toegankelijkheid. Zo is de
nieuwe verplichting op verschillende manieren bij overheidsinstanties onder de aandacht
gebracht; via informatiebijeenkomsten, workshops, webinars, publicaties, antwoorden
op veel gestelde vragen en een informatieve website www.digitoegankelijk.nl. Ook is actief gestuurd op publicatie van toegankelijkheidsverklaringen vóór 23 september.
Dit heeft niet het gewenste resultaat gehad, want nog niet alle overheidswebsites
hebben een toegankelijkheidsverklaring. In de praktijk blijkt er niet zozeer sprake
te zijn van onwil om toegankelijkheidsproblemen te verhelpen, maar van belemmeringen
die worden ervaren. De meest voorkomende redenen die worden opgegeven waarom websites
nog niet (volledig) toegankelijk zijn, zijn te weinig kennis, beperkt organisatorisch
vermogen, beperkte middelen en te weinig bestuurlijke betrokkenheid.6 Door meer prioriteit te geven aan digitale toegankelijkheid zijn de genoemde belemmeringen
weg te nemen.
Na 23 september is in kaart gebracht welke overheidsinstanties nog geen invulling
hebben gegeven aan de wettelijke verplichting. Dat overzicht wordt door het Ministerie
van BZK actueel gehouden aan de hand van de nieuw gepubliceerde verklaringen op www.toegankelijkheidsverklaring.nl.
Om zo snel mogelijk alsnog alle overheidsorganisaties een toegankelijkheids-verklaring
te laten publiceren, worden in elk geval de komende maanden alle gemeenten, waterschappen,
provincies en rijksoverheidsorganisaties zonder een (geldige) verklaring benaderd
door toegankelijkheidsteams van de overheid en het expertisecentrum Digitoegankelijk.
De teams wijzen de organisatie op de wettelijke verplichting dat voor elke website
ten minste een toegankelijkheidsverklaring moet worden gepubliceerd. De benaderde
overheidsinstanties dienen in kaart te brengen hoeveel websites onder hun verantwoordelijkheid
vallen, dienen voor elke in kaart gebrachte website de belangrijkste verbetermaatregelen
te benoemen en vervolgens een toegankelijkheidsverklaring op te stellen.
Ook de overheden die een verklaring hebben gepubliceerd met status «voldoet niet»
worden benaderd. Ook zij worden aangespoord om verbetermaatregelen te nemen en op
basis daarvan hun toegankelijkheidsverklaring bij te werken. Deze toegankelijkheidsteams
gaan overheden niet alleen aanjagen om de toegankelijkheid te verbeteren, maar zullen
ook adviseren over het wegnemen van de organisatorische obstakels die het volledig
voldoen aan de eisen in de weg staan. Het effect van de inzet van deze teams zal nog
voor het einde van dit jaar zichtbaar worden bij mijn eigen ministerie en bij andere
onderdelen van de rijksoverheid en voor medeoverheden in de eerste maanden van 2021.
Vraag 5
Kunt u verklaren waarom 78% van de 7000 websites die de onderzoekers hebben geanalyseerd,
niet over een toegankelijkheidsverklaring beschikken, terwijl zo’n verklaring, nog
onafhankelijk van de mate van toegankelijkheid, verplicht is? Bent u bereid om te
zorgen dat deze overheidswebsites zo snel mogelijk over een toegankelijkheidsverklaring
beschikken waarin staat hoe de websites concrete maatregelen kunnen nemen om hun toegankelijkheid
te kunnen verbeteren, inclusief planning?
Antwoord 5
Bij het opgegeven getal van 7000 is het onduidelijk of dit alleen afzonderlijke websites
zijn of dat het ook de webadressen omvat van onderdelen van de websites, zogeheten
subsites. Zo kunnen websites bestaan uit meerdere subsites, die een eigen webadres
hebben dat afwijkt van de hoofdwebsite. Voor deze subsites is geen afzonderlijke toegankelijkheidsverklaring
nodig. Ik heb de onderzoekers van de Digimonitor 2020 gevraagd om de onderbouwing
van het aantal van 7000 te delen. Dat laat onverlet dat er nog steeds een te groot
aantal overheidswebsites niet beschikt over een toegankelijkheidsverklaring. Zoals
reeds aangegeven in antwoord 6 wil ik hier graag zo snel mogelijk verandering in brengen.
Vraag 6
Bent u van mening dat een website als politie.nl voor iedereen toegankelijk moet zijn,
vooral omdat iedereen aangifte moet kunnen doen, en dat het een slechte zaak is dat
deze website geclassificeerd is in niveau E, de laagst mogelijke classificatie?
Antwoord 6
Ik deel de mening dat ook een website als Politie.nl voor iedereen toegankelijk moet
zijn. In juli 2019 heb ik de korpsleiding een brief7 gestuurd over het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid en gevraagd
om de politieorganisatie te informeren over de gevolgen ervan. Daarbij heb ik tevens
aangegeven dat de bijdrage vanuit de Politie belangrijk is, omdat het alleen via gezamenlijke
inzet lukt om een digitale overheid te realiseren die niemand buitensluit.
Het in de vraag genoemde niveau E houdt in dat voor een website nog geen toegankelijkheidsverklaring
is gepubliceerd die voldoet aan de Europese eisen voor dergelijke verklaringen. Op
de webpagina https://www.politie.nl/algemeen/toegankelijkheid.html is wel een verklaring beschikbaar, inclusief de mogelijkheid om toegankelijkheidsproblemen
te melden. Politie.nl heeft desgevraagd aangegeven dat inmiddels een toegankelijkheidsverklaring
is gepubliceerd in het register op basis van een onderzoek dat is uitgevoerd door
stichting Accessibility in november 2018. Ook is opdracht gegeven voor een vervolgonderzoek.
Vraag 7
Beschikt u over een lijst van cruciale websites, zoals bijvoorbeeld politie.nl, die
ver onder de maat zijn en spoedig verbeterd moeten worden? Zo nee, bent u bereid zo’n
lijst samen te stellen en zo snel mogelijk werk te maken van het verbeteren van de
toegankelijkheid?
Antwoord 7
Na een motie8 en in overleg met belangenorganisaties is in 2006 een top-10 prioriteitenlijst samengesteld.
Ook Politie.nl staat op deze lijst.
Ik zie een nieuwe en geactualiseerde versie van deze top 10-prioriteitenlijst als
een geschikt middel om belangrijke websites waarvan de toegankelijkheid nog niet op
orde is te kunnen monitoren. Ik zal de gezamenlijke belangenorganisaties voor personen
met een functiebeperking uitnodigen om dit jaar nog een voorstel te doen voor een
nieuwe top-10 die op de website van het expertisecentrum Digitoegankelijk zal worden
geplaatst.
Vraag 8
Bent u bereid om de aanbevelingen uit het onderzoek van Digimonitor over te nemen,
waarin wordt gepleit voor specifieke opleiding, bewustzijn over verantwoordelijkheid,
goede afspraken met leveranciers, communicatie en bewustwording, en het centraal stellen
van de gebruiker?
Antwoord 8
De aanbevelingen uit de Digimonitor 2020 komen in hoge mate overeen met de aanbevelingen
uit de eerdergenoemde nulmeting uit 2019, waarbij de initiatiefnemers van de Digimonitor
nauw waren betrokken. De aanbevelingen zijn gericht op de eigenaren van websites en
bieden bruikbare informatie aan overheden die de toegankelijkheid van hun online informatie
en dienstverlening dienen te verbeteren. Deze aanbevelingen worden door het expertisecentrum
Digitoegankelijk en de community Gebruiker Centraal onder de aandacht gebracht bij
de eigenaren van websites.9
Vraag 9
Hoe voorkomt u dat de toegankelijkheid van mobiele apps, waarvoor de deadline 23 juni
2021 is, ook zal worden beoordeeld met een laag niveau?
Antwoord 9
Overheidsorganisatie moeten uiterlijk op 23 juni 2021 een toegankelijkheidsverklaring
publiceren over de maatregelen die zij nemen of hebben genomen om de toegankelijkheid
van hun mobiele applicaties te borgen. Het expertisecentrum Digitoegankelijk en de
in het antwoord op vraag 5 genoemde toegankelijkheidsteams zullen overheden ook wijzen
op de aanstaande verplichting voor mobiele applicaties.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
R.W. Knops, staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.