Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wiersma over het bericht ‘Medewerkers universiteit Groningen sluisden 1,2 miljoen weg’
Vragen van het lid Wiersma (VVD) aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over het bericht «Medewerkers universiteit Groningen sluisden 1,2 miljoen weg» (ingezonden 15 januari 2020).
Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
14 februari 2020).
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht «Medewerkers universiteit Groningen sluisden 1,2 miljoen
weg»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Wat heeft er precies plaatsgevonden op Rijksuniversiteit Groningen (RUG) met betrekking
tot de financiering van de stichting Network on Humanitarian Action? Is er daadwerkelijk
1,2 miljoen euro weggesluisd?
Antwoord 2
De Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) neemt samen met
tien andere Europese universiteiten via een consortium deel aan het Erasmus Mundus
Joint Master’s Degree Programma in Internationale Humanitarian Action (NOHA-programma).
In dit programma is sprake van uitwisseling van EU- en NON-EU studenten tussen de
deelnemende instellingen. Als uitvoeringsorganisatie is door het consortium een vereniging
(zonder winstoogmerk) opgericht naar Belgisch recht, te weten NOHA AISBL. Uit informatie
van de RUG komt naar voren dat financiële middelen die vanuit de NOHA AISBL bestemd
waren voor de RUG door vermeende valsheid in geschrifte en (subsidie)fraude feitelijk
zijn overgemaakt naar de Stichting NOHA Groningen (SNG). Deze stichting is buiten
medeweten van de RUG door drie medewerkers van de RUG opgericht. Deze medewerkers
vormden tevens het bestuur van de stichting. De RUG geeft aan dat deze medewerkers
zo een vehikel hebben gecreëerd om geldstromen buiten de RUG om te organiseren om
er vervolgens buiten de controlemechanismen van de RUG om over te kunnen beschikken.
In totaal gaat het om een bedrag van ongeveer 1,2 miljoen euro dat niet bij de RUG
terecht kwam.
Vraag 3
Vanuit welk Europees programma is deze 1,2 miljoen euro afkomstig? Welke controle
heeft dit Europese programma uitgevoerd dat deze subsidie doelmatig werd besteed?
Antwoord 3
Deze 1,2 miljoen euro is onder andere afkomstig uit door studenten betaalde financiële
vergoedingen en subsidies verstrekt aan NOHA AISBL door de Europese Commissie. De
controle op deze subsidies berust bij de Europese Commissie. Door het Directoraat-Generaal
Humanitaire hulp en civiele bescherming (DG ECHO) van de Europese Commissie wordt
naar aanleiding van deze casus een audit uitgevoerd bij NOHA AISBL naar de rechtmatige
besteding van subsidiegelden.
Vraag 4
Hoe is het mogelijk dat 1,2 miljoen euro nooit bij de Rijksuniversiteit Groningen
is terechtgekomen? Waarom is er niet sprake van goed toezicht van de Rijksuniversiteit
Groningen op binnengekomen subsidies en collegegelden?
Antwoord 4
Uit door de RUG verstrekte informatie komt onder meer naar voren dat de stichting
(SNG), mede door vermeende valsheid in geschrifte, zich voordeed als een aan de RUG
gelieerde stichting. Daardoor heeft NOHA AISBL financiële middelen overgemaakt naar
SNG terwijl de organisatie in de veronderstelling was dat ze geld overmaakte aan de
RUG. Uit uitgevoerd extern onderzoek door een forensisch bureau is volgens de RUG
naar voren gekomen dat er door de betrokkenen door deze werkwijze voor zichzelf een
veel groter budget gecreëerd dan normaal gesproken mogelijk was.
Vraag 5
Hoe kan het dat de Rijksuniversiteit Groningen pas op het spoor is gekomen van fraude
na een tip van een Europese partner?
Antwoord 5
Zoals in het antwoord onder vraag 1 is aangegeven is de stichting (SNG) buiten medeweten
van de RUG opgericht en is hiermee een geldstroom onttrokken aan de controlemechanismen
van de RUG. Hoe het kan dat de RUG pas op het spoor is gekomen van fraude na een tip
van een Europese partner moet mede blijken uit extern onderzoek door een forensisch
bureau. Het is aan de RUG om hierover mededelingen te doen.
Vraag 6
Wat zijn de gevolgen van het wegsluizen van het geld voor de universiteit en zijn
studenten? Heeft dit directe financiële consequenties? Ziet de Rijksuniversiteit Groningen
mogelijkheden om zo snel mogelijk de 1,2 miljoen euro terug te krijgen?
Antwoord 6
Door dit incident is het vertrouwen dat de RUG en de internationale organisatie NOHA
bij (internationale) partners genoot beschadigd. De RUG heeft aangegeven alles in
het werk te stellen om dit vertrouwen te herstellen. Ik wil benadrukken dat de kwaliteit
van het masterprogramma niet in het geding is geweest. Studenten hebben de opleiding
gekregen waarvoor ze zich hebben ingeschreven en de RUG garandeert dat ze die kwaliteit
ook in de toekomst krijgen.
De RUG heeft daarnaast aangifte gedaan van (subsidie)fraude en valsheid in geschrifte.
Tegelijkertijd is er beslag gelegd op het banktegoed van de stichting. Tenslotte is
een civiele procedure gestart tegen SNG en één van de betrokken medewerkers.
Vraag 7
Welke gelijkenissen heeft dit incident met het incident van Rijksuniversiteit Groningen
rondom het project met de Chinese stad Yantai en de 1 miljoen euro aan belastinggeld
die al in dat project was gestoken? Heeft de Rijksuniversiteit Groningen niets geleerd
van die gebeurtenis of staan deze gebeurtenissen los van elkaar? Kunt u dit uitleggen?
Antwoord 7
Ik kan niet beoordelen of deze gebeurtenissen een samenhang hebben. De Inspectie van
het Onderwijs voert nader overleg met het college van bestuur van de RUG over ingezette
verbeteracties naar aanleiding van de NOHA casus en eerdere incidenten. Van de RUG
heb ik begrepen dat het college van bestuur inzet op een cultuurverandering en het
gesprek binnen de instelling over het belang dat medewerkers zich dienen te gedragen
conform de bestaande integriteitsregels.
Vraag 8
Welke arbeidsrechtelijke maatregelen zijn genomen tegen de andere twee betrokkenen?
Waarom zijn zij anders behandeld dan degene die ontslagen is?
Antwoord 8
Op basis van de ernst van de geconstateerde feiten, heeft het college van bestuur
van de RUG besloten om arbeidsrechtelijke maatregelen te nemen tegen de betrokken
medewerkers, variërend van ontslag voor een medewerker tot een aantal ernstige waarschuwingen.
Het past mij niet om over persoonlijke arbeidsrechtelijke maatregelen mededelingen
te doen.
Vraag 9
Deelt u de mening dat er altijd adequate controle moet plaatsvinden op de besteding
van publiek geld en dat er hierbij ook een verantwoordelijkheid ligt bij de Rijksuniversiteit
Groningen? Zo ja, welke maatregelen gaat de Minister in samenwerking met de Rijksuniversiteit
Groningen nemen om herhaling te voorkomen?
Antwoord 9
Met u ben ik van mening dat een adequate controle van publiek geld van groot belang
is. Er ligt op dit punt ook een zware verantwoordelijkheid bij individuele instellingen.
De RUG heeft diverse maatregelen genomen om een soortgelijke casus in de toekomst
zoveel mogelijk te voorkomen en eerder te detecteren. Bijvoorbeeld met een analyse
op basis van externe informatie van alle aan de RUG toegekende subsidies, Kamer van
Koophandel-controles op de adressen van de RUG in het kader van de jaarrekeningcontrole
en het invoeren van aangescherpte interne procedures voor het opvoeren van een nieuwe
crediteur in de administratie van de universiteit. Daarnaast heeft de RUG nog diverse
andere maatregelen/acties lopen of in voorbereiding.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
I.K. van Engelshoven, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.