Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Toorenburg en Kuik over het bericht 'Criminele asielzoekers van de straat houden'

Antwoord van Staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 11 januari
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 822.

Vraag 1

Kent u de artikelen «Criminele asielzoekers van de straat houden»1 en «Chauffeurs Qbuzz dreigen azc-haltes te boycotten vanwege overlast veiligelanders»2?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 6, 8, 9

Deelt u de mening dat overlastgevende- of criminele asielzoekers thuishoren in de
daarvoor opgerichte extra begeleidings- en toezichtlocaties en dat deze juist hiervoor
zijn ingericht? Deelt u de oproep van de burgemeesters van Rotterdam en Weert dat
stennisschoppende asielzoekers niet langer in hun opvang thuishoren en ergens zouden
moeten worden ondergebracht waar ze niet van het terrein af mogen?

Kunt u aangeven waarom deze overlastgevende- of criminele asielzoekers (nog) niet
naar de extra begeleidings- en toezichtlocaties worden gestuurd?

Kunt u aangeven waarom de overlastgevende asielzoekers uit veilige landen die rond
het AZC Ter Apel veel overlast veroorzaken niet ook naar de extra begeleidings- en
toezichtlocaties worden gebracht?

Kunt u tevens aangeven hoezeer de andere asielzoekers in het AZC in Ter Apel te lijden
hebben onder de asielzoekers die zich niet weten te gedragen? Op welke wijze worden
de andere asielzoekers tegen hen beschermd?

Deelt u de mening dat dit soort overlast het publieke draagvlak voor de opvang van
asielzoekers ondermijnt en dat er alleen al daarom veel aangelegen moet zijn deze
overlast te verminderen?

Antwoord 2, 3, 6, 8, 9

Zoals ik meermaals aan uw Kamer heb geschreven staat voorop dat overlastgevend gedrag,
zoals wordt veroorzaakt door een beperkte groep asielzoekers, volstrekt onacceptabel
is. Naast dat deze overlast onwenselijke maatschappelijke gevolgen met zich meebrengt
en een negatief effect heeft op het draagvlak voor de opvang van asielzoekers, zorgt
het ook voor een grote belasting van de medewerkers van betrokken uitvoeringsinstanties,
die alles op alles zetten om overlastgevers aan te pakken. Daarnaast mag het niet
zo zijn dat andere bewoners van COA-locaties of zich onveilig voelen.

De overlast vraagt dan ook om een gerichte en harde aanpak. Hiervoor is een breed
palet aan maatregelen beschikbaar, waar ik uw Kamer meermaals over heb geïnformeerd.
Plaatsing in de extra begeleiding- en toezichtlocatie (ebtl) is hier onderdeel van
en dit wordt – afhankelijk van de individuele situatie – ook ingezet. Door een overplaatsing
naar de ebtl krijgt de overlastgever lik op stuk. Daarnaast draagt dit ook bij aan
een rustiger situatie op de azc’s, met minder incidenten, zoals ik aangaf in mijn
brief van 15 november jl.3 Op deze wijze wordt een veiliger leefomgeving op de azc’s geborgd.

Vraag 4, 5

Klopt het dat asielzoekers in de extra begeleidings- en toezichtlocaties ook gewoon
van het terrein af mogen, zolang zij zich maar aan de dagelijkse meldplicht houden?
Bent u bereid, eventueel voor een bepaalde categorie, dit beleid aan te passen en
er daarmee voor te zorgen dat overlastgevende- of criminele asielzoekers niet van
het terrein van extra begeleidings- en toezichtlocaties af mogen?

Denkt u dat de aanpassing van dit beleid ervoor kan zorgen dat de overlast die sommige
groepen asielzoekers veroorzaken verminderd zou kunnen worden? Wat bent u nog meer
bereid te doen om ervoor te zorgen dat overlastgevende- en criminele asielzoekers
worden aangepakt en niet langer hun gang kunnen gaan? Kunt u daarbij specifiek ingaan
op de asielzoekers uit de zogenaamde veilige landen?

Antwoord 4, 5

De inzet in de ebtl’s is erop gericht om de bewoners duidelijke kaders te stellen.
Zo krijgen ze een vrijheidsbeperkende maatregel opgelegd waardoor zij zich slechts
op aangewezen plaatsen binnen de gemeenten mogen begeven. Daarnaast geldt een dagelijkse
meldplicht.

Zoals uiteengezet in mijn brief van 15 november jl. wordt indien een vreemdeling overlast
blijft geven of zich niet houdt aan de vrijheidsbeperkende maatregel, op individuele
basis gekeken welke verdere maatregelen mogelijk zijn. Zo kan overtreding van de vrijheidsbeperkende
maatregel, in combinatie met ernstige verstoring van de openbare orde (of een stapeling
van kleinere overtredingen) aanleiding zijn om tot inbewaringstelling over te gaan,
mits aan de overige bewaringscriteria wordt voldaan.

Als bewoners standaard het terrein van de ebtl niet zouden mogen verlaten, kan dat
worden uitgelegd als een vorm van vrijheidsontneming waarvoor andere juridische kaders
gelden dan voor opvang, namelijk die voor vreemdelingenbewaring. Zoals bekend vloeit
uit Europese regelgeving voort dat vreemdelingenbewaring alleen toegepast kan worden
als wordt voldaan aan strikte criteria waaronder zicht op uitzetting, een onttrekkingsrisico,
dat een lichter middel niet volstaat en als kan worden betoogd dat de maatregel niet
onredelijk bezwarend is. Aan deze kaders zal bij de in de ebtl geplaatste vreemdelingen
in de regel niet zijn voldaan; als dat wel het geval was, zouden zij immers al in
bewaring zijn geplaatst.

Ook ik zou graag zien dat er meer ruimte zou zijn om in bepaalde gevallen eerder vreemdelingenbewaring
op te kunnen leggen, zeker in het geval van overlastgevende vreemdelingen die strafbare
feiten begaan. Dit is dan ook onze inzet in de onderhandelingen in Brussel over diverse
wetgevingstrajecten in het kader van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel.

Vraag 7

Kunt u in kaart brengen hoeveel overlast het asielzoekerscentrum (AZC) in Ter Apel
geeft voor omwonenden in de buurt? Hoeveel criminaliteit brengt dit AZC met zich mee
en wijkt dat af van andere AZC0-locaties in het land? Brengen de asielzoekers uit
veilige landen extra overlast met zich mee?

Antwoord 7

In de Rapportage Vreemdelingenketen, die jaarlijks aan de Tweede Kamer wordt aangeboden,
wordt onder meer gerapporteerd over overlast en incidenten waar asielzoekers bij waren
betrokken. In de eerste helft van volgend jaar zal weer een incidentenoverzicht verschijnen.
Zoals eerder gemeld aan u beraad ik mij op de betekenis van het WODC-rapport «Van
perceptie naar feit» voor de opzet van het incidentenoverzicht.4

Vraag 10

Kunt u aangeven of de beveiliging van het AZC in Ter Apel snel genoeg de politie inschakelt
als er sprake is van overlast of andere misstanden? Of probeert de beveiliging (te)
veel zelf op te lossen?

Antwoord 10

In geval van incidenten treden beveiligers, gelijk aan COA-personeel, de-escalerend
op. Bij strafbare feiten wordt de politie ingeschakeld en is het uitgangspunt dat
er aangifte wordt gedaan.

Vraag 11

Kunt u aangeven of de voorgeschreven aanrijtijden van de politie bij het AZC in Ter
Apel of op lijnbus 73 in ter Apel gehaald worden? In hoeveel gevallen werd de aanrijtijd
voor de politie in Ter Apel in het afgelopen jaar niet gehaald?

Antwoord 11

Er is geen voorgeschreven aanrijtijd voor de politie in Ter Apel of elders in Nederland.
De vraag in hoeveel gevallen de aanrijtijd niet gehaald werd kan dan ook niet worden
beantwoord.

Er is door de politie een niet-wettelijke streefwaarde voor een reactietijd bepaald
van een percentage van 90% binnen 15 minuten ter plaatse op landelijk niveau. Deze
streefwaarde is opgenomen in het realisatieplan van de nationale politie en geldt
op eenheidsniveau. Voor 2018 heeft de eenheid Noord-Holland, gezien de inrichting
van het werkgebied in Noord-Nederland, met de Korpsleiding een norm van 85% afgesproken.
De norm is een eenheidsnorm.

Landelijk werd in de eerste 9 maanden van 2018 een percentage van 85,1% gehaald, met
een duidelijke piek tussen de 3 en 10 minuten. Dat is een lichte verbetering van 0,1%ten
opzichte van dezelfde periode in 2017. In de gemeente Westerwolde was dit percentage
78,3% (september 2018).

(Bron: per 19-12-2018; https://data.politie.nl/#/Politie/nl/dataset/47008NED/table?ts=15452065…)

In 2018 zijn er (t/m 18 december 2018) in totaal 52 meldingen op of in de directe
omgeving van het AC in Ter Apel gedaan, waarbij de politie in 41 gevallen binnen 15
minuten ter plaatse was (79%). Hiervan waren 25 meldingen in verband met «veiligheid
en openbare orde». Hiervan was de politie in 21 gevallen binnen 15 minuten ter plaatse
(84%). Voor wat betreft meldingen gedaan in relatie tot buslijn 73 is in slechts enkele
gevallen melding gedaan bij de politie (4 meldingen in de periode januari t/m 30 oktober
2018).