Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over het zwalkende coronabeleid

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 25 oktober
2021).

Vraag 1

Waarom heeft u niet gewacht tot dat de resultaten van het Fieldlab onderzoek in een
club (Shelter in Amsterdam) bekend waren en is er dus gevoelsmatig een schot voor
de boeg genomen, aangezien er juist ook door ministers uit het kabinet heel veel verwezen
is naar de uitslagen van de Fieldlab Evenementen?

Antwoord 1

Het kabinet heeft op 26 juni besloten over een aantal versoepelingen van de dan geldende
maatregelen op basis van het OMT-advies, de epidemiologische situatie en de vaccinatiegraad
op dat moment. Het OMT gaf aan geen reserves te hebben bij het invoeren van stap 4
en 5 van het openingsplan met ingang van 26 juni. De ziekenhuiscijfers evenals het
aantal besmettingen daalden sinds eind april en op dat moment waren bijna 5 miljoen
mensen volledig gevaccineerd en hadden ruim 4 miljoen mensen hun eerste prik gekregen.

Bij de afweging om te versoepelen heeft het kabinet de opgedane kennis en uitkomsten
van de praktijktesten Fieldlab Evenementen meegewogen. Deze zijn verdeeld over vier
typen evenementen. Eén van deze typen was «binnen ongeplaceerd». Voor dit type evenement
hadden in maart twee praktijktesten (concert en dance event) plaatsgevonden. De resultaten
hiervan zijn aan het OMT voorgelegd in aanloop naar de besluitvorming voor 26 juni.
De resultaten van de praktijktesten Fieldlab Evenementen die in april en mei hebben
plaatsgevonden, waaronder Club Shelter in Amsterdam, zijn na de zomer beschikbaar
gekomen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit behoorlijk onverantwoord lijkt te zijn geweest? Kunt u daarbij
duiden waarom de Fieldlab-opzet voor nachtclubs en/of horeca bij binnen locaties op
basis van zeer goede ventilatie en een beperkte (55–60%) bezoekerscapaciteit is losgelaten?

Antwoord 2

Het kabinet heeft op basis van het OMT-advies, de epidemiologische situatie op dat
moment, de aanbevelingen van Fieldlab Evenementen (over de reeds plaatsgevonden ongeplaceerde
evenementen binnen) en de vaccinatiegraad op dat moment een besluit over versoepelingen
van de maatregelen genomen. Inmiddels hebben we moeten vaststellen dat de wijze van
versoepelen niet juist heeft uitgepakt en heeft het kabinet daarop ingegrepen.

Vraag 3

Waarom heeft het kabinet besloten de horeca en clubs direct te openen op basis van
100% capaciteit, zonder dus de verhoogde ventilatienorm, met volle capaciteit?

Antwoord 3

Voor ventilatie geldt sinds juni 2020 het advies: minimaal voldoen aan de eisen in
het bouwbesluit en de geldende landelijke (arbo)richtlijnen. Verder is het advies
zorgen voor de juiste ventilatievoorzieningen, inclusief onderhoud en gebruik.

De horeca is stapsgewijs geopend met eerst een maximum aantal personen aan een tafel,
inclusief veilige afstandsnorm en niet op basis van 100% capaciteit. Nachtclubs zijn
met gebruik van coronatoegangsbewijzen op basis van 100% capaciteit geopend. Verder
verwijs ik u naar het antwoord op vraag 1 en 2.

Vraag 4

Hoe kan het dat per 1 juli 2021 de regels ten aanzien van de ventilatie in de horeca
zijn versoepeld? Grofweg van vijf keer per uur lucht verversen naar één keer per uur,
ondanks het feit dat het kabinet erover (door binnenklimaat Nederland) is gewaarschuwd
dat dit de kans op besmetting met 100% zou doen toenemen?

Antwoord 4

In het Bouwbesluit zijn minimumeisen opgenomen voor ventilatievoorzieningen, die bijdragen
aan een gezond binnenklimaat. Aan deze regelgeving moet in elk geval worden voldaan.
In het 121e advies van het OMT van maandag 26 juli 2021 heeft het OMT geadviseerd vooralsnog
uit te gaan van de normen in het Bouwbesluit, en om de aanpassing van de ventilatienormen
voor de horeca niet te versoepelen. Daarop heeft het kabinet de ventilatienormen uit
de voormalige Drank- en Horecawet opgenomen in de Tijdelijke regeling maatregelen
COVID-19. Hierdoor zijn deze nog steeds van kracht.

De ventilatienormen zijn gewijzigd bij het ingaan van de nieuwe Alcoholwet op 1 juli
jl. In de wetsevaluatie van de Drank- en Horecawet (de voorganger van de Alcoholwet)
brachten het bedrijfsleven en de gemeenten naar voren dat de specifieke inrichtingseisen
voor horeca en slijterijen onnodig aanvullend waren op de algemene eisen uit het Bouwbesluit.
Bovendien was de constatering dat eisen voor ventilatie niet thuishoren in wetgeving
die zich richt op gebruik en verkoop van alcohol. Daarom is voorgesteld om dergelijke
eisen te regelen in meer passende regelgeving, het Bouwbesluit.

Vraag 5

Waarom is hier geen actie op ondernomen, aangezien slechte ventilatie immers een behoorlijke
bijdrage aan het aantal besmettingen levert?!

Antwoord 5

Een verblijf in een slecht geventileerde ruimte waar veel mensen gedurende langere
tijd dicht bij elkaar zitten, kan een hoger besmettingsrisico opleveren. Daarom moet
minimaal worden voldaan aan de eisen uit het Bouwbesluit en de geldende landelijke
(arbo)richtlijnen. Daarnaast is het van belang er voor te zorgen dat ventilatievoorzieningen
op de juiste wijze worden ingeregeld, onderhouden en gebruikt.

Vraag 6

Wat was de basis en afweging voor het besluit van het kabinet om ongeplaceerde, professioneel
georganiseerde en gecontroleerde evenementen per direct on hold te zetten, terwijl
er op evenementen tot dan toe nauwelijks besmettingen hebben plaatsgevonden?

Antwoord 6

Dat besluit is genomen op basis van de epidemiologische ontwikkelingen, waarbij het
aantal besmettingen snel opliep. Daarbij waren ook meldingen van besmettingen op evenementen
en in de horeca. Het kabinet heeft, mede op basis van OMT-advies en SME-advies een
afweging gemaakt en besloten dat doorgang van ongeplaceerde evenementen op dat moment
onverantwoord was gezien het risico op besmetting, het aantal besmettingen op dat
moment en de vaccinatiegraad.

Vraag 7

Hoe kan het dat er wel evenementen op stop worden gezet, maar thuisbezoek en sporten
niet?

Antwoord 7

Het is bekend dat meer contactmomenten meer besmettingen opleveren. Op evenementen
komen per definitie meer mensen op het zelfde moment bij elkaar en is het risico op
(cluster)besmettingen dus aanzienlijk groter.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het advies nu «liever niet te veel», uiteraard geen duidelijke
stelregel is (zoals bijvoorbeeld een «x-aantal personen»)? Kunt u hierop een toelichting
geven?

Antwoord 8

Het kabinet heeft in de bestrijding van het virus maatregelen getroffen om besmettingen
zoveel als mogelijk te voorkomen. Over de aard en het effect van de maatregelen heeft
het kabinet op vele wijze zo eenduidig mogelijk gecommuniceerd. Daarbij is concreet
aangegeven hoeveel personen bijvoorbeeld thuis per dag ontvangen mochten worden of
de maximale groepsgrootte in de horeca. Daarnaast rekent het kabinet ook op de verantwoordelijkheid
van mensen om gegeven de situatie verstandig te handelen. De oplopende vaccinatiegraad
maakt dat steeds meer mensen beschermd zijn tegen het virus. Toch moeten we waakzaam
blijven, met name in het geval van kwetsbaren.

Vraag 9

Bent u bekend met het feit dat tijdens Fieldlab Evenementen een vergelijking is gemaakt
tussen het risico op besmetting tijdens thuisbezoek (maximaal twee personen) en besmetting
op evenementen en dat daaruit naar voren kwam dat het risico bij thuisbezoek juist
hoger is dan bij het bezoek van evenementen? Hoe duidt u dit in relatie tot uw beleid?

Antwoord 9

In de praktijktesten voor Fieldlab Evenementen is een risicoanalysemodel ontwikkeld.
Uitgangspunt voor de onderzoekers was daarbij om met het model een pakket aan maatregelen
te modelleren, waarbij op evenementen het besmettingsrisico gelijk was aan het risico
op besmetting in een thuissituatie. De aanbevelingen die Fieldlab Evenementen gedaan
heeft en waarbij het model gebruikt is, zijn in de besluitvorming meegenomen.

Vraag 10

Waarom is de druk op de zorg nu minder belangrijk dan het aantal besmettingen? Waarom
deze afwijking van de maatstaf die door de overheid anderhalf jaar lang is gehanteerd?

Antwoord 10

Het kabinet heeft het beleid van de afgelopen tijd gebaseerd op 3 pijlers. Deze pijlers
staan nog steeds: beschermen van kwetsbaren, belastbare druk op de zorg en zicht houden
op het virus. De afweging wordt gemaakt op basis van deze pijlers.

Vraag 11

Hoe kan het dat het kabinet in het laatste verzoek om advies aan het OMT – ter voorbereiding
van het besluit op 10 juli 2021 – «evenementen» niet heeft meegenomen en dat evenementen
over een kam worden geschoren met het nachtleven?1

Antwoord 11

In het Notaoverleg van 7 juli jl., heb ik uw Kamer gemeld dat ik het OMT heb gevraagd
om een spoedadvies uit te brengen. Ik heb het OMT gevraagd of het tempo waarin het
aantal besmettingen de afgelopen dagen toeneemt reden is tot zorg en of dit een aanleiding
is om specifieke maatregelen te nemen. Ik heb in mijn adviesaanvraag geen specifieke
maatregelen of sectoren genoemd maar de brede vraag gesteld: »gegeven de duiding bij
de recente bestemmingscijfers (leeftijdscategorieën en plaatsen van besmetting), geven
deze stijgende besmettingscijfers, afgezet tegen de kabinetsdoelstellingen, aanleiding
om specifieke maatregelen te nemen?»

Vraag 12

Waarom is in het Fieldlab Evenementen-programma de vaccinatie niet meegenomen als
toegangsbewijs (uitsluitend pre-testen)?

Antwoord 12

Het onderzoeksprogramma Fieldlab Evenementen is gestart in februari. Op dat moment
waren er nog onvoldoende volledig gevaccineerden en konden de praktijktesten alleen
plaatsvinden met een PCR-test afgenomen binnen 24 uur voor het einde van het evenement.

Vraag 13

Klopt het dat de overheid zelf heeft besloten dat vaccinatie als coronatoegangsbewijs
geschikt is? Kunt u daarbij duiden dat personen die gevaccineerd zijn nog steeds besmettelijk
kunnen zijn? Kunt u dit uitleggen? Kunt u dit toelichten?

Antwoord 13

Over de inzet van vaccinatiebewijzen als onderdeel van de coronatoegangsbewijzen en
het Digitaal Corona Certificaat is besloten na adviezen van de Gezondheidsraad (dd.
20 mei jl.) en het OMT (dd. 25 mei jl.) en overleg met uw Kamer. In de Kamerbrief
van 28 mei jl. (Kamerstuknummer 25 295, nr. 1241) is op de gemaakte afwegingen en onderbouwingen ingegaan.

Op 21 april jl. heeft het Europees Centrum voor ziektepreventie en bestrijding (ECDC)
een tussentijdse richtsnoer gepubliceerd met betrekking tot de effecten van volledige
vaccinatie op de overdracht van het virus. Hierin geeft het ECDC aan dat het restrisico
voor transmissie dat een volledig gevaccineerd persoon vormt, als zeer laag kan worden
beoordeeld. Ook de Gezondheidsraad concludeerde in zijn advies van 20 mei jl., Transmissie
na vaccinatie, dat vaccinatie ten minste gedeeltelijk bescherming biedt tegen transmissie
van het coronavirus. In de door de Gezondheidsraad beschreven studies werd een transmissiereductie
van 30–50% aangetoond na 1 dosis BionTech/Pfizer of AstraZeneca. Het OMT beschreef
vervolgens op 25 mei jl. in het 114e OMT-advies (deel 2) dat de schatting in het advies
van de Gezondheidsraad waarschijnlijk een onderschatting is van het daadwerkelijke
effect van vaccinatie op voorkomen van transmissie.

Dat betekent dat we ervan uitgaan dat vaccinatie in belangrijke mate bescherming biedt
tegen transmissie. Vooral door de vermindering van klachten bij mensen, zoals hoesten
en niezen, zal de transmissie worden beperkt. Ten slotte hangt het voorkomen van transmissie
ook samen met het type vaccin, de leeftijd, de virusvariant, lokale omstandigheden
en de vaccinatiegraad. Bij een hoge infectiedruk moeten we er dus rekening mee houden
dat ook gevaccineerde personen nog virusdeeltjes kunnen verspreiden, zij het in mindere
mate.

Dit restrisico werd door het OMT, gezien de epidemiologische omstandigheden in juni
bij stap 4 van het toenmalige openingsplan, acceptabel geacht.

Vraag 14

Waar is de keuze «voor de periode tot en met 13 augustus» op gebaseerd? Is dit een
wetenschappelijk onderbouwde periode waarin er iets gebeurt, aangezien evenementenbouwers
nu «bungelen»? Kunt u dit toelichten?

Antwoord 14

Deze keuze was gebaseerd op de periode die nodig was om de effecten van de maatregelen
te kunnen beoordelen. Het kabinet heeft deze periode benut om met de betreffende sectoren
nieuwe afspraken te maken en te onderzoeken hoe deze weer veilig open kunnen.

Vraag 15

Wat is de verwachting voor de periode na 13 augustus 2021, aangezien de branche nota
bene tot en met donderdag 9 juli 2021 nog vol in overleg was over de vraag hoe de
logistiek opgezet kon worden voor het Testen voor Toegang op meerdaagse evenementen
met een camping en gezien het feit dat de voorbereiding hierop zonder hier duidelijkheid
over te hebben simpelweg onmogelijk is, maar omdat er geen «no go» is, worden partijen
nu gedwongen door te gaan en kosten te maken? Vindt u ook niet dat het toch onverantwoord
ondernemen is om producties van dergelijke omvang door te zetten met een dusdanig
grote onzekerheid en risico (lees: 20% kosten), aangezien een gemiddeld groot evenement
10 – 20 miljoen euro kost? Hoe kunnen partijen dit in redelijkheid dragen, temeer
daar de industrie al anderhalf jaar stil (en op omvallen) staat?

Antwoord 15

Het kabinet heeft in augustus en september besloten over verdere versoepelingen. Op
dit moment gelden sluitingstijden, 75% zaalcapaciteit voor ongeplaceerde evenementen
binnen en inzet van CTB, aangewezen in de Regeling. Het kabinet zal begin november,
op basis van een OMT-advies, de epidemiologische situatie op dat moment en de contextfactoren,
besluiten over de volgende stap. Voor de culturele en creatieve sector zijn ook na
1 oktober enkele steunmaatregelen beschikbaar gebleven. Zo is de subsidieregeling
voor evenementen (die sinds juni 2021 bestaat) ook na 1 oktober 2021 blijven bestaan.
Daarnaast heeft het kabinet 15 miljoen euro gereserveerd als tegemoetkoming voor evenementen
binnen zonder vaste zitplaats, aangezien hier een maximale capaciteit van 75% geldt.
Deze regeling geldt met terugwerkende kracht vanaf 25 september en liep tot 1 oktober
2021. Tenslotte heeft het kabinet een subsidieregeling opgezet voor nachtclubs en
discotheken die in ieder geval tot 1 november verplicht gesloten zijn tussen 00:00
en 06:00 uur. Hiervoor trekt het kabinet 180 miljoen euro uit. Meer informatie over
financiële regelingen voor de culturele en creatieve sector kunt u hier vinden: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-financiele-regelin….

Vraag 16

In een samenleving zorgen we voor elkaar, we hebben anderhalf jaar lang maatregelen
genomen om de kwetsbaren te beschermen waarbij de focus lag op de druk op de zorg,
vindt u ook niet dat nu deze druk afneemt, we toch ook andere groepen in de samenleving
in ogenschouw moeten nemen? Vindt u ook niet dat voor jonge mensen geen alternatief
wordt geboden en dat zij nu wederom de dupe zijn?

Antwoord 16

Een van de pijlers van het kabinet is om de druk op de zorg beheersbaar te houden.
De maatregelen die genomen worden, zijn er ook op gericht om jonge mensen te beschermen.
Ook jonge mensen raken besmet met het coronavirus en kunnen in het ziekenhuis belanden.
Deze groep is nu nog niet of deels gevaccineerd, wat het risico op besmetting en ziekenhuisopname
groter maakt. Daarnaast bestaat ook het risico op long-Covid en ook dit heeft een
grote impact op de kwaliteit van leven en de lange-termijneffecten. Daarom is het
belangrijk dat we iedereen beschermen tegen de gevolgen van het virus.

Vraag 17

Deelt u de mening dat evenementen een veilige omgeving bieden en minimale overlast
veroorzaken? Zo ja, vanwaar de hernieuwde klopjacht op deze sector?!

Antwoord 17

Ik verwijs u hiervoor naar het antwoord op de vragen 2 en 6.

Vraag 18

Aanzien er een toezegging is gedaan dat de dekking van het garantiefonds van 80% naar
100% subsidie gaat, is hier al contact over geweest met «Brussel» of dit überhaupt
kan?

Antwoord 18

Het kabinet is hierover in overleg met de Europese Commissie, die hierover goedkeuring
zal moeten verlenen.

Vraag 19

Zult u in de toekomst de aanbevelingen die uit de Fieldlab Evenementen zijn gekomen
wel volgen, aangezien het kabinet in dit geval is afgeweken van het volgen van deze
aanbevelingen?

Antwoord 19

Het kabinet maakt op basis van meerdere adviezen voortdurend afwegingen ten behoeve
van besluitvorming. Daar zijn de aanbevelingen van de Fieldlab Evenementen in meegewogen.