Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Groothuizen en Voordewind over het bericht ‘Oxfam: nieuwe wet verslechtert situatie asielzoekers Griekse eilanden’

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid), mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 7 februari 2020). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1257.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Oxfam: nieuwe wet verslechtert situatie asielzoekers
Griekse eilanden»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 4

Deelt u de mening van Oxfam Novib dat asielzoekers in Griekenland geen toegang hebben
tot een eerlijke asielprocedure? Zo nee, waarom niet?

In hoeverre voldoet de mate van toegang aan de Europese regelgeving op dit vlak? Hoe
tracht de Griekse regering voldoende toegang tot juridische bijstand voor asielzoekers
te borgen binnen de nieuwe wetgeving?

Antwoord 2 en 4

Het kabinet deelt de mening van Oxfam Novib dat Griekenland verbeteringen moet doorvoeren
om een eerlijke toegang tot de asielprocedure te garanderen. Als gevolg van de toegenomen
instroom via de Oostelijke Mediterrane Route en de nog steeds uitblijvende terugkeer,
neemt de druk op de Griekse asielprocedure toe. Er is een substantiële achterstand
in de afhandeling van asielaanvragen en de wachttijden lopen op.

Dit laat onverlet dat de Griekse asielprocedure sinds de migratiecrisis van 2015–2016
structureel is verbeterd. Op verschillende onderdelen zijn hervormingen doorgevoerd.
De Raad van State constateert in een uitspraak van 23 oktober 2019 dat de situatie
voor Dublinterugkeerders in Griekenland verbeterd is en grotendeels voldoet aan het
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Tevens heeft Griekenland ervoor gezorgd
dat asielzoekers toegang tot een tolk krijgen, gehoor- en beslismedewerkers adequaat
worden opgeleid en de gemiddelde duur van de asielprocedure is verminderd. Een van
de resterende knelpunten, is de beperkte toegang tot juridische bijstand.2 Hoewel de Griekse regering een rechtsbijstandsprogramma heeft geïntroduceerd, is
dit niet uitgebreid genoeg om alle asielzoekers rechtsbijstand te kunnen bieden.

Het is van belang dat de Griekse autoriteiten stappen ondernemen om verdere structurele
verbeteringen in de asielprocedure door te voeren en daarnaast om achterstanden spoedigst
terug te dringen. Het kabinet dringt hier, in lijn met de aangenomen motie-Voordewind
c.s. van 4 juli 2019, voortdurend bij de Griekse autoriteiten op aan.3 Dat heb ik en marge van de JBZ Raad op 8 oktober jl. en tijdens mijn uitgaande werkbezoek aan Griekenland
op 30–31 oktober jl. nogmaals gedaan.

Op 1 januari 2020 is de nieuwe Griekse asielwet in werking getreden. Deze lijkt de
juiste knelpunten binnen de asielprocedure te adresseren. Nadere uitwerking en implementatie
moet uitwijzen of de nieuwe asielwet daadwerkelijk tot betere resultaten leidt.

Vraag 3

Kunt u de cijfers genoemd door Oxfam Novib over het aantal asielzoekers dat toegang
heeft tot juridische bijstand bevestigen? Zo nee, wat zijn volgens u dan de correcte
cijfers?

Antwoord 3

Het kabinet beschikt niet over de exacte cijfers van het aantal asielzoekers dat momenteel
toegang heeft tot juridische bijstand. Wel kan ik bevestigen dat de cijfers gedeeld
door Oxfam Novib overeenkomen met de informatie uit het rapport van de Asylum Information
Database (AIDA) van maart 2019. 4

Vraag 5

Deelt u de mening van de indieners dat de Europese Commissie (EC) de verantwoordelijkheid
heeft ervoor te zorgen dat de lidstaten de Europese wet- en regelgeving naleven en
indien dat niet gebeurt de betreffende lidstaat hierop aangesproken moet worden?5

Antwoord 5

De Europese Commissie heeft, als hoedster van de Europese verdragen, de taak om toe
te zien op de correcte implementatie van de huidige Europese wet- en regelgeving door
de Europese lidstaten en om passende maatregelen te nemen indien tekortkomingen worden
geconstateerd. Dit geldt ook voor de implementatie van de Europese wet- en regelgeving
door Griekenland.

Vraag 6

Gaat de EC erop toezien of advocaten daadwerkelijk toegang krijgen tot eventuele gesloten
centra? Zo ja, op welke wijze gaat de EC dit doen?

Antwoord 6

Momenteel is nog onduidelijk hoe de plannen van de Griekse autoriteiten omtrent de
gesloten opvangcentra eruit gaan zien. Discussie over een eventuele rol van de Europese
Commissie is daarom prematuur.

Vraag 7

Wordt de toegang tot juridische dienstverlening aan asielzoekers in Griekenland financieel
ondersteund met Europese middelen? Zo ja, hoeveel geld is daarvoor beschikbaar en
uit welke fondsen komt dat geld? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

De Europese Commissie ondersteunt Griekenland bij de verbetering van de migratiesituatie
op verschillende manieren. Financieel gaat het om ongeveer EUR 2,2 miljard sinds 2015,
via het Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF), het Internal Security Fund
(ISF) en verschillende noodfondsen. Ondersteuning van toegang tot juridische dienstverlening
is hier onderdeel van. In totaal is circa EUR 322.000 aan EU financiering ten behoeve
van juridische bijstand verleend. De Commissie financiert zowel de Griekse asieldienst
als de UNHCR. Middels de EU financiering wordt o.a. de Griekse asieldienst beter in
staat gesteld om toegang tot juridische bijstand in de beroepsprocedure aan te bieden
(zoals bij wet verplicht), en de UNHCR toegang te bieden tijdens de eerste aanvraag
voor kwetsbare gevallen. Een overzicht van de uitgaven van de Europese middelen aan
Griekenland is via de website van de Europese Commissie te raadplegen.6

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden uiterlijk voor aanvang van het algemeen overleg JBZ-raad
(asiel- en vreemdelingenzaken) op 22 januari 2020?

Antwoord 8

Het streven is om deze vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.