Verslag van een bijeenkomst : Verslag van de COSAC voorzittersconferentie, gehouden in Helsinki, Finland van 21 tot en met 22 juli 2019

BA/ Nr. 75 HERDRUK1 VERSLAG

Vastgesteld 11 oktober 2019

Van zondag 21 tot en met maandag 22 juli 2019 vond te Helsinki, Finland, de Voorzittersconferentie
van commissies voor Europese aangelegenheden uit de nationale parlementen van de lidstaten
van de Europese Unie en van een delegatie uit het Europees Parlement, hierna aangeduid
als Voorzitters-COSAC, plaats. Naast de genoemde delegaties namen ook delegaties van
de nationale parlementen van de kandidaat-lidstaten van de Europese Unie deel als
waarnemer, evenals delegaties van de Raad van de Europese Unie en van de Europese
Commissie.

De Nederlandse delegatie naar deze conferentie bestond uit de voorzitters van de commissies
voor Europese Zaken van respectievelijk de Eerste en Tweede Kamer, Oomen-Ruijten (CDA) en Veldman (VVD). De ambtelijke begeleiding bestond uit Van den Driessche (Eerste Kamer), Buisman
(Tweede Kamer). De delegatie brengt als volgt verslag uit2:

En marge van de conferentie

Op zondag 21 januari 2019 ontving de delegatie een technische briefing van Özlem Canel,
plv. Nederlands Ambassadeur te Finland. Naast een toelichting op de politieke, economische
en historische ontwikkelingen is eveneens gesproken over de actuele politieke situatie
in Finland met de nieuw verkozen regering alsmede over de prioriteiten van het Fins
EU-voorzitterschap, waaronder de focus op het klimaatbeleid.

COSAC-Voorzittersconferentie, 22 juli 2019

De COSAC-Voorzittersconferentie werd geopend door de voorzitter van de commissie Europese
zaken in de Eduskunta, het Fins parlement, Satu Hassi, en door de vicevoorzitter van het Fins parlement,
Tuula Haatianen. In haar welkomstwoord stond Tuula Haatianen stil bij de honderdste
verjaardag van Finland als constitutionele democratie. Ook is Finland het land in
Europa waar vrouwen als eerste het recht hadden om te stemmen. Verder feliciteerde
Tuula Haatianen mevrouw Ursula von der Leyen met haar voordracht als voorzitter van
de Europese Commissie.

Een speciaal welkom werd door Satu Hassi gericht aan alle nieuwe voorzitters van de
commissies Europese Zaken in de parlementen, waaronder aan de nieuwe voorzitter van
de commissie Europese Zaken in de Eerste Kamer, Ria Oomen-Ruijten.

Procedurele aspecten

Bij het agendapunt over de procedurele zaken van de COSAC maakte voorzitter van de
commissie Europese Zaken in het Fins parlement Satu Hassi duidelijk dat in de vergadering
van de Troika van de COSAC besloten was om voorzitter van de Europese Commissie von
der Leyen uit te nodigen voor de plenaire sessie van de COSAC op 1-3 december 2019.
Ook gaf Satu Hassi een toelichting op de andere geagendeerde onderwerpen, klimaat
en het Tampere acquis en het Charter of Fundamental Rights.

In de discussie die volgde brachten sprekers andere onderwerpen op voor de agenda
van de plenaire COSAC, zoals de onderhandelingen voor het Meerjarig Financieel Kader
2021–2027 en het buitenlands beleid, meer in het bijzonder het Oostelijk Partnerschap
en de relatie met Oekraïne. Hayke Veldman vroeg bij dit agendapunt namens de Tweede Kamer om het onderwerp «transparantie van
Europese besluitvorming» op te nemen op de plenaire agenda. Het Fins voorzitterschap
vroeg de Nederlandse delegatie vervolgens om het verzoek in een brief nader toe te
lichten. Verder werd tijdens het procedurele gedeelte de inhoudsopgave van het 32e halfjaarlijkse rapport van de COSAC vastgesteld.

Beleidsdebatten

In de eerste sessie van de conferentie stonden de prioriteiten van het Fins EU-Voorzitterschap
centraal. Minister voor Europese Zaken Tytti Tuppurainen begon haar introductie van
de prioriteiten met de mededeling dat het Fins EU-voorzitterschap het voorzitterschap
pragmatisch zou aanvliegen. Normen en waarden zijn belangrijke pijlers van het Fins
EU-voorzitterschap. De rechtsstaat staat centraal in het programma van het Fins EU-voorzitterschap.
Het Fins EU-Voorzitterschap wil de instrumenten van de rechtsstaat versterken. Volgens
Tytti Tuppurainen zijn de gedeelde waarden het fundament van de Europese Unie en daarmee
zijn deze essentieel voor de werking van de Europese Unie. Vervolgens ging Tytti Tuppurainen
in op een andere prioriteit van het Fins EU-Voorzitterschap, namelijk klimaat en in
het bijzonder het belang van een Arctische EU-strategie voor het behoud van het bijzondere
klimaat rond de Noordpool.

In de daaropvolgende sessie stond de onderhandeling over het nieuwe Meerjarig Financieel
Kader 2021–2027 centraal. De introductie van de sessie werd verzorgd door Alain Lamassoure,
voormalig lid van het Europees Parlement en voormalig Frans Minister. Hij stond stil
bij het feit dat volgens hem het plafond van het Meerjarig Financieel Kader in de
afgelopen 20 jaar niet verhoogd is waardoor nieuwe ontwikkelingen niet zijn meegenomen
in de Europese begroting. De heer Alain Lamassoure poneerde verder zijn stelling dat
er twee manieren zijn om naar het nieuwe Meerjarig Financieel Kader 2021–2027 te kijken,
namelijk de conservatieve -en de disruptieve manier. De conservatieve manier gaat
uit van het voorstel van de Europese Commissie waarbij geen echt debat plaatsvindt.
De disruptieve manier gaat volgens Lamassoure uit van het kiezen van bepaalde prioriteiten
en doelstelling waar vervolgens genoeg budget voor moet worden vrijgemaakt.

Tot slot bepleitte de heer Alain Lamassoure het belang van coördinatie van nationale
budgetten en het Europees budget. Het Europees Semester moet daartoe aangepast worden
waarbij nationale begrotingen en de Europese begroting op elkaar dienen te worden
afgestemd om op die manier sneller te reageren op veranderingen in de wereld. In de
paneldiscussie die volgde bepleitte Ria Oomen-Ruijten voor een efficiëntere omgang met het bestaande budget. Daartoe moeten de programma’s
worden gemoderniseerd en toegepast op de huidige Europese situatie. De negotiation
box voor het Meerjarig Financieel Kader 2021–2027 zou voldoende ruimte moeten bieden
om de beoogde programma’s nog te kunnen aanpassen. Verder werden door diverse delegaties
wensen geuit aan welke beleidsterreinen de Europese Unie volgens hen meer fondsen
zou moeten alloceren in het nieuwe Meerjarig Financieel Kader 2021–2027. Ook werd
door meerdere delegatie de Brexit genoemd als onzekere factor op de onderhandelingen
van de nieuwe Europese begroting.

De delegatie, Oomen-Ruijten Veldman