Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over de toekomst van rekenen in het vo en mbo

Nr. 100 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 8 juli 2019

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een aantal vragen en
opmerkingen voorgelegd aan de Ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en voor
Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media over de brief van 5 april 2019 over de toekomst
van rekenen in het vo en mbo (Kamerstuk 31 332, nr. 99).

De vragen en opmerkingen zijn op 24 april 2019 aan de Ministers van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap en voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media voorgelegd. Bij brief
van 5 juli 2019 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Lodders

De adjunct-griffier van de commissie, Arends

Inhoud

Blz.

 
 
 
 

I

Vragen en opmerkingen uit de fracties

2

 

•

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

2

 

•

Inbreng van de leden van de CDA-fractie

2

 

•

Inbreng van de leden van de D66-fractie

3

 

•

Inbreng van de leden van de GroenLinks-fractie

4

II

Reactie van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Minister voor Basis-
en Voortgezet Onderwijs en Media

5

I Vragen en opmerkingen uit de fracties

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

De leden van de fractie van de VVD hebben kennisgenomen van de brief over het rekenen
in het vo1 en mbo2 en hebben een aantal vragen en opmerkingen.

De leden vinden het geen probleem dat een vervolgopleiding om een bepaald rekenniveau
vraagt als toelatingseis. Deze leden gaan er vanuit dat de opleiding ervaring heeft
opgedaan over de kans van slagen als het rekenniveau op orde is. Zij vragen of de
Minister kan aangeven hoe vaak een onvoldoende rekenniveau de oorzaak is van vastlopen
in het vervolgonderwijs.

De leden zijn benieuwd naar het nu reeds merkbare effect op met name mbo- opleidingen
nu de rekentoets niet meer verplicht is. Zij vragen of de Minister kan aangeven wat
er op de mbo-instellingen plaats heeft gevonden sinds het besluit van de Kamer.

Hoe gaat de Minister ervoor zorgen dat door de afschaffing van de rekentoets, de jongeren
die doorstromen vanuit het vmbo3 niet in de knel komen op het mbo, zo vragen de voornoemde leden.

Inbreng van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Ministers Slob
en Van Engelshoven over de toekomst van rekenen in het vo en mbo. Deze leden hebben
nog enige vragen.

Afschaffen rekentoets & tijdpad wetsvoorstel

De leden van de CDA-fractie vragen de Ministers aan te geven hoe de communicatie verloopt
richting de scholen dat examenkandidaten met ingang van het schooljaar 2019/2020 geen
rekentoets meer hoeven te doen. Kunnen de Ministers tevens aangeven hoe groot het
percentage is van scholen dat zich hiervan bewust is? De leden vragen de Minister
of er concreet uitwerking wordt gegeven aan het «nieuw perspectief»4 met ingang van het schooljaar 2019/2020 conform de motie van de leden Van Meenen
en Rog over het uitvoeren van het voorstel van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren5. Zij ontvangen graag een nadere toelichting hierop.

Rekenonderwijs op niveau

De leden van de CDA-fractie lezen in de brief dat voor leerlingen die geen eindexamen
doen in het vak wiskunde de overige vakken onvoldoende basis bieden om rekenen te
onderhouden en te examineren. Deze leden vragen de Minister wat er in de bovenbouw
van het vmbo aan rekenen wordt gedaan. Is het niet zo dat de basis voor rekenen vooral
in de onderbouw wordt gelegd en dat het in de bovenbouw vooral gaat om het onderhouden
van de in de onderbouw opgedane vaardigheden met betrekking tot rekenen? De leden
vragen de Minister verder of het in de tussenfase niet in de praktijk mogelijk is
dat scholen, voor de leerlingen die geen examen wiskunde doen, wel het rekenonderwijs
voor deze leerlingen kunnen voortzetten in klas drie en vier en via het op te stellen
Plan van Toetsing en Afsluiting vinger aan de pols kunnen houden of de rekenvaardigheden
van een bepaalde groep leerlingen voldoende is en zo niet, daar extra op kunnen inzetten.
De leden lezen in de brief dat de Ministers in overleg zijn met de VO-raad en andere
betrokkenen over de groep leerlingen die geen examen in wiskunde doen. Deze leden
vragen de Ministers of ook de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren hierbij wordt
betrokken.

Doorstroom vervolgonderwijs en toelatingstoetsen

De leden van de CDA-fractie vragen de Minister aan te geven welke mogelijkheden het
mbo nu kent rondom toelatingstoetsen.

De leden vragen hoe lang de overgangsperiode gaat duren waarin onduidelijk is hoe
het rekenen in het vmbo gedekt is en mbo-instellingen kunnen overwegen om met diagnostische
toetsen te werken. Deze leden vragen de Minister tevens of alle mbo-opleidingen voor
wat betreft de rekenvaardigheden met diagnostische toetsen kunnen werken of dat de
Minister voornemens is om met een limitatieve lijst te werken. Zij ontvangen graag
een nadere toelichting hierop.

Deze leden vragen de Ministers tevens aan te geven of zij voornemens zijn om vmbo-
en mbo-instellingen te stimuleren om onderling duidelijke afspraken te maken over
hoe om te gaan met rekenen in het kader van de doorstroom. Zo ja, op welke manier
willen de Ministers dat vormgeven? De eerdergenoemde leden vragen aan de Minister
of het de bedoeling is dat de instellingsexamens in het mbo en de bestaande digitale
centrale examens ook na 2019–2020 naast elkaar blijven bestaan. Ook vragen zij de
Minister of zij de mening deelt dat de kwaliteit rondom deze instellingsexamens goed
geborgd moeten worden. Zo ja, kan worden aangegeven hoe deze borging gaat plaatsvinden?
Tevens vragen zij of de Minister de mening deelt dat, vanwege de vele ook kleine beroepsgerichte
opleidingen, opleidingen een keus zouden moeten krijgen of ze ergens een examen af
willen nemen of dat ze dit zelf ontwikkelen. Zij ontvangen graag een nadere toelichting
hierop.

Tot slot vragen de voornoemde leden op welke wijze wordt geborgd dat de functie en
financiering van CITO6, CVTE7 dan wel het nieuw op te richten platform goed geregeld wordt zodat er geen hiaat
ontstaat.

Inbreng van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de uitvoering van
de moties die zijn aangenomen naar aanleiding van het debat over de toekomst van rekenen
in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs en willen de Ministers
nog enkele vragen voorleggen.

Afschaffen rekentoets & tijdpad wetsvoorstel

De leden van de D66-fractie zijn blij dat de motie van de leden Rog en Van Meenen8 wordt uitgevoerd en er een wetswijziging in gang is gezet zodat per schooljaar 2019–2020
de rekentoets wordt afgeschaft en er geen cijfer meer voor rekenen op de cijferlijst
komt. Deze motie hing echter nauw samen met de aangenomen motie van de leden Van Meenen
en Rog9, die de regering verzocht het gedragen voorstel voor het rekenonderwijs en de toetsing
daarvan, geïntegreerd in wiskunde en andere vakken in het voortgezet onderwijs in
zijn geheel en uiterlijk in het schooljaar 2019–2020 uit te voeren. Dit voorstel is
opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren in samenwerking met het
ministerie en SLO.

Immers is het onverstandig iets af te schaffen zonder een geborgen alternatief in
de plaats te stellen waarmee iedere leerling goed kan leren rekenen. Deze leden betreuren
het dat er niets over deze motie is terug te vinden in de brief over de uitvoering
van de moties.

De voornoemde leden constateren dat de Minister aangeeft met diverse stakeholders
in gesprek te zijn gegaan. Deze leden vragen de Minister of hij naar aanleiding van
de aangenomen motie in gesprek is getreden met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren
en het SLO10 om tot spoedige uitvoering van deze motie te komen en zo ja, hoe vaak. Graag horen
deze leden hoe de Minister deze motie uiterlijk in schooljaar 2019–2020 gaat uitvoeren
voor zowel vmbo, havo11 als vwo12? Scholen en leraren verdienen namelijk duidelijkheid over de manier waarop zij geacht
worden goed rekenonderwijs te bieden. Op dit moment laat de Minister het voortgezet
onderwijs in onzekerheid door slechts te stimuleren om goed rekenonderwijs op peil
te houden maar geen praktische handvatten te bieden voor de manier waarop en dus de
motie van de leden Van Meenen en Rog niet tot uitvoering brengt. De leden constateren
dat de Minister in gesprek wil treden met «de VO-raad en andere betrokkenen over wat
voor deze groep mogelijk en wenselijk is». Deze leden verzoeken de Minister meer snelheid
te maken met rekenonderwijs en zelf in gesprek te treden met de Nederlandse Vereniging
van Wiskundeleraren en het SLO om eindelijk tot uitvoering te komen van «het nieuw
perspectief», wat al vanaf februari 2018 bekend is bij het ministerie. Op deze manier
krijgt het voortgezet onderwijs duidelijkheid en kunnen aanbevelingen en verplichten
worden opgesteld voor scholen zodat «het nieuw perspectief» en dus goed rekenonderwijs
tot uitvoering kan worden gebracht.

Inbreng van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Ministers
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media
over de uitvoering van de moties over de rekentoets. De leden betreuren het jarenlange
gesteggel en de gebrekkige implementatie van de rekentoets waarvan zowel docenten,
leerlingen en studenten de dupe zijn geworden. De leden zijn van mening dat de nadruk
moet liggen op het faciliteren van goed rekenonderwijs en constateren dat de afgelopen
jaren helaas een politieke fixatie bestond rondom het toetsingselement. Eveneens zijn
de leden van mening dat het rekenbeleid niet de toegankelijkheid van onderwijs mag
aantasten. De brief over de uitvoering van de moties roepen bij de voornoemde daarom
nog enkele vragen op.

Doorstroom vervolgonderwijs en toelatingstoetsen

De leden van de GroenLinks-fractie zijn blij dat het kabinet het standpunt deelt dat
het ongewenst is als toelatingstoetsen op het gebied van rekenen leiden tot een weigering
voor inschrijving in een bepaalde opleiding in het vervolgonderwijs. Tegelijkertijd
lezen de voornoemde leden dat er wordt bezien binnen het vervolgonderwijs of de beheersing
van rekenvaardigheden op basis van diagnostische toetsen mogelijk is. De Minister
benadrukt dat deze toetsen dan binnen de bestaande procedures voor studiekeuzeadvies
moeten vallen. De leden vragen wat de Minister hier concreet mee bedoelt en vragen
om meer duidelijkheid: zijn mbo-instellingen via deze procedure wel of niet bevoegd
om aspirant-studenten te weigeren op basis van het rekenniveau? Deelt de Minister
de mening dat als aspirant-studenten niet over het gewenste rekenniveau beschikken
zij alsnog toegelaten moeten worden tot de gewenste opleiding en zo snel mogelijk
in de opleiding de mogelijkheid moeten krijgen om hun vaardigheden bij te spijkeren?
Zo ja, welke afspraken worden hierover gemaakt met de instellingen? Tevens vragen
zij wat de mening van de Minister is dat instellingen in het vervolgonderwijs de mogelijkheden
onderzoeken om bijvoorbeeld een diagnostische toets te hanteren. Heeft de Minister
het overzicht hoeveel instellingen in het vervolgonderwijs dit overwegen, zo ja, hoeveel
instellingen zijn dat? Wat zijn de bevoegdheden van de Minister om instellingen te
weerhouden om deze procedure rondom advies over de studiekeuze te gebruiken om alsnog
te selecteren, zo vragen de leden. De leden ontvangen regelmatig signalen van docenten
in het mbo die verzoeken om duidelijkheid over het rekenbeleid. Zij vragen of de Minister
ervoor gaat zorgen dat er goede informatieverstrekking richting docenten op gang komt
over het beleid.

II Reactie van de Minister van Onderwijs, Cultuur en de Minister voor Basis- en Voortgezet
Onderwijs en Media

Wij hebben met belangstelling kennisgenomen van de inbreng van de leden, waaruit eens
te meer blijkt hoeveel belang de leden hechten aan de bevordering van gecijferdheid
door middel van goed onderwijs. Wij onderschrijven dit en gaan daarom graag middels
deze brief in op alle vragen.

De leden van de VVD-fractie vragen ons om aan te geven hoe vaak een onvoldoende rekenniveau
de oorzaak is van vastlopen in het vervolgonderwijs.

Exacte gegevens zijn hierover niet bekend. Gecijferdheid en geletterdheid zijn onderdeel
van een breed repertoire aan kennis en vaardigheden die studenten integraal inzetten
tijdens de kwalificerende onderdelen van hun opleiding. Dat is ook juist de reden
waarom aan taal en rekenen groot belang wordt gehecht voor het kunnen functioneren
in de samenleving, het beoefenen van beroepen en voor doorstroom naar vervolgopleidingen.
We zijn het met de VVD eens dat opleidingen op basis van hun ervaring kunnen inschatten
welke invloed het rekenniveau heeft op de kans dat een student slaagt. Op basis van
een diagnostische toets die kan worden afgenomen door mbo- en ho-instellingen in het
kader van de intake, kan een student daarom geadviseerd worden voor een andere opleiding
te kiezen.

De leden van de VVD-fractie vragen naar het reeds merkbare effect op mbo-opleidingen
nu de rekentoets niet meer verplicht is.

In het mbo heeft het afschaffen van de rekentoets in het voortgezet onderwijs geleid
tot zorgen over de borging van de doorlopende leerlijn voor rekenen, nu minder duidelijk
zal zijn wat het niveau is van vo-leerlingen bij instroom in het mbo. Tegelijkertijd
wordt er door de sector hard gewerkt aan een voorstel om tot een eigen rekenaanpak
te komen die past bij het mbo, uitdagend maar haalbaar is voor de studenten en rekening
houdt met de voorlopige onzekerheden wat betreft de instroom. Het voornemen is dit
zo snel mogelijk in te voeren.

De leden van de VVD-fractie vragen hoe we ervoor zullen zorgen dat de jongeren die
doorstromen vanuit het vmbo, niet in de knel komen in het mbo door de afschaffing
van de rekentoets in het vo.

Zoals bekend is de huidige situatie ontstaan door de aanname van de motie Rog/van
Meenen. Met name voor leerlingen zonder wiskunde heeft dat gevolgen. Het is goed om
vast te stellen dat alle vmbo-leerlingen wiskunde hebben in de onderbouw, en de meerderheid
van hen heeft ook wiskunde in de bovenbouw. In «Goed voorbereid verder met wiskunde»
(2015)13 en «Aansluiting in perspectief» (2018)14 concludeerde de SLO dat vmbo-leerlingen die wiskunde hebben voldoende voorbereid
zijn op rekenen in het mbo. Voor de vmbo-leerlingen die nu geen wiskunde hebben in
de bovenbouw, bieden de andere vakken onvoldoende basis om rekenen te onderhouden.
Daarom komt er voor deze leerlingen, conform het voorstel «Een nieuw perspectief op
rekenen in het voortgezet onderwijs» een schoolexamen rekenen. Scholen bepalen zelf
hoe zij het onderwijs ter voorbereiding op dit schoolexamen vormgeven. Ze kunnen er
dus ook voor kiezen om hun huidige onderwijsaanbod voor rekenen te continueren.

Alle vmbo-leerlingen hebben na het behalen van hun diploma toelatingsrecht op het
mbo. Een goed studiekeuzeadvies stelt aspirant mbo-studenten in staat een opleiding
te kiezen die past bij hun rekenniveau. Het in kaart brengen van het rekenniveau stelt
instellingen bovendien in staat te bepalen wat er gedurende de mbo-opleiding nodig
is op het gebied van rekenen om het vereiste eindniveau te bereiken. Tot de invoering
van de nieuwe rekenaanpak in het mbo telt het rekenexamen daar niet mee in de zak-slaagbeslissing,
waardoor het in geen geval een obstakel vormt om het mbo-diploma te behalen.

De leden van de CDA-fractie vragen ons om aan te geven hoe de communicatie verloopt
richting de scholen dat examenkandidaten met ingang van het schooljaar 2019/2020 geen
rekentoets meer hoeven te doen. De leden van de CDA-fractie vragen de Ministers tevens
om aan te geven hoe groot het percentage is van scholen dat zich hiervan bewust is.

De communicatie richting scholen over het afschaffen van de rekentoets is de afgelopen
periode via diverse kanalen verlopen. Via Examenblad van het College voor Toetsen
en Examens (CvTE) en het Steunpunt Taal en rekenen vo is hier over gecommuniceerd.
De overgrote meerderheid van scholen wordt via deze kanalen bereikt. Er zijn geen
gegevens beschikbaar over de exacte percentages van scholen die zich bewust zijn van
de wijzigingen. Gezamenlijk met alle betrokkenen doen wij ons best om scholen zo tijdig
mogelijk te informeren over de stand van zaken en eventuele consequenties. Begin april
is door de VO-raad, het Platform Rekonderwijs vo (PReVO) en de Nederlandse Vereniging
van Wiskundeleraren (NVvW) in een gezamenlijke brief gericht aan schoolleiders en
docenten het afschaffen van de rekentoets benoemd. Deze brief bevat tevens een oproep
aan alle scholen, schoolleiders en docenten om blijvend aandacht te besteden aan rekenonderwijs.

De leden van de CDA-fractie vragen of er concreet uitwerking wordt gegeven aan het
«nieuw perspectief»15 met ingang van het schooljaar 2019/2020 conform de motie van de leden Van Meenen
en Rog over het uitvoeren van het voorstel van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren.16

Op dit moment zijn wij druk bezig om concreet uitwerking te geven aan «Een nieuw perspectief».
Het voorstel bestaat in feite uit drie onderdelen. Ten eerste moet de centrale rekentoets
worden afgeschaft. Zoals geschetst in de Kamerbrief in onze inzet om het hiervoor
benodigde wetsvoorstel begin volgend jaar in werking te laten treden, met terugwerking
tot 1-8-2019. Ten tweede moet er voor leerlingen zonder wiskunde een schoolexamen
rekenen worden gerealiseerd. Deze wijziging kan niet per 1-8-2019 in werking treden
omdat er voldoende tijd moet zijn voor scholen om zich hierop voor te bereiden. De
beoogde inwerkingtreding van het schoolexamen is daarom 1-8-2020. Ten derde beschrijft
«Een nieuw perspectief» een verandering in de opzet van het vak wiskunde in het vmbo.
Hiervoor is een vakvernieuwing nodig. Dit proces kan van start gaan na het opleveren
van de bouwstenen van curriculum.nu, aan het einde van 2019.

De leden van de CDA-fractie vragen wat er in de bovenbouw van het vmbo aan rekenen
wordt gedaan. Is het niet zo dat de basis voor rekenen vooral in de onderbouw wordt
gelegd en dat het in de bovenbouw vooral gaat om het onderhouden van de in de onderbouw
opgedane vaardigheden met betrekking tot rekenen, zo vragen de leden.

Ja, rekenen wordt vooral aangeleerd in het po en de onderbouw vo. Dat geldt ook voor
het vmbo. In de bovenbouw moet rekenen worden onderhouden. Gezien de overlap tussen
rekenen en wiskunde in het vmbo, kunnen leerlingen in de bovenbouw hun rekenvaardigheden
onderhouden bij het vak wiskunde. Voor leerlingen zonder wiskunde in de bovenbouw
bieden de andere vakken onvoldoende basis. Daarom is hiervoor een schoolexamen rekenen
voorzien. Scholen bepalen zelf hoe zij het onderwijs aan deze leerlingen vormgeven.

De leden van de CDA-fractie vragen verder of het in de tussenfase niet in de praktijk
mogelijk is dat scholen, voor de leerlingen die geen examen wiskunde doen, wel het
rekenonderwijs voor deze leerlingen kunnen voortzetten in klas drie en vier en via
het op te stellen Plan van Toetsing en Afsluiting vinger aan de pols kunnen houden
of de rekenvaardigheden van een bepaalde groep leerlingen voldoende is en zo niet,
daar extra op kunnen inzetten.

Conform het voorstel in «Een nieuw perspectief voor rekenen in het voortgezet onderwijs»
wordt een schoolexamen rekenen voor leerlingen zonder wiskunde geïntroduceerd. Scholen
moeten dit opnemen in het programma van toetsing en afsluiting.

De leden lezen in de brief dat wij in overleg zijn met de VO-raad en andere betrokkenen
over de groep leerlingen die geen examen in wiskunde doen. De leden van de CDA-fractie
vragen of ook de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren hierbij wordt betrokken.

Ja, de NVvW is nauw betrokken bij de uitvoering van het plan «Een nieuw perspectief».
Daarnaast worden ook andere belanghebbenden betrokken, zoals PReVO, SLO, VO-raad,
MBO Raad, VH en VSNU.

De leden van de CDA-fractie vragen welke mogelijkheden het mbo nu kent rondom toelatingstoetsen.

De «Wet vroegtijdige aanmelddatum en toelatingsrecht tot het mbo» bepaalt dat aspirant
studenten het recht hebben om toegelaten te worden tot een mbo-opleiding, mits zij
zich tijdig aanmelden, over de juiste vooropleiding beschikken en, indien van toepassing,
zij aan verplichte intakeactiviteiten hebben deelgenomen. Uitzondering hierop is een
limitatieve lijst met mbo-opleidingen waarvoor wel aanvullende eisen mogen worden
gesteld, welke is opgenomen in de «Regeling aanvullende eisen toelating middelbaar
beroepsonderwijs». Deze eisen kunnen aspecten bevatten die door middel van toetsing
in kaart gebracht kunnen worden, maar kunnen bijvoorbeeld ook een medische keuring
omvatten.

De leden van de CDA-fractie vragen ons om aan te geven hoe lang de overgangsperiode
gaat duren waarin mbo-instellingen met diagnostische toetsen kunnen werken, en waarna
duidelijk is dat rekenen in het vmbo gedekt is.

Mbo-instellingen kunnen in principe altijd diagnostische toetsen gebruiken om op basis
daarvan een goed onderbouwd studiekeuzeadvies uit te brengen. Er is in dat kader dan
ook geen sprake van een overgangsperiode.

De leden van de CDA-fractie vragen ons om aan te geven of alle mbo-opleidingen met
diagnostische toetsen kunnen werken om rekenvaardigheid in kaart te brengen tijdens
de intakeprocedure, of dat we voornemens zijn om met een limitatieve lijst te werken.

Omdat de intakeactiviteiten de verantwoordelijkheid zijn van de mbo-instellingen zelf,
is het ook aan hen om te bepalen voor welke opleidingen een diagnostische toets voor
rekenen wordt ingezet in dit kader. We zijn dan ook niet voornemens om een limitatieve
lijst op te stellen. Overigens is onze verwachting dat het aantal opleidingen dat
daadwerkelijk diagnostische toetsen op het gebied van rekenen zal inzetten beperkt
zal zijn, aangezien voor een groot deel van de opleidingen de rekenvaardigheden zoals
die worden aangeleerd als onderdeel van wiskunde in het vmbo, in combinatie met het
behaalde cijfer daarvoor, voldoende duidelijkheid biedt over de rekenvaardigheden
van de student.

De leden van de CDA-fractie vragen naar de voornemens om vmbo- en mbo-instellingen
te stimuleren om onderling duidelijke afspraken te maken over hoe om te gaan met rekenen
in het kader van de doorstroom.

In gesprekken met vmbo- en mbo-instellingen blijkt dat wij het allen erg belangrijk
vinden dat er een goede doorstroom plaatsvindt tussen het vmbo en mbo. Daarom stimuleren
wij het dat deze partijen duidelijk afspraken met elkaar maken. Daarnaast zorgen we
ervoor in het proces van de uitvoering van «Een nieuw perspectief» dat de mbo sector
goed vertegenwoordigd is in de gesprekken hierover. In dat kader voeren we regelmatig
gezamenlijk overleg met de MBO Raad en VO-raad om dit onderwerp te bespreken.

De leden van de CDA-fractie vragen of het de bedoeling is dat de instellingsexamens
in het mbo en de bestaande digitale centrale examens ook na 2019–2020 naast elkaar
blijven bestaan.

Het centraal examen rekenen wordt door het CvTE nog aangeboden in de studiejaren 2019–2020
en 2020–2021. Tijdens die studiejaren kunnen opleidingen kiezen of rekenen wordt afgesloten
met een instellingsexamen of met het digitale, centraal examen. Het uitgangspunt is
dat per 2021–2022 de nieuwe rekenaanpak in het mbo wordt ingevoerd.

De leden van de CDA-fractie vragen of wij de mening delen dat de kwaliteit rondom
de instellingsexamens goed geborgd moet worden, en zo ja, of we kunnen aangeven hoe
deze borging gaat plaatsvinden.

We onderschrijven de mening van de CDA-fractie dat het belangrijk is dat de kwaliteit
van de instellingsexamens rekenen goed wordt geborgd. Daarom gelden voor de instellingsexamens
rekenen dezelfde eisen als voor alle andere instellingsexamens, bijvoorbeeld waar
het gaat om de validiteit en betrouwbaarheid. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt
bij de mbo-scholen. De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de examenkwaliteit.

De leden van de CDA-fractie vragen of wij de mening delen dat opleidingen een keus
zouden moeten krijgen of ze ergens een examen willen afnemen of dat ze zelf een examen
ontwikkelen, mede gezien de vele kleine beroepsopleidingen.

We zijn van mening dat het belangrijk is dat een mbo-instelling zelf bepaalt of er
gebruik gemaakt wordt van het centrale, digitale rekenexamen dat wordt aangeboden
door het CvTE, of van een instellingsexamen. Ook zijn we van mening dat het in het
laatste geval aan de instelling is of dit examen ergens wordt afgenomen of door henzelf,
of gezamenlijk met andere mbo-instellingen, wordt ontwikkeld. Welke keuze uiteindelijk
wordt gemaakt zal afhankelijk zijn van veel factoren, waaronder de omvang van de opleiding.

De leden van de CDA-fractie vragen op welke wijze de opdracht en financiering van
Cito, CvTE en/of een nieuw op te richten platform wordt geborgd, zodat er geen hiaat
ontstaat.

Met het CvTE is afgesproken dat zij het centraal examen rekenen blijven aanbieden
in 2019–2020 en 2020–2021. De vele opgaven waarover het CvTE beschikt zijn daarnaast
beschikbaar via de rekenopgavenetalage. In de verdere uitwerking van het mbo-plan
voor rekenen in de toekomst, zal worden bezien welke behoeften er zijn voor ondersteuning
en door wie de kosten daarvoor worden gedragen.

De leden van de D66-fractie vragen de Minister of hij naar aanleiding van de aangenomen
motie in gesprek is getreden met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en
het SLO17 om tot spoedige uitvoering van deze motie18 te komen en zo ja, hoe vaak. Graag horen deze leden hoe de Minister deze motie uiterlijk
in schooljaar 2019–2020 gaat uitvoeren voor zowel vmbo, havo19 als vwo20?

Sinds het debat in januari van dit jaar over rekenen en het aannemen van de genoemde
moties, heeft de focus vooral gelegen op het tijdig realiseren van de benodigde wetswijzigingen.
Er is sinds het aannemen van de motie een overleg geweest met de NVvW, waarbij VO-raad
en PReVo ook aanwezig waren. De SLO was hiervoor ook uitgenodigd maar kon helaas niet
aanwezig zijn. In het antwoord op de vraag van de leden van de CDA-fractie hebben
we geschetst dat we in 2019 starten met het uitvoeren van de genoemde motie.

De leden van de D66-fractie vragen meer snelheid te maken met rekenonderwijs en zelf
in gesprek te treden met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en het SLO
om eindelijk tot uitvoering te komen van «het nieuw perspectief», wat al vanaf februari
2018 bekend is bij het ministerie.

De diverse onderdelen van «Een nieuw perspectief» worden zo snel als mogelijk ingevoerd,
waarbij de uitvoerbaarheid voor scholen voorop staat. Zoals eerder geschetst in het
antwoord op de vraag van de leden van de CDA-fractie, is een fasering hierbij noodzakelijk.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen de Ministers concreet te maken hoe de diagnostische
rekentoets onderdeel kan uitmaken van de bestaande procedures. Specifiek wil de fractie
weten of mbo-instellingen via deze procedure wel of niet bevoegd zijn om aspirant-studenten
te weigeren op basis van hun rekenniveau.

Alle mbo-instellingen ondernemen specifieke intakeactiviteiten die tot doel hebben
om studenten goed te adviseren bij de keuze voor een bepaalde opleiding. De inrichting
hiervan is divers en de verantwoordelijkheid van de mbo-instelling. De wijze waarop
een diagnostische rekentoets daarvan onderdeel kan uitmaken zal dat daarom ook zijn.
In alle gevallen geldt echter dat de mbo-instellingen studenten niet mogen weigeren
op basis van enkel het rekenniveau, aangezien dit bij geen enkele opleiding een eis
is voor toelating zoals ook aangegeven in antwoord op de vragen van de CDA-fractie.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen of we de mening delen dat aspirant-studenten
die niet over het gewenste rekenniveau beschikken, toch moeten worden toegelaten.

Die mening delen wij. Zoals eerder aangegeven is een bepaald rekenniveau dan ook geen
eis voor toelating. Toch kan het in sommige gevallen voor studenten beter zijn om
te kiezen voor een andere opleiding, als er sprake is van een groot verschil tussen
de rekenvaardigheden die in de vooropleiding zijn aangeleerd en de benodigde rekenvaardigheden
voor het succesvol kunnen afronden van de mbo-opleiding. In dat geval kan een diagnostische
toets helpen bij het in kaart brengen van het verschil en waardevol zijn in het kader
van studiekeuzeadvies.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen of, als wij de mening delen dat aspirant-studenten
moeten worden toegelaten ongeacht hun rekenniveau, er afspraken worden gemaakt met
de mbo-instellingen over hoe de rekenvaardigheid van deze studenten tijdens de opleiding
zo snel mogelijk kan worden bijgespijkerd.

Vanuit de mbo-sector is de afgelopen jaren continu uitgestraald dat er veel belang
wordt gehecht aan rekenvaardigheden. Wij gaan er dan ook vanuit dat de mbo-instellingen
zich maximaal zullen inspannen om studenten waar die met onvoldoende rekenniveau binnenkomen,
zo snel mogelijk bij te spijkeren. Wij zien dan ook geen reden om hierover specifieke
afspraken te maken.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen wat wij ervan vinden dat mbo-instellingen
de mogelijkheid onderzoeken om diagnostische rekentoetsen in te zetten.

Zoals aangegeven in de brief van 5 april jl. hebben wij daarvoor begrip en we voegen
daaraan toe dat we hieraan zelfs voordelen zien voor wat betreft opleidingen waarvoor
rekenvaardigheid erg belangrijk is, omdat het instellingen kan helpen om studenten
te adviseren over de meest geschikte studiekeuze.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen hoeveel instellingen overwegen om diagnostische
toetsen in te zetten.

Dit is de verantwoordelijkheid van de instellingen, net zoals dat in het algemeen
geldt voor de studiekeuzeactiviteiten, en dit hoeft dan ook niet aan ons te worden
gemeld. Hierover hebben we dus geen gegevens beschikbaar.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen welke bevoegdheden wij hebben om instellingen
te weerhouden om de diagnostische toetsen, die worden ingezet in de procedure rondom
advies over studiekeuze, toch te gebruiken om te selecteren.

Eerder hebben wij genoemd waar en hoe het toelatingsrecht in het mbo wettelijk is
bepaald, en welke uitzonderingen daarop zijn toegestaan op basis van de regeling met
aanvullende eisen. Het betreft daarmee de uitvoering van een wettelijke taak van mbo-instellingen.
Als een opleiding in strijd daarmee zou handelen, kunnen studenten daarover een klacht
indienen bij de instelling, bij JOB en bij de Inspectie. De Inspectie kan naar aanleiding
van eventuele signalen als toezichthouder het bevoegd gezag aanspreken. Indien de
klachten gegrond blijken, heeft het bevoegd gezag vervolgens de verantwoordelijkheid
om te zorgen voor herstel. Mocht een bestuur die verantwoordelijkheid niet nemen,
vraagt dat om een interventie van het interne toezicht, of zo nodig, om ingrijpen
van buitenaf. In het uiterste geval kunnen wij een bekostigingssanctie opleggen. De
ervaring leert echter dat herstelopdrachten over het algemeen goed worden opgepakt.
Het toelatingsrecht is een relatief nieuwe maatregel en wordt gemonitord. Aan de hand
van de uitkomsten daarvan zullen wij indien nodig de wet en het toezicht aanpassen.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen tot slot hoe wij zullen zorgen voor goede
informatieverstrekking over het rekenbeleid richting docenten.

Het rekenbeleid is gecommuniceerd richting de instellingen via Examenblad mbo van
het College voor Toetsen en Examens. Op het Kennispunt MBO Taal en Rekenen is eveneens
een nieuwsbericht gepubliceerd dat is afgestemd met ons ministerie, waarin het rekenbeleid
staat toegelicht zoals dat vorm heeft gekregen na het aannemen van de moties. De MBO
Raad, het Practoraat Rekenen en het platform rekendocenten van de BVMBO hebben verder
activiteiten georganiseerd, waarbij het rekenbeleid is besproken en toegelicht door
medewerkers van het ministerie. Deze activiteiten worden bijgewoond door rekencoördinatoren
en rekendocenten