Brief regering : Kerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde

Nr. 109
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 april 2025

Iedere leerling in het funderend onderwijs moet goed leren lezen, schrijven en rekenen.
De beheersing hiervan is essentieel voor succes op school én om goed mee te kunnen
doen in de samenleving. Dit kabinet is er alles aan gelegen om goed onderwijs in deze
vaardigheden te ondersteunen. Eén van de sleutels hiervoor is een helder en concreet
curriculum waarin lezen, schrijven en rekenen een centrale plaats innemen.

De afgelopen jaren heeft Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) hier hard aan gewerkt
door kerndoelen te ontwikkelen samen met leraren, vakexperts en het onderwijsveld.
Op 4 april jl. heeft SLO de definitieve conceptkerndoelen voor de leergebieden Nederlands
en rekenen en wiskunde voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet
onderwijs aan het Ministerie van OCW opgeleverd.1 Ook leverde SLO voor het (voortgezet) speciaal onderwijs de definitieve concepten
van de functionele kerndoelen voor deze leergebieden op.2 Daarnaast zijn de afgelopen tijd de eerste conceptexamenprogramma’s geactualiseerd
die komend schooljaar door circa 150 scholen worden beproefd. Uw Kamer ontvangt hierbij
de kerndoelensets en de laatste twee adviezen van de wetenschappelijke Curriculumcommissie.

Meer aandacht voor lezen, schrijven en rekenen in de kerndoelen

De conceptkerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde zijn in de afgelopen maanden
samen met leraren, vakexperts en advieskringen verder aangescherpt naar aanleiding
van de motie Soepboer (NSC) c.s.3 Hierin werd verzocht om middels een spoedopdracht aan SLO het aantal kerndoelen terug
te brengen, om zo meer te focussen op lezen, schrijven en rekenen en overladenheid
van het curriculum tegen te gaan. De voorliggende definitieve conceptkerndoelen voldoen
geheel aan deze opdracht.

SLO heeft samen met het onderwijsveld en de oorspronkelijke kerndoelenteams het aantal
kerndoelen namelijk teruggebracht van negentien naar negen voor Nederlands en van
vijftien naar negen voor rekenen en wiskunde.4 Door deze aanscherping is de samenhang tussen de conceptkerndoelen bevorderd, eventuele
overlap tussen de conceptkerndoelen eruit gehaald, de focus gelegd op enkel de wettelijk
verplichte onderdelen en daardoor de overladenheid van het curriculum teruggedrongen.
Ook wordt geborgd dat de aanpak van lezen, schrijven en rekenen beter terugkomt in
alle leergebieden. De in de ontwikkelfase geraadpleegde leraren geven aan een meerwaarde
te zien in deze aangepaste versie omdat het zorgt voor meer focus en duidelijkheid
op over wat echt belangrijk is om leerlingen te leren. Er is op deze manier meer aandacht
voor lezen, schrijven en rekenen in het gehele curriculum, terwijl de door het onderwijs
en de wetenschap gewaardeerde concrete formuleringen van de eind vorig jaar opgeleverde
kerndoelen behouden zijn gebleven.

De opdracht om het aantal kerndoelen terug te brengen zal SLO ook uitvoeren voor de
overige leergebieden. Deze worden naar verwachting voor het eind van 2025 opgeleverd.
Dit alles zal resulteren in een coherent, concreet en praktisch toepasbaar curriculum
voor leraar en leerling, waarin de basisvaardigheden centraal staan.

Scholen kunnen aan de slag

Het opleveren van de definitieve conceptkerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde
is een belangrijke mijlpaal en weerspiegelt de prioriteit die dit kabinet geeft aan
het verbeteren van de prestaties van leerlingen op lezen, schrijven en rekenen. Met
deze kerndoelen hebben leraren houvast om goed en eigentijds onderwijs te geven in
leergebieden die essentieel zijn. Immers: als je als leerling goed kunt rekenen, kun
je ook bij economie en scheikunde meer leren. En als je goed kunt lezen, is het makkelijker
om bij geschiedenis bronteksten te analyseren.

Ook in het curriculumdebat van oktober 2024 werd door uw Kamer onderstreept hoe belangrijk
het is dat we vaart maken met de herziening van de kerndoelen voor Nederlands en rekenen
en wiskunde. Hier is dan ook vol op ingezet, zodat er voor de herziening van deze
kerndoelen geen vertraging wordt opgelopen. De definitieve conceptkerndoelen voor
de leergebieden Nederlands en rekenen en wiskunde zijn daartoe gelijk al opgenomen
in een (concept) algemene maatregel van bestuur (hierna: AMvB). Het ontwerpbesluit
wordt vandaag in consultatie gebracht; onderdeel daarvan is de openbare internetconsultatie.5 De beoogde inwerkingtredingsdatum van het ontwerpbesluit is 1 augustus 2026. De kerndoelen
voor de leergebieden Nederlands en voor rekenen en wiskunde zullen de huidige kerndoelen
vervangen, nadat ze zijn vastgelegd in een AMvB. Om geen vertraging op te lopen is
het daarbij van groot belang dat het Wetsvoorstel Herziening wettelijke grondslagen
kerndoelen een soepele parlementaire behandeling kent, zodat de AMvB tijdig ter advisering
aan de Raad van State kan worden aangeboden. Vanwege het tot uitvoering brengen van
de spoedopdracht kent het AMvB-traject een strak tijdspad. Indien hierin vertraging
wordt opgelopen is het onhaalbaar de beoogde inwerkingtredingsdatum van 1 augustus
2026 te halen. Aangezien het onwenselijk is om de kerndoelen gedurende het schooljaar
te wijzigen zal dit betekenen dat de herziening van de kerndoelen Nederlands en rekenen
en wiskunde met een jaar moet worden uitgesteld.

Scholen hoeven niet te wachten om met deze kerndoelen te gaan werken. Zij kunnen er
per direct mee aan de slag en het kabinet juicht het toe als zoveel mogelijk scholen
dat doen. Scholen die nu al met de nieuwe conceptkerndoelen willen werken of zich
daarop willen voorbereiden kunnen voor hulp en ondersteuning terecht bij SLO.6 Daar kunnen zij informatie krijgen over curriculumontwikkeling op school, het versterken
van de basisvaardigheden en over de ontwikkeling van voorbeeldmatige handreikingen
en leerlijnen.7

In het kader van het Herstelplan Kwaliteit Funderend Onderwijs wordt gewerkt aan de
nadere uitwerking van de implementatie voor de nieuwe conceptkerndoelen en de wijze
waarop scholen en leraren daarbij ondersteund worden. Uw Kamer ontvangt het Herstelplan
voor de zomer van 2025.

Actualisatie examenprogramma’s in volle gang

Naast de actualisatie van de kerndoelen is ook de actualisatie van de examenprogramma’s
voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs in volle gang, zodat er straks voor
het volledige funderend onderwijs een geactualiseerd en concreet curriculum ligt.
Ook wordt de doorlopende leerlijn van de basisschool naar het voortgezet onderwijs
hiermee verbeterd. In oktober 2024 zijn de eerste 61 conceptexamenprogramma’s (en
bijbehorende toelichtingsdocumenten) voor Nederlands, wiskunde havo-vwo, maatschappijleer,
moderne vreemde talen, klassieke talen en Friese taal en cultuur gepubliceerd. In
maart 2025 zijn daar de conceptexamenprogramma’s (en bijbehorende toelichtingsdocumenten)
van de natuurwetenschappelijke vakken en van de moderne vreemde talen – compact aan
toegevoegd. De eerste tranche start komend schooljaar met het beproeven ervan in de
praktijk op school.8

Daarnaast werken er momenteel vakvernieuwingscommissies aan ontwikkeling van de examenprogramma’s
van de verschillende vakken in de clusters bewegen en sport, kunst en cultuur en mens
en maatschappij. Deze vakken worden in 2026 in concept opgeleverd.

De wetenschappelijke Curriculumcommissie heeft in december 2024 haar zesde tussenadvies
«Examenprogramma’s in ontwikkeling» opgeleverd. De commissie heeft geconcludeerd dat
de geactualiseerde conceptexamenprogramma’s voldoen als structurerende leerplankaders
en doet enkele aanbevelingen voor het vervolg. De commissie heeft in december 2024
tevens haar eindadvies opgeleverd, waarin zij in een slotbeschouwing thema’s benoemt
die meegenomen kunnen worden in het periodieke curriculumonderhoud. Beide adviesrapporten
ontvangt u als bijlagen bij deze kamerbrief.

Tot slot

Met alle betrokkenen is een zorgvuldig proces doorlopen, met als resultaat de oplevering
van de definitieve conceptkerndoelen voor de leergebieden Nederlands en rekenen en
wiskunde en de eerste 61 conceptexamenprogramma’s die groot draagvlak hebben in het
onderwijsveld en die gebaseerd zijn op de meest recente wetenschappelijke inzichten.
Ik wil iedereen die hieraan heeft bijgedragen ontzettend bedanken voor al het werk.
Om de ingezette vaart voort te zetten en geen verdere vertraging op te lopen is het
van belang dat het Wetsvoorstel Herziening wettelijke grondslagen kerndoelen een spoedige
parlementaire behandeling kent. Ik dank uw Kamer alvast voor uw medewerking.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
M.L.J. Paul