Brief regering : Nederlandse beleid in relatie tot India

Nr. 154 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 maart 2022

Op verzoek van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken informeert het kabinet de
Kamer over het Nederlandse beleid en de Nederlandse inzet met betrekking tot India.
In de brief wordt eerst de context van India als economische en regionale grootmacht
geschetst, gevolgd door India en mensenrechten. Vervolgens gaat de brief in op de
bilaterale relatie en samenwerkingsagenda van India en Nederland, India en de EU en
tenslotte de samenwerking in multilateraal verband.

Context

India is met 1,4 miljard inwoners, een zesde van de wereldbevolking, de grootste democratie
ter wereld met een multi-etnische, multireligieuze, meertalige bevolking. Het is een
complexe samenleving met grote tegenstellingen.

Strategisch gelegen in het hart van de Indo-Pacific regio, is India een invloedrijke
speler op het wereldtoneel, en een belangrijke steunpilaar van het multilaterale systeem
en een op regels gebaseerde wereldorde.

India ambieert een sterke regionale rol, die past bij zijn positie als regionale grootmacht,
en zet actief in op versterking van de banden met landen in de regio, mede als tegenwicht
tegen de snel toenemende regionale invloed van China.

In 2030 zal naar verwachting India de op twee na grootste economie ter wereld zijn.
Verder is het belangrijk te beseffen dat waar het gaat om de grote mondiale uitdagingen
van dit moment, met name het wereldwijd bestrijden van de klimaatuitdagingen, de prestaties
van India een sleutel tot succes zijn.

De opkomst van India als economische grootmacht en de positie van Nederland als innovatieve
economische hub en toegangspoort tot Europa bieden steeds meer handels- en investeringskansen
voor Nederlandse en Indiase bedrijven. Indiase investeringen in Nederland nemen toe.
In de laatste tien jaar is Nederland de op twee na belangrijkste investeringsbestemming
voor Indiase bedrijven in de Europese Unie geworden. In 2021 vestigden twintig Indiase
bedrijven zich in Nederland, in totaal zijn er momenteel rond de driehonderd Indiase
bedrijven in ons land gevestigd, waaronder een groeiend aantal startups. Voor de Nederlandse
private sector biedt de Indiase markt kansen vanwege schaalvoordelen. De omvangrijke
en groeiende middenklasse zorgt voor een zich snel ontwikkelende consumentenmarkt.
De combinatie van grote beschikbaarheid van IT-talent en aandacht voor research &
development, evenals forse investeringen in de diverse sectoren, zorgt voor economische
kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven.

De wereld staat voor een aantal grote gemeenschappelijke uitdagingen, zoals de impact
van klimaatverandering op watervoorraden, gelijke toegang tot de gezondheidszorg en
toenemende druk op bestaande voedselsystemen. Met zijn innovatieve kennis en kunde
is Nederland voor India een interessante samenwerkingspartner die met integrale, creatieve
en hoogtechnologische oplossingen kan bijdragen aan duurzame economische ontwikkeling.

Tegelijkertijd heeft India te maken met uitdagende politieke, economische en maatschappelijke
binnenlandse ontwikkelingen. De economische impact van de Covid-19 crisis, de toenemende
armoede, de kwetsbare positie van meisjes en vrouwen maar ook het groeiende hindoe-nationalisme
en de daarmee gepaard gaande polarisatie tussen hindoes en andere religieuze groeperingen
vragen groeiende aandacht van het traditioneel seculiere India.

India en mensenrechten

De Covid-19 crisis heeft de maatschappelijke, sociale en religieuze tegenstellingen
in India verder verscherpt en een negatieve impact gehad op de mensenrechten; dit
is mede het gevolg van een gepolariseerd maatschappelijk klimaat. Mensenrechten die
in de Grondwet zijn gewaarborgd, lijken in de praktijk aan erosie onderhevig. Vooral
de positie van vrouwen en meisjes, de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging,
de mediavrijheid en de positie van mensenrechtenverdedigers zijn in het nauw gekomen.
Daarnaast is er sprake van krimpende ruimte voor het maatschappelijk middenveld. Een
recent aangenomen amendement op de Foreign Contributions Regulation Act (FCRA) heeft de mogelijkheden voor maatschappelijke organisaties om financiering
uit het buitenland te ontvangen ingeperkt.

Nederland zet via het bilaterale mensenrechtenfonds actief in op het ondersteunen
van organisaties die zich inzetten voor versterking van de rechten van vrouwen en
meisjes, van LGBTIQ+ -personen, de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, en
de vrijheid van meningsuiting. Het gaat hierbij onder meer om projecten op het gebied
van capaciteitsversterking voor effectieve rechtsbescherming, bestrijding van haatzaaien
en desinformatie en het ondersteunen van interreligieuze dialoog, ook op scholen en
universiteiten.

Hierdoor hoopt Nederland in samenwerking met het Indiase maatschappelijk middenveld
en de overheid een bijdrage te leveren aan de verbetering van de mensenrechtensituatie
in India. Dit kan Nederland niet alleen en bredere Europese samenwerking is daarvoor
noodzakelijk. Nederland draagt bij aan de uitvoering van de EU-Human Rights and Democracy
Country Strategy voor India, en steunt de EU in de dialoog met Indiase autoriteiten
over verbreding van de ruimte voor het maatschappelijk middenveld.

In april 2021 heeft de EU-India mensenrechtendialoog in Delhi plaatsgevonden. Daarbij
is onder andere overeengekomen deze jaarlijks te laten plaatsvinden.

Zowel Nederland als India zijn lid van de VN Mensenrechtenraad. Dit jaar vindt in
de Mensenrechtenraad de bespreking van de mensenrechtensituatie in India plaats, in
het kader van de UPT (Universal Periodic Review). Nederland zal hier actief aan bijdragen.

Tijdens de politieke consultaties in oktober 2021 is met India gesproken over een
bezoek van de Nederlandse mensenrechtenambassadeur aan India met het voornemen die
later dit jaar te organiseren.

India en Nederland

India en Nederland onderhouden goede bilaterale contacten. Dit jaar vieren we 75 jaar
diplomatieke relaties. Nederland was een van de eerste landen die de onafhankelijkheid
van India in augustus 1947 erkende.

De afgelopen jaren is de bilaterale relatie met India bestendigd met inkomende en
uitgaande bezoeken op het hoogste politieke niveau. In oktober 2019 brachten Koning
Willem-Alexander en Koningin Máxima een Staatsbezoek aan India met daaraan parallel
een handelsmissie, waar 144 Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan deelnamen,
evenals diverse ministeries, gemeenten, topsectoren en brancheorganisaties. Als gevolg
van de Covid-19 reisbeperkingen is de relatie het afgelopen jaar vooral in digitale
vorm voortgezet. Zo heeft er in februari 2021 een virtuele handelsmissie onder leiding
van toenmalig Minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
plaatsgevonden en in april 2021 hebben premier Rutte en premier Modi een online top
gehouden over de brede bilaterale relatie. Zowel India als Nederland hechten aan een
sterkere en meer strategische samenwerking waar beide landen van kunnen profiteren.

Een gezamenlijke agenda voor meerjarige samenwerking met India tussen publieke en
private partners en kennisinstellingen concentreert zich op de sectoren waterveiligheid
en -zekerheid, landbouw, gezondheidszorg en hernieuwbare energie, met innovatiesamenwerking,
klimaat en «gender» als dwarsdoorsnijdende aandachtsgebieden. Binnen deze sectoren
liggen de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen en kunnen beide landen elkaar
vanuit hun expertise aanvullen.

Huidige samenwerking:

De samenwerking op het gebied van waterveiligheid en -zekerheid richt zich op drie
thema’s: waterschaarste, overstromingen en waterkwaliteit. In Tamil Nadu steunt het
Water as Leverage-project het herstel van natuurlijke waterreservoirs voor opvang van regenwater om
de drinkwatervoorziening veilig te stellen.

In Kerala adviseert Nederland over onderhoud en aanleg van infrastructuur om het moessonwater
tijdig af te voeren. De afgelopen jaren is Kerala geteisterd door massale overstromingen.
Het sterk vervuilde oppervlaktewater wordt aangepakt in het stroomgebied van de Ganges,
Uttar Pradesh. Hier wordt ingezet op waterzuivering van industrieel (leerbewerking)
afvalwater. De Minister van Infrastructuur en Water heeft in april 2021 India als
Deltaland gekwalificeerd, waardoor samenwerkingsprojecten verder geïntensiveerd kunnen
worden.

De Indiase landbouwsector kent een lage arbeidsproductiviteit. Voorgenomen hervormingen
van de landbouwsector zijn na langdurige boerenprotesten ingetrokken. De samenwerking
tussen India en Nederland richt zich op modernisering van de sector en versterking
van de productieketen, met specifieke aandacht voor duurzame productie, het terugdringen
van antibioticagebruik, en het omgaan met klimaatverandering. Met input van het Nederlandse
bedrijfsleven worden Centers of Excellence opgezet om boeren te trainen in bedekte teelt, melkveehouderij en fruitteelt. Administratieve
procedures voor het realiseren van het ambitieuze doel om 25 van dergelijke centra
in 2025 te hebben opgezet – een uitdrukkelijke wens van Indiase kant – worden geoptimaliseerd.
Een andere grote uitdaging is de beperkte beschikbaarheid van water door o.a. klimaatverandering
en een te intensief gebruik van grondwater.

India ziet het belang van een energietransitie en werkt intensief samen met de International Energy Agency (IAE). India wil op dit terrein een voortrekkersrol spelen, zoals blijkt uit India’s
initiatief tot de oprichting van de International Solar Alliance (ISA). Om dezelfde reden heeft India recentelijk ook de Coalition for Disaster Resilient Infrastructure (CDRI) opgericht. Nederland is toegetreden als lid van beide internationale organisaties.

Nederland ondersteunt de Indiase energietransitie en werkt, op basis van een Statement of Intent, intensief samen met Niti Aayog, het centrale planbureau van de overheid onder voorzitterschap van premier Modi.
Met ondersteuning van het IEA worden studies uitgevoerd naar bijvoorbeeld het gebruik
van LNG als brandstof voor vrachtvervoer of zware industrie, de productie van biobrandstoffen,
de kosten van CO2-uitstoot en een modellering van toekomstig energieverbruik. Binnenkort wordt een
Memorandum of Understanding (MoU) afgesloten voor samenwerking op gebied van zonne- en windenergie, waterstof
en biomassa. NL Works, de publiek-private krachtenbundelaar voor complexe projecten, heeft al vergevorderde
plannen voor biomassacentrales waarbij afval van rijst- en suikerrietproductie via
vergisting wordt omgezet in elektriciteit.

Op het gebied van gezondheid richt de samenwerking zich onder meer op de grensoverschrijdende
gezondheidsdreiging van Anti Microbiële Resistentie, op veilige digitale gezondheidszorg,
en op de beschikbaarheid van geneesmiddelen voor de markt. India is de grootste producent
van vaccins ter wereld en produceert 40% van alle in de wereld gebruikte vaccins.
Belangrijkste producent is het Serum Institute India (SII), in Pune. SII produceert het AstraZenica Covid-19 vaccin voor de Indiase markt.
SII heeft ook een belangrijk productiecentrum in Nederland en is een belangrijk onderdeel
van het Nederlandse vaccin ecosysteem.

Zakendoen in India kan een uitdaging zijn. Het Nederlandse netwerk in India zet zich
in voor de verbetering van markttoegang, informatie over lokale wet- en regelgeving
en een goede entree bij relevante instanties. Tijdens het bezoek van Minister-President
Rutte aan India in 2018 werd een zg. fast track mechanisme afgesproken tussen Nederland en India om handels- en investerings-belemmeringen
die Nederlandse bedrijven in India ervaren en vice versa bespreekbaar te maken en
tot vlotte oplossingen daarvoor te komen.

Jaarlijks worden specifieke onderzoeks- en innovatieprojecten opgezet met financiering
vanuit de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, het Ministerie
van Economische Zaken en Klimaat, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Indiase
partners. Dit jaar zijn drie gezamenlijke onderzoeksprojecten toegekend op het gebied
van klimaat slimme landbouw (4,2 miljoen Euro) en drie voor duurzaam landbouwwaterbeheer
in het Ganges stroomgebied (4,2 miljoen Euro). Een MoU voor de ontwikkeling van robotica
is ondertekend tussen het Indiase instituut voor ruimteonderzoek (IIST) en de TU Delft.
De Indo-Nederlandse cybersecurityschool, een uitwisseling tussen toonaangevende Indiase
en Nederlandse organisaties over een breed scala aan cyber security gerelateerde onderwerpen met gerenommeerde experts, trok afgelopen jaar negenhonderd
studenten.

In 2020 kwamen ruim 3000 Indiase studenten naar Nederland voor een studie aan universiteiten
of hogere onderwijsinstellingen.

Ten slotte vormt India sinds 2021 een prioriteitsland voor internationale culturele
samenwerking, hetgeen inhoudt dat culturele uitwisseling tussen Nederland en India
actief wordt bevorderd. Vooral op het gebied van uitvoerende kunsten, design en erfgoedsamenwerking
liggen goede mogelijkheden voor vruchtbare culturele samenwerking tussen Nederland
en India.

India en de EU

Nederland zet zowel bilateraal als via de EU in op samenwerking met gelijkgezinde
partners zoals India in de Indo-Pacific regio voor bevordering van de internationale
rechtsorde, welvaart en veiligheid.

Nederland heeft samen met Frankrijk en Duitsland een voortrekkersrol gespeeld bij
de totstandkoming van de EU Indo-Pacific strategie. Deze is enthousiast ontvangen
door India. De Indiase regering staat open voor samenwerking met de EU en bilaterale
samenwerking op dit vlak. Wat dat laatste betreft worden op dit moment onder andere
de mogelijkheden van samenwerking op het terrein van capaciteitsopbouw in de regio
over zeerecht onderzocht. Ook verwelkomt Nederland het Enhancing Security In and With Asia-initiatief van de EU, waarmee o.a. met India samenwerking wordt gezocht op maritieme
veiligheid en cyberveiligheid. Deelname van het fregat Zr. Ms. Evertsen aan de door
het Verenigd Koninkrijk geleide Carrier Strike Group met een havenbezoek aan Mumbai
vorig jaar, heeft bijgedragen aan de zichtbaarheid van Nederland in India.

De slotverklaring van de EU-India top in mei 2021 onderstreept de ambitie aan beide
zijden om de samenwerking te intensiveren. Met betrekking tot de klimaatdoelstellingen
committeren beide partijen zich aan intensievere samenwerking, met een focus op de
energietransitie, emissiereductie en klimaatadaptatie. Het kabinet verwelkomt de gezamenlijke
EU-India inzet op de versterking van het multilaterale stelsel en de bevordering van
een vrije, open en inclusieve Indo-Pacific regio. Momenteel vinden intensieve contacten
plaats om de samenwerking tussen de EU en India op dit vlak en op de brede Indo-Pacific
agenda verder te bestendigen en te concretiseren.

Het kabinet steunt de hervatting van de onderhandelingen over een EU-handelsakkoord
met India en verwelkomt de afspraak om te starten met onderhandelingen over een separate
investeringsbeschermingsovereenkomst.

Het belang van mensenrechten als leidend principe in de EU-India samenwerking werd
tijdens de Top bevestigd, met verwijzing naar de EU-India-mensenrechtendialoog die
eerder in april 2021 had plaatsgevonden.

India en multilaterale samenwerking

India speelt een actieve rol op het multilaterale vlak en positioneert zich als de
hoeder van de minder ontwikkelde landen en opkomende economieën. India voert al jaren
campagne voor een permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad, Nederland steunt India
hierin. De omvang van het land en de belangrijke voortrekkersrol die India in multilaterale
fora speelt, rechtvaardigen een dergelijke stap. India is bovendien een belangrijke
troepenleverancier aan VN-vredesmissies; het land heeft de afgelopen decennia deelgenomen
aan 49 VN-missies.

Binnen de World Health Organisation profileert India zich onder andere als de grootste vaccinleverancier van de wereld.
Met de vaccindiplomatie is in het begin van de pandemie bijgedragen aan het WHO-Covax-programma.
Het grootste deel van Indiaas vaccinleveranties in het kader van vaccindiplomatie
is op bilaterale basis verstrekt.

India maakt samen met de VS, Japan en Australië deel uit van de QUAD, een regionaal
veiligheidsforum dat ten doel heeft een vrije en open Indo-Pacific te bevorderen.
Behalve op het gebied van regionale veiligheid werken de landen ook samen op het gebied
van pandemiebestrijding en klimaat.

Tot slot

De relatie met India is zeer veelzijdig en na 75 jaar diplomatieke betrekkingen nog
steeds verdiepende. In een snel veranderende geopolitieke en geo-economische wereld
is een land als India een cruciale partner om mee samen te werken ten aanzien van
de wereldwijde uitdagingen op bilateraal, EU en multilateraal niveau.

De Minister van Buitenlandse Zaken, W.B. Hoekstra