Brief regering : Publicatie subsidieregeling voor omscholing naar kansrijke beroepen in de ICT en Techniek

Nr. 469
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 juli 2021

De coronacrisis heeft grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. Om die reden heeft het
kabinet een aanvullend sociaal pakket van € 1,4 miljard gepresenteerd om mensen die
in onzekerheid verkeren over hun baan de zekerheid te bieden dat ze aanspraak kunnen
maken op passende begeleiding bij het zoeken naar (nieuw) werk of het behouden van
werk1. Onderdeel van dit pakket is de subsidieregeling Omscholing naar kansrijke beroepen
in de ict en techniek2. Met deze brief informeer ik uw Kamer over de publicatie van deze regeling medio
juli.

De regeling in het kort

Deze regeling stimuleert werkgevers om mensen uit andere beroepen aan te nemen en
om te scholen naar de techniek of ict. Hiermee komt de noodzakelijke intersectorale
mobiliteit op gang naar de beroepen binnen techniek en ict waar structurele tekorten
heersen3. Een verschuiving op de arbeidsmarkt naar deze beroepen is van groot belang voor
de uitvoering van belangrijke maatschappelijke transities als de klimaat- en energietransitie,
het woningtekort en digitalisering. Maar de regeling biedt ook een duurzaam baanperspectief
voor werkenden wiens baan wordt bedreigd of voor werklozen.

Voor de subsidiemodule is € 37,5 miljoen op de begroting van Economische Zaken en
Klimaat (EZK) gereserveerd. De aanvragers van de subsidie zijn werkgevers die een
baan in de techniek of ict aanbieden. Zij kunnen een lumpsum bedrag van € 3.750,–
euro aanvragen om een nieuwe of bestaande medewerker die nog niet in dat beroep werkzaam
is, een omscholingstraject en een arbeidsovereenkomst te bieden. De subsidie is bedoeld
om een deel van de kosten van het omscholingstraject te vergoeden. Dat omscholingstraject
moet bestaan uit een samenhangend geheel van praktijkondersteuning en scholing (cursus/opleiding)
dat is gericht op het verwerven van de benodigde competenties, kennis en ervaring
ten behoeve van de uitoefening van een ict- of techniek-kansrijk beroep. De kosten
voor het omscholingstraject moeten minimaal € 7.500,– bedragen; de overige kosten
van het omscholingstraject moeten door de werkgever worden gefinancierd of via cofinanciering
van bijvoorbeeld O&O-fondsen. In totaal kunnen 9.233 omscholingstrajecten worden gefinancierd.
Een werkgever mag maximaal voor zes omscholingstrajecten (en dus voor zes werknemers)
subsidie aanvragen.

Doeltreffendheid en doelmatigheid

Met de financiële ondersteuning zullen werkgevers eerder werknemers aannemen in kansrijke
beroepen die nog omscholing nodig hebben. Op dit moment worden daarvoor teveel drempels
ervaren. Dit komt gedeeltelijk doordat de begininvestering (het omscholingstraject)
een investering met een risico is die zich vaak pas op lange termijn terugbetaalt.

Daarnaast is de gangbare door de werkgever aangeboden scholing vaak niet primair gericht
op intersectorale mobiliteit, omdat deze zich met name richt op vaardigheden van zittende
werknemers binnen de sector. Er wordt nog relatief weinig scholingsgeld (zowel privaat
als publiek) aan intersectorale mobiliteit besteed. Een financiële prikkel die een
deel van de «begininvestering» dekt, stimuleert een werkgever om, ook in crisistijd,
nieuwe medewerkers aan te nemen en om te scholen of bestaande medewerkers naar een
ander beroep om te scholen. Door de verplichting dat een (nieuwe) werknemer uit een
ander beroepssegment afkomstig moet zijn, is er daadwerkelijk sprake van mobiliteit
vanuit een ander beroep en is de verwachting dat de huidige mismatch op de arbeidsmarkt
structureel wordt teruggedrongen.

De kosten die gepaard gaan met het voorstel zijn passend gezien de grote maatschappelijke
baten. Het omscholen van mensen naar kansrijke beroepen zal zorgen voor een afname
(of een verminderde toename) van werkloosheid. En zonder substantiële omscholing komt
de realisatie van maatschappelijke doelen (b.v. de klimaat- en energietransitie) in
gevaar door een gebrek aan geschikt personeel. Dat zou ook zorgen voor oplopende,
maatschappelijke, kosten.

Daarnaast zijn er nog weinig publieke scholingsregelingen die bestemd zijn voor werkgevers
met een vacature in een kansrijk beroep. We verwachten dat de regeling een efficiënte
manier is om de krapte te doen afnemen en werkloosheid te voorkomen, omdat de prikkel
wordt gelegd bij de actor (de werkgever) die tot het aantrekken en omscholen van mensen
moet overgaan en dit zelf moet cofinancieren.

Evaluatie

Na 2021 zal de regeling worden geëvalueerd. Hierin zal worden meegenomen of het bedrag
van € 3.750 een voldoende prikkel is om iemand aan te nemen en om te scholen. In andere
woorden: Zijn werkgevers overgegaan tot het aannemen en omscholen van werknemers,
waar ze dat zonder de subsidie niet zouden doen. Ook wordt gekeken of er daadwerkelijk
sprake is van een duurzame arbeidsrelatie en of er andere neveneffecten zijn. Indien
deze regeling een significante bijdrage levert aan het terugdringen (of verminderd
toenemen) van personeelstekorten in ict- of techniek-kansrijke beroepen, kan dat helpen
bij toekomstig beleid als het Techniekpact, verduurzamingsopgaven, Leven Lang Ontwikkelen
en meer. Tot slot zal ook worden gekeken naar de regeling in samenhang met andere
maatregelen uit het aanvullend sociaal pakket.

Risicobeheersing

Bij deze regeling gaat het om het faciliteren van een omscholingstraject voor één
of meer werknemers (afkomstig uit een ander beroep). Het is daarbij belangrijk om
een toegankelijke en effectieve ondersteuning voor ondernemers te bieden. Mogelijke
risico’s op misbruik en oneigenlijk gebruik zijn niet volledig te ondervangen. In
de regeling is een goede balans gevonden tussen lage administratieve lasten tijdens
de subsidieaanvraag voor de werkgever enerzijds en controleerbaarheid en fraudebestendigheid
anderzijds. Dit komt de doelmatigheid van de regeling ten goede.

Samenhang met andere maatregelen uit het sociaal pakket

De regelingen uit het sociaal pakket richten zich op diverse obstakels en verschillen
zodoende van elkaar in instrumentarium, het type ondersteuning en de doelgroep. Deze
brief informeert uw Kamer over één van de maatregelen uit dit pakket, namelijk de
regeling «omscholing naar kansrijke beroepen in de ict en techniek». De subsidiemodule
sluit aan op andere maatregelen. Via de verschillende regelingen uit NL leert door kunnen werkenden of werkzoekenden ontwikkeladvies, begeleiding of scholing hebben
gevolgd of in de toekomst volgen. Wanneer de ondersteuning vanuit deze regeling niet
voldoende is om mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar
werk, kan via het regionale mobiliteitsteam meer ondersteuning worden gekregen. Het
is goed mogelijk dat door deze loopbaangesprekken, begeleiding of (kortere) scholing,
werkenden of werkzoekenden inzichtelijk hebben gekregen dat ze de overstap naar een
kansrijk beroep binnen de techniek of ict willen maken of aan het maken zijn. Een
nieuwe werkgever kan vervolgens de omscholingssubsidie aanvragen voor een intensiever
omscholingstraject om de werknemer te begeleiden en in staat te stellen de nieuwe
functie adequaat uit te oefenen.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
M.C.G. Keijzer