Brief regering : Verslag van de formele EU-Gezondheidsraad van 9 december 2019 in Brussel

Nr. 549 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 februari 2020

Hierbij bied ik u het verslag van de formele EU-Gezondheidsraad van 9 december 2019
in Brussel aan.

De Minister voor Medische Zorg, B.J. Bruins

Verslag formele EU-Gezondheidsraad 9 december 2019, Brussel

Beleidsdebat: Volksgezondheidsaspecten van «Economy of Wellbeing»

De EU Ministers voor volksgezondheid voerden een debat over de economy of wellbeing.
Economy of wellbeing – een speerpunt van het Fins voorzitterschap – betreft over de
samenhang tussen welzijn en economisch beleid, welke elkaar kunnen versterken. Economische
groei verbetert het welzijn van mensen, terwijl welzijn en gezondheid van de bevolking
de economische groei en stabiliteit ten goede komen. Het idee van Economy of wellbeing
is om op een holistische manier naar het fundamentele doel van welzijn van burgers
te kijken. In het brede concept van Economy of wellbeing, worden investeringen in
kwaliteit en toegankelijkheid van zorg, preventie en sociale zekerheid gezien als
een duurzame investering en niet als een kostenpost. Op 24 oktober 2019. werden hierover
reeds Europese raadsconclusies aangenomen door de Ministers van Sociale Zaken. Tijdens
de Raad werden de lidstaten uitgenodigd tot reflecties op de versterking van de cross-sectorale
dialoog en samenwerking op drie thema’s, te weten geestelijke gezondheid, actief en
gezond ouder worden en digitale gezondheidszorg.

De verschillende lidstaten gaven hun visie op deze drie thema’s en hun nationale aanpak,
maar grepen hun interventies ook aan om hun prioriteiten voor de komende jaren in
het publieke gezondheidsdomein over het voetlicht te brengen in aanwezigheid van de
nieuwe Eurocommissarissen Schinas en Kyriakides.

Commissaris Schinas benadrukte dat hij zijn rol als Commissaris van European way of
life ziet als een verplichting om de duurzaamheid van het Europese systeem te borgen.
Commissaris Kyriakides vroeg daarnaast aandacht voor drie van haar prioriteiten, te
weten de bestrijding van kanker, een EU health data space en geestelijke gezondheid.

Het voorzitterschap concludeerde dat er brede steun was voor het opstellen van een
Europese strategie voor geestelijke gezondheid, waarbij veel nadruk werd gelegd op
het belang van preventie, vroege diagnostisering en destigmatisering). Een integrale
en cross-sectorale benadering acht het voorzitterschap daarbij essentieel. Ook concludeerde
het voorzitterschap dat een aanzienlijke groep lidstaten het belang van digitalisering
en EU Health Data Space ondersteunt. Duitsland gaf aan dat dit onder haar voorzitterschap
in de tweede helft 2020 een prioriteit zal zijn.

Beleidsdebat: Toegang tot geneesmiddelen

De Raad debatteerde over toegang tot geneesmiddelen en de mogelijkheden om de Europese
samenwerking op dit dossier te versterken. Onder het begrip toegang tot geneesmiddelen
kan zowel de toegankelijkheid tot geneesmiddelen als de beschikbaarheid daarvan kan
vallen. Het Fins voorzitterschap organiseerde deze discussie om de achtergronden en
mogelijke oplossingen van deze problematiek te bespreken. Daarnaast bracht het voorzitterschap
ter sprake hoe de samenwerking tussen EU-lidstaten op structurele wijze kan worden
geïntensiveerd.

Tijdens het debat beet Nederland het spits af. Nederland riep op om in 2020 een concrete
EU geneesmiddelenagenda op te stellen, met daarin aandacht voor belangrijke elementen
op het terrein van toegang, betaalbaarheid en beschikbaarheid van geneesmiddelen.
Een Europese aanpak van geneesmiddelentekorten, het herijken van de balans tussen
publieke en private prikkels in het EU geneesmiddelensysteem en het initiatief «access
to medicines» benoemde Nederland als concrete aandachtspunten. Nederland sprak uit
voorstander te zijn van het structureel intensiveren van de samenwerking tussen EU-lidstaten
teneinde de continuïteit en samenhang in de samenwerking op EU-niveau te borgen. Nederland
benadrukte het uitgangspunt daarbij uit te gaan van de huidige competentieverdeling
tussen EU en het nationale niveau.

Alle aanwezige lidstaten steunden het idee van Nederland om de toenemende tekorten
van geneesmiddelen gezamenlijk, lidstaten en Europese Commissie, aan te pakken. Het
Nederlandse voorstel om ook problemen als betaalbaarheid en toegang van geneesmiddelen
middels een gezamenlijke EU agenda voor 2020 tot 2024 aan te pakken kreeg volledige
steun van het merendeel van de lidstaten.

Commissaris Kyriakides gaf aan dat zij vanuit de Commissie bereid is om de noodzakelijke
acties te ondernemen, en is voornemens eind 2020 een concreet voorstel voor haar inzet
op het terrein van geneesmiddelen te presenteren. Zij kijkt uit naar een maximale
samenwerking en synergie tussen de Raad en de Commissie. Voorts benadrukte zij nog
eens dat het voorstel ten aanzien van Health Technology Assessment (januari 2018)
een belangrijk vehikel is en riep de Raad op spoedig tot een positie te komen.

Het Voorzitterschap concludeerde dat er een veelheid aan thema’s spelen op het terrein
van geneesmiddelen, en dat verdergaande samenwerking noodzakelijk is. Het Nederlandse
voorstel verdient een verdere uitdieping in 2020 en het voorzitterschap kijkt uit
naar de volgende stappen in dit traject.

Beleidsdebat: De Europese Unie als onderdeel van de mondiale volksgezondheidsagenda

Het Fins voorzitterschap organiseerde een informele gedachtewisseling over de versterking
van de rol van de EU op het mondiale volksgezondheidstoneel. Dit is onderdeel van
de inzet van het huidige trio-voorzitterschap Finland, Kroatië en Duitsland. Het thema
gezondheid staat steeds meer op de mondiale en multilaterale agenda. Naast discussies
in WHO-verband, is dit ook in toenemende mate onderdeel van discussies in VN-verband
en het externe EU-beleid. Het Finse voorzitterschap signaleerde dat het potentieel
van de EU nog niet optimaal benut wordt en de coördinatie op dit terrein verbetering
behoeft.

Nederland ondersteunde het belang van een sterke EU in de mondiale en multilaterale
context. Nederland is van mening dat de EU op het terrein van volksgezondheid de afgelopen
tiental jaren sterker is geworden op het mondiale toneel. De effectiviteit van de
inzet verschilt echter per dossier. Zo is er een stevige en betekenisvolle EU positie
op het terrein van antibioticaresistentie, tabak (Framework Convention on Tobacco Control, FCTC) en drugs. Maar er zijn ook thema’s waar de EU minder eensgezind is, zoals
op het terrein van seksuele gezondheid en reproductieve rechten.

Voortgangsrapportage Health Technology Assessment

Het Fins voorzitterschap stond kort stil bij de voortgang op de onderhandelingen over
de conceptverordening Health Technology Assessment (HTA). Het Fins voorzitterschap
heeft voortgang geboekt op punten met betrekking tot de verplichtingen van lidstaten.
Ze is er echter niet in geslaagd een algemene oriëntatie van de raad te bereiken.
Zo vindt bijvoorbeeld over de rol van de Europese Commissie nog discussie plaats.
Het inkomende Kroatische voorzitterschap benadrukte dat dit dossier de komende voorzitterschappen
nog prominent op de agenda zal blijven staan. Ook beoogd Eurocommissaris Kyriakides
heeft aangegeven de dialoog over het voorstel voor een gezamenlijke HTA procedure
te willen voortzetten.

Informatiepunt: State of health in the EU

De Commissie gaf een toelichting op dit tweejarige initiatief van de Europese Commissie
in samenwerking met de OESO en WHO dat vergelijkende gegevens en analyses levert over
de gezondheid en de gezondheidszorg in de EU-landen. Dit gebeurt zowel in algemene
zin als aan de hand van aparte landenprofielen die de sterke en zwakke punten van
de gezondheidszorg van afzonderlijke lidstaten beoordelen.

Informatiepunt: implementatie verordeningen medische hulpmiddelen en invitrodiagnostica

De Commissie gaf op verzoek van de lidstaten de stand van zaken rond de invoering
van genoemde verordeningen en de vertraging die de beschikbaarheid van Eudamed heeft
opgelopen. De Europese Commissie heeft lidstaten de ruimte geboden om modules uit
Eudamed die eerder al klaar zijn, op vrijwillige basis vanaf mei 2020 in gebruik te
gaan nemen. Daar zal Nederland gebruik van maken. Nederland vindt de registratiemodules
daarbij het meest relevant, omdat daarmee invulling kan worden gegeven aan de transparantie
over de verschillende marktpartijen en hulpmiddelen die er op de markt zijn. Er wordt
op dit moment in Europees verband gewerkt aan een guidance die antwoord zal geven
op veel vragen over de precieze consequenties van de vertraging voor verschillende
verplichtingen uit de verordeningen die aan Eudamed gekoppeld zijn.