Brief regering : Rapport uitvoering wettelijke taken door het CAK Verantwoordingjaar 2018
34 104 Langdurige zorg
29 538
Zorg en maatschappelijke ondersteuning
Nr. 269
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 9 december 2019
Met deze brief bied ik u het NZa-rapport aan over de uitvoering wettelijke taken door
het CAK in het verantwoordingsjaar 20181. De NZa rapporteert over de doelmatige en rechtmatige uitvoering door het CAK van
een aantal wettelijke regelingen zoals de Wmo 2015 en Wlz.
De hoofdpunten uit deze brief zijn:
• Op punten heeft het CAK in 2018 zaken verbeterd ten opzichte van 2017. Zo zijn er
onzekerheden opgelost en verbeterpunten gerealiseerd. Zo is er per regeling inzicht
verkregen in de financiële posities, waardoor onzekerheden ten aanzien van eerdere
correcties (foutherstel) zijn afgewikkeld. Hierdoor is het voor het CAK ook mogelijk
geworden om de regelingen beter te monitoren en problemen eerder te signaleren.
• Tegelijkertijd constateert de NZa nieuwe onzekerheden en verbeterpunten. Zo is onduidelijk
of de afdracht van geïnde eigen bijdrages Wmo beschermd wonen op de juiste wijze heeft
plaatsgevonden. Ook constateert de NZa in de uitvoering van de eigen bijdrage situaties
blijven bestaan waardoor burgers stapelfacturen ontvangen. Onder de streep stelt de
NZa dat het CAK in 2018 nog onvoldoende «in control» was en het CAK in 2019 meerdere
financiële stromen nader moeten uitzoeken. De bevindingen van de NZa worden door het
CAK en het Ministerie van VWS onderschreven.
• Zoals eerder aan uw Kamer gemeld, heeft het CAK eind 2018 laten onderzoeken wat er
nodig is om structureel in controle te komen. De onderzoekers adviseren om het CAK
te veranderen van een organisatie gericht op deelprocessen naar een organisatie gericht
op het uitvoeren van regelingen. Het CAK heeft hiervoor het veranderprogramma «CAK
Change» ontwikkeld. VWS heeft (financiële) steun uitgesproken voor deze meerjarige
organisatieverandering.
• Op termijn verwacht ik dat het CAK met deze aanpak weer in controle komt op de eigen
organisatie, dat de dienstverlening aan cliënten verder verbetert en dat het CAK zich
daarover goed kan verantwoorden.
Bevindingen uit het NZa-rapport
In het rapport over de uitvoering van het CAK in 2018 brengt de NZa twee onderzoeken
bij elkaar. In de eerste plaats heeft de NZa de uitvoering van de wettelijke taken
in 2018 onderzocht. Daarnaast heeft de NZa in het voorjaar van 2019 een thematisch
onderzoek uitgevoerd naar de uitvoering van de processen »vastleggen» en «opleggen»
van de eigen bijdragen Wlz en Wmo.
Over de uitvoering van de wettelijke taken in 2018 oordeelt de NZa dat er binnen het
CAK zaken zijn verbeterd, maar dat het CAK nog onvoldoende in control is. Ten opzichte
van de situatie in 2017 is het CAK erin geslaagd om beter inzicht te krijgen in de
effecten van de geconstateerde onzekerheden. Ook zijn er onzekerheden opgelost en
verbeterpunten gerealiseerd. Zo is er per regeling inzicht verkregen in de financiële
posities en daardoor kan het CAK regelingen beter monitoren en problemen eerder signaleren.
Daar staat tegenover dat er nieuwe onzekerheden en bevindingen bij zijn gekomen. Zo
is nog onduidelijk of het CAK geinde eigen bijdragen van Wmo Beschermd Wonen cliënten
heeft afgedragen aan centrumgemeenten in plaats van aan het Fonds langdurige zorg
of vice versa. Het totale bedrag dat onzeker verklaard is betreft € 161,9 mln aan
eigen bijdragen geïnd tussen 2015 en 2018. Welk exacte bedrag verkeerd verwerkt is
en wat dan te doen moet nader uitgezocht worden. Mede om te zorgen dat in de toekomst
geen fouten met de afdracht worden gemaakt, is per 1-1-2020 een periodieke bestandsvergelijking
tussen centrumgemeenten Beschermd Wonen en het CAK verplicht.2 Een andere bevinding van de NZa is dat het CAK bij het afboeken van € 22,4 mln. aan
debiteuren haar eigen protocol mogelijk niet goed heeft opgevolgd. De NZa stelt daarom
vraagtekens bij de rechtmatigheid van de afboekingen. Het CAK heeft inmiddels het
afboekingsproces aangescherpt zodat afboekingen rechtmatig worden uitgevoerd. Verdere
professionalisering van de interne beheersing en verbetering van de automatisering
blijft daarom noodzakelijk. Ook op andere fronten moeten nog de nodige stappen gezet
worden voordat het CAK in control is. Zo dient het CAK nog structurele maatregelen
te nemen die waarborgen dat uitval in het «facturatieproces» tijdig wordt gesignaleerd,
opgelost en in de toekomst wordt voorkomen.
In het thematisch onderzoek naar de uitvoering van het vastleggen en opleggen van
de eigen bijdrage constateert de NZa dat er situaties zijn waarin burgers hinder ondervinden
van de problemen binnen het CAK. Zo ontvangen sommige burgers facturen waarin meer
termijnen gefactureerd zijn dan wettelijk is toegestaan. Ik vind dat kwalijk, en heb
het CAK verzocht zo spoedig mogelijk teveel geïnde bedragen te restitueren. Ook zijn
er enkele gevallen waarin het CAK onvoldoende controle uitvoert op de juistheid van
persoonsgegevens, en dat heeft in die gevallen geleid tot een stapelfactuur. Ook dat
moet snel verbeteren. Zoals ik uw Kamer heb gemeld tijdens het Algemeen overleg Eigen
bijdragen op 12 september jl., vind ik dat burgers geen hinder mogen ondervinden als
gevolg van de problematiek binnen het CAK of andere ketenpartners.3 Het CAK krijgt daarom per 2020 een discretionaire bevoegdheid om in individuele gevallen
af te wijken van de termijn waarover een burger een eigen bijdrage moet betalen. Daarover
kan het CAK besluiten in geval er sprake is van een ernstige tekortkoming of een vertraging
in de keten. Hoewel deze bevoegdheid pas vanaf 1 januari 2020 van kracht is, heb ik
het CAK gevraagd om in 2019 alvast naar deze bevoegdheid te handelen. Het CAK heeft
reeds beleidsregels vastgesteld en gepubliceerd als invulling van de bevoegdheid.4
Zowel het CAK als het Ministerie van VWS onderschrijven de bevindingen in dit rapport.
De geconstateerde verbeterpunten borduren voort op het NZa-rapport over 2017 en onderstrepen
daarmee opnieuw de noodzaak om voortvarend aan de slag te gaan met de verbeteropgave
van het CAK, waarbij er specifiek aandacht is voor het oplossen van de onzekerheden
en het implementeren van de door de NZa genoemde verbeterpunten.
Veranderprogramma CAK Change
In mijn beleidsreactie op het NZa-rapport over de uitvoering van het CAK in 2017 heb
ik uw Kamer gemeld dat het CAK eind 2018 liet onderzoeken wat er nodig was om structureel
in controle te komen.5 Uit het advies blijkt dat het CAK op dit moment gericht is op deelprocessen («activiteit
georiënteerd»). Daardoor is het lastig om fouten binnen het CAK snel te herstellen.
De onderzoekers adviseren om van het CAK een organisatie te maken gericht op het uitvoeren
van regelingen («regeling georiënteerd») die beter in staat is om te verantwoorden
en om de cliënt centraal te zetten. Om de geadviseerde verandering vorm te geven,
heeft het CAK een meerjarig veranderplan opgesteld genaamd «CAK Change».
Ik heb het CAK gevraagd om de verbeterpunten uit het NZa-rapport over 2018 bij het
veranderprogramma te betrekken. Daar wordt inmiddels al hard aan gewerkt. Van verbeterpunten
die een aanpassing in de organisatie of de ICT-systemen vragen wordt bezien op welke
moment deze logischerwijs geïmplementeerd kunnen worden binnen de verandering naar
een regelinggerichte organisatie. Voor die verbeterpunten geldt dat de doorlooptijd
meerjarig is en mogelijk terug zullen keren in volgende NZa-rapporten.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
H.M. de Jonge
Indieners
-
Indiener
H.M. de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport