Brief regering : Dierenwelzijn tijdens de hitteperiode

Nr. 1061
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 september 2019

Deze zomer was voor het tweede achtereenvolgende jaar sprake van extreem heet weer
in Nederland, met temperaturen die stegen tot boven de 40 graden.

Van 23 juli tot en met 28 juli jl. gaf het KNMI code oranje af en het nationaal hitterecord
werd na 75 jaar verbroken. We zullen in de toekomst vaker te maken krijgen met extreem
warme periodes en ik vind het belangrijk dat we hier goed op voorbereid zijn.

Maatregelen genomen door veehouders, vervoerders en slachthuizen

De meeste veehouders, vervoerders en slachthuizen hebben in deze hete periode extra
maatregelen genomen om dieren tegen de warmte te beschermen, zoals het koelen van
stallen met water, het plaatsen van extra ventilatoren of nevelkoelinstallaties, extra
drinkwater en weiden op koelere uren van de dag. De meeste slachthuizen en vervoerders
hebben maatregelen genomen conform hun sectorprotocollen uit het Nationaal plan voor
transport bij extreme temperaturen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
bood de slachthuizen tijdens extreem warme dagen de mogelijkheid om vroeger te beginnen
met het slachten, waardoor transport tijdens de heetste periode van de dag vermeden
kon worden. Verschillende slachthuizen hebben daarnaast middagshifts laten vervallen
en op zaterdagochtend geslacht. De NVWA onderzoekt met enkele grote slachthuizen en
de Stichting Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector (KDS) het volledig overschakelen op
een tropenrooster gedurende een aantal zomerweken.

De NVWA heeft tijdens deze periode extra mensen ingezet voor het verwerken van meldingen
en voor het uitvoeren van controles op de weg, bij verzamelplaatsen en in slachthuizen.

Incidenten

Ondanks de genomen maatregelen hebben zowel in stallen als tijdens transporten van
dieren incidenten plaatsgevonden. Zo zijn er op een aantal varkens- en pluimveehouderijen
ventilatiesystemen uitgevallen waardoor in combinatie met de extreme hitte dieren
zijn overleden. Op slachthuizen zijn situaties aangetroffen waarbij in twee gevallen
30 tot 40 procent van de dieren (pluimvee) bij aanvoer dood waren. Bij 1 pluimveeslachthuis
was er na aankomst sprake van hoge sterfte in de aanvoerhal, waarbij in een aantal
kratten tot 90% dood aangevoerde kuikens aanwezig waren. De NVWA is opgetreden en
in het laatste geval heeft de NVWA 5 rapporten van bevindingen opgemaakt op het betreffende
slachthuis. Deze rapporten van bevindingen kunnen leiden tot een bestuurlijke boete.
Tevens moest het slachthuis een plan van aanpak maken, om de volgende dagen te mogen
slachten. Op het moment zelf zijn onder druk van de NVWA maatregelen genomen om het
welzijn van de dieren zo snel mogelijk te verbeteren. Dat deze situaties zijn voorgekomen
vind ik niet acceptabel.

35 graden

Ook zijn er enkele transporten geweest waarbij er gereden werd boven de afgesproken
temperatuur van 35 graden. Het betrof hier zowel binnenlandse als internationale transporten.

Wettelijke grens

Dit betekent dat de vrijwillige afspraak uit het Nationaal plan om bij 35 graden of
meer geen dieren meer te vervoeren niet door iedereen wordt nagekomen. Tevens zijn
nog steeds niet alle sectoren bij het Nationaal plan aangesloten. Omdat ik vind dat
er bij een temperatuur van 35 graden of meer geen dieren mogen worden vervoerd, zal
ik deze grens wettelijk laten vastleggen voor transporten die uitsluitend op Nederlands
grondgebied plaatsvinden. Het vastleggen van deze temperatuur neemt niet weg dat dieren
alsnog hittestress door de warmte kunnen ervaren bij temperaturen onder de 35 graden.
Daarom zal de NVWA blijven controleren op hittestress bij dieren zullen zij ook bij
buitentemperaturen onder de 35 graden handhaven, als het dierenwelzijn in het geding
is.

Lange afstandstransporten en de oproep van de Europese Commissie

Tijdens de Landbouw- en Visserijraad van 15 juli jl. heb ik me positief uitgesproken
over de oproep van de Europese Commissie om geen lange afstandstransporten uit te
voeren als de voorspelde buitentemperatuur onderweg boven de 30 graden uitkomt. Daarbij
heb ik aangegeven dat ik graag zie dat dit dan ook wordt vastgelegd in de transportverordening,
omdat ik het belangrijk vindt dat daar een wettelijke basis voor is.

Ik zal uw Kamer informeren over de manier waarop ik deze oproep van de commissie uit
wil werken, waarbij ik ook wil kijken naar de consequenties voor de Nederlandse situatie.
Daarbij betrek ik hoe andere Europese landen dit organiseren.

Kamervragen

Met deze brief stuur ik u ook de antwoorden op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
over stilleggen van diertransporten tijdens de hittegolf (Aanhangsel Handelingen II
2018/19, nr. 3891), over het niet naleven van het hitteprotocol voor dierentransporten door de veehouderij
(Aanhangsel Handelingen II 2018/19, nr. 3892) en over duizenden jonge varkens en kippen die in hun stal zijn gestorven door de
hitte en de afhankelijkheid van de brandweer om oververhitting van stallen te voorkomen
(Aanhangsel Handelingen II 2018/19, nr. 3893), waarvan de laatste set mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten