Burgerinitiatief

Een burgerinitiatief is een voorstel om een onderwerp voor te dragen voor behandeling door de Tweede Kamer. Het is gericht op het te voeren regeringsbeleid of het maken, wijzigen of intrekken van een wettelijke regeling.

Voor een burgerinitiatief geldt een aantal vereisten. Zo moet het burgerinitiatief een nieuw voorstel zijn; iets waar de Tweede Kamer nog niet mee bezig is. Ook zijn 40.000 steunbetuigingen nodig.  

Op deze pagina leest u meer over de voorwaarden en het proces. Aanvullend kunt u ook de regeling van de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven lezen.

• Bekijk welke burgerinitiatieven de afgelopen tijd zijn ingediend.
• Bekijk welke andere manieren er zijn om invloed te krijgen in de Tweede Kamer.

De stappen van een burgerinitiatief

Bekijk de verschillende stappen bij het indienen van een burgerinitiatief in bovenstaande infographic. Klik hier voor de pdf-versie.

Initiatiefnemers en steunbetuigers

Iedereen die mag stemmen voor verkiezingen van de Tweede Kamer, mag een burgerinitiatief indienen. Personen die een initiatief indienen, moeten dus de Nederlandse nationaliteit hebben en 18 jaar of ouder zijn. Het indienen van een burgerinitiatief kunt u zelf doen of samen met anderen. 

Van de initiatiefnemer(s) is nodig: 

• naam, geboortedatum, nationaliteit en adres;
• handtekening onder het voorstel.

Om aan de Tweede Kamer duidelijk te maken dat u niet de enige bent met een bepaald standpunt, is het belangrijk dat u medestanders vindt. U moet ten minste 40.000 steunbetuigingen van medestanders hebben. Ook hier geldt dat iedereen die mag stemmen voor verkiezingen van de Tweede Kamer, een burgerinitiatief kan ondersteunen. Personen die hun steun geven, moeten dus de Nederlandse nationaliteit hebben en 18 jaar of ouder zijn. Let op: steunbetuigingen mogen niet ouder zijn dan één jaar.  

Van de personen die hun steun geven aan het voorstel, is nodig: 

• naam, geboortedatum, nationaliteit, adres én datum waarop de steun is gegeven.

Als een of meerdere gegevens ontbreken, kan de steunbetuiging van deze persoon als ongeldig worden aangemerkt door de commissie. 

Onderwerp

Naast de steun van andere burgers moet een voorstel aan een aantal inhoudelijke voorwaarden voldoen. 

• Het burgerinitiatief moet een duidelijk en concreet voorstel bevatten, bijvoorbeeld om een bepaald verbod af te schaffen of juist in te voeren. Dus niet slechts het verzoek om aan een bepaald onderwerp een debat te wijden of een klacht. In het voorstel staat duidelijk omschreven wat het doel is en hoe dit bereikt kan worden;
• Uw voorstel is nieuw: de laatste twee jaar is over het onderwerp in de Tweede Kamer geen besluit genomen. Alleen wanneer er nieuwe, niet eerder bekende feiten en omstandigheden zijn, mag u toch een burgerinitiatief indienen over een onderwerp dat de afgelopen twee jaar op de agenda van de Kamer heeft gestaan;
• Uw voorstel gaat over een onderwerp waarover de Tweede Kamer beslist, dus over een kwestie die de Rijksoverheid en niet een andere overheid (zoals een gemeente) aangaat en geen privékwestie is;
• Uw voorstel is niet in strijd met in ons land diepgewortelde normen en waarden;
• Uw voorstel gaat niet over de Grondwet, belastingen of begrotingswetten.

Beoordeling door commissie

De commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven beoordeelt of uw voorstel voor een burgerinitiatief aan de voorwaarden voldoet. Zij doet dit aan de hand van de bepalingen in haar regeling. De commissie controleert de steunbetuigingen door middel van een steekproef en toetst het voorstel aan de inhoudelijke voorwaarden. Over haar bevindingen schrijft de commissie een openbaar verslag. 

Het verslag bevat altijd een behandelvoorstel aan alle leden van de Tweede Kamer. Voldoet uw voorstel aan alle voorwaarden? Dan stelt de commissie de Tweede Kamer voor om het burgerinitiatief in behandeling te nemen. Als de commissie van oordeel is dat uw voorstel niet aan alle voorwaarden voldoet, stelt de commissie aan de Tweede Kamer voor om het voorstel niet in behandeling te nemen. Uiteindelijk beslissen de Tweede Kamerleden wat er met het burgerinitiatief gebeurt. 

Behandeling door Tweede Kamer

Als de Tweede Kamer uw burgerinitiatief ontvankelijk verklaart, moeten de Kamerleden het voorstel behandelen. In eerste instantie komt het burgerinitiatief dan terecht bij de meest betrokken vaste commissie van de Tweede Kamer. Als het burgerinitiatief bijvoorbeeld over de zorg gaat, komt het terecht bij de commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In de regel besluit de vaste commissie om uw burgerinitiatief aan te melden voor een debat in de plenaire vergaderzaal. Als dit gebeurt, krijgt u voorafgaand aan het debat de gelegenheid om uw voorstel kort mondeling toe te lichten. Voor het debat wordt de meest betrokken minister of staatssecretaris ook uitgenodigd. Tijdens het debat kunnen Kamerleden moties indienen, waarover na afloop van het debat wordt gestemd. 

Indienen van een burgerinitiatief 

U kunt een burgerinitiatief mailen naar cie.vz@tweedekamer.nl of per post versturen naar:

Commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven
Postbus 20018
2500 EA Den Haag

U kunt het voorstel in een Word- of pdf-bestand aanleveren. Het voorstel zelf moet ondertekend zijn door de initiatiefnemer(s). 

Omdat het voorstel zelf een openbaar document wordt, kunt u uw persoonlijke gegevens het beste apart aanleveren. De steunbetuigingen kunnen ook als apart bestand worden aangeleverd, bij voorkeur als Excel-bestand.

Lees hier meer over het gebruik van persoonsgegevens.

Vragen?

Als u vragen heeft of advies wenst, kunt u contact opnemen met de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven. Als u een burgerinitiatief wilt indienen of als u dit overweegt, is het advies om altijd in een zo vroeg mogelijk stadium contact op te nemen. 

De commissie-ondersteuning is van maandag t/m donderdag tussen 9.00 en 17.00 uur telefonisch te bereiken op 070-3182069. U kunt de commissie-ondersteuning ook bereiken via e-mail: cie.vz@tweedekamer.nl. In recesperioden kan het langer duren voordat u een reactie ontvangt op uw vraag.