Uitgelicht : PFAS en gezondheidseffecten

PFAS zijn giftig en vormen een bedreiging voor de gezondheid en het milieu. Over die PFAS (afkorting van poly- en perfluoralkylstoffen) debatteert de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat op donderdag 2 februari 2022 van 15.00 tot 19.00 uur met de ministers Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat en Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en met staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat.

De Westerschelde bij Vlissingen
De Westerschelde bij Vlissingen.

Volg live

Het overleg over PFAS en gezondheid is in de Groen van Prinstererzaal. Via deze website kunt u live meekijken of meeluisteren. Of kijk via de handige app en website Debat Direct.

Agenda en verslag

U kunt hier alle stukken doornemen die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van deze vergadering klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.

PFAS

PFAS is de verzamelnaam voor een groep waar ruim 9.000 stoffen onder vallen. Die stoffen komen van nature niet in het milieu voor en worden toegepast in veel producten vanwege de water-, vuil-, en vetafstotende en hittebestendige eigenschappen. Voorbeelden van PFAS zijn GenX, PFOA (perfluor octanoic acid) en PFOS (perfluoroctaan-sulfonaten). PFAS komen onder andere voor in verpakkingsmaterialen van voedsel zoals bakpapier en pizzadozen, in de teflonlaag van pannen en bakvormen en in waterafstotende regenkleding.

Gezondheidseffecten

Het is inmiddels duidelijk dat PFAS een breed scala aan problemen heeft opgeleverd:

  • PFAS worden in de hele leefomgeving (bodem, water, lucht) aangetroffen;
  • de meeste PFAS breken niet volledig af in het milieu en kunnen zich ophopen of zich juist over zeer grote afstanden verspreiden;
  • van een aantal PFAS is inmiddels aangetoond dat ze, afhankelijk van de mate van blootstelling aan de stof, schadelijk kunnen zijn (bijvoorbeeld voor het nageslacht of kankerverwekkend). Daarom worden ze beschouwd als zeer zorgwekkende stof (ZZS).

Beleid voor PFAS

Het Rijk zet in op het zo veel mogelijk voorkomen en beheersen van risico’s voor mens en milieu, onder andere door samen met Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden aan een Europese restrictie van alle PFAS te werken. Daarnaast wordt onderzoek naar alternatieven voor PFAS gestimuleerd. Het voorstel voor de restrictie is half januari 2023 ingediend bij het Europese chemicaliënagentschap, ECHA. 

Onlangs zijn in Brussel Europese maximale gehalten (limieten) vastgesteld voor PFAS in voeding. Voorlopig gelden deze limieten voor vlees, vis en eieren, maar op den duur kunnen daar andere soorten voedsel aan worden toegevoegd. De limieten zijn vanaf 1 januari 2023 van toepassing.

PFAS in Zeeland

In de Westerschelde zijn grote gehaltes PFAS gevonden. De bron daarvan werd onder andere gevormd door lozingen van Vlaamse chemiebedrijven. Om de vervuiling te beperken heeft de Vlaamse overheid in juli een overeenkomst gesloten met het chemiebedrijf 3M voor sanering van locaties in de omgeving.

Verder zijn in maart 2022 door de minister van Infrastructuur en Waterstaat en Gedeputeerde Staten van Zeeland twee PFAS-coördinatoren aangesteld. Zij moeten de omvang van het probleem in kaart brengen en (vooral) werken aan adequate oplossingen. Ieder kwartaal rapporteren zij over de voortgang aan de minister en de gedeputeerde. De Tweede Kamer krijgt deze rapportages ook.