Landbouw- en natuurbeleid

21 december 2023, debat - De Kamer debatteert met minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof over het landbouw- en natuurbeleid.

Welk beleid is nodig om de landbouwsector in Nederland duurzaam te maken en tegelijkertijd de natuur te herstellen? De woordvoerders leveren input voor de demissionaire bewindslieden en de onderhandelaars over een nieuw kabinet.

Nieuw beleid nodig

De mens is onderdeel van de natuur en afhankelijk van wat de natuur te bieden heeft, zegt Ouwehand (PvdD). Als de mestproblemen niet substantieel worden verminderd, dan verdwijnen de voorwaarden die boeren nodig hebben om in de toekomst voedsel te produceren: biodiversiteit en een gezonde bodem, lucht en water.

De Groot (D66) wijst erop dat de landbouw jaarlijks voor 6 tot 7 miljard euro schade toebrengt aan de omgeving. Hij wil een deel van de schade in rekening brengen bij de verwerkende industrie, tenzij die echt overgaat tot kringlooplandbouw.

We moeten toe naar een eenvoudig landbouw- en natuurbeleid in plaats van het huidige "technocratische gedrocht", meent Bromet (GroenLinks-PvdA). Zij wil dat haar partij de partij wordt van duurzame boeren die wél vooruit willen.

Er is een groot verschil tussen de tekentafel en de keukentafel, zegt Flach (SGP). Hij pleit voor een realistische aanpak van de problemen en meer ruimte voor vakmanschap en innovatie.

We moeten naar een ander systeem toe, erkent Adema, van middelsturing naar doelsturing, waarbij boeren de ruimte krijgen om te verduurzamen. Maar als zij afspraken niet nakomen, dan moeten er "stevige maatregelen" worden getroffen. Want het water moet schoner worden en de uitstoot van CO2 en stikstof moet omlaag. Adema roept de formerende partijen op om "het landbouwakkoord af te maken" en er het nodige geld bij te leggen.

Stikstof

De stikstofwet is de oorzaak van veel ellende in de landbouwsector, zegt Pierik (BBB). Aanpassing ervan is volgens hem een eerste noodzakelijke stap naar een nieuw landbouw- en natuurbeleid. Daarnaast moet het piekbelasterbeleid "in de ijskast" en moeten de PAS-melders eindelijk goed geholpen worden.

Ook Nijhof (PVV) breekt een lans voor de PAS-melders, die buiten hun schuld in de illegaliteit zijn beland. Zij wil dat het kabinet begin 2024 met een stappenplan komt om samen met de provincies de PAS-melders een oplossing te bieden.

Nederland heeft een te intensieve veehouderij, vindt Holman (NSC), maar het model om de stikstofneerslag te berekenen moet wel worden bijgesteld om "maatschappelijke misstanden" te voorkomen.

Staat de overheid wel aan de kant van de boeren? Vedder (CDA) hekelt het niet nakomen van beloftes door de overheid, waardoor boeren geen perspectief wordt geboden en zij het gevoel hebben dat ze kunnen kiezen tussen "stoppen of stikken".

Van der Wal wijst erop dat in het stikstofbeleid sprake is van een zorgvuldige aanpak met draagvlak. Zij benadrukt het belang van "gezamenlijk behoedzaam opereren". Op die manier geeft de overheid geloofwaardig invulling aan haar juridische verplichtingen.

De minister is niet bereid om de aanpak van piekbelasters te pauzeren, want met die aanpak wordt de stikstofdepositie op basis van vrijwilligheid op korte termijn verminderd. Zij wijst erop dat de ontstane ruimte kan worden gebruikt om PAS-melders te redden en maatschappelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. De overheid moet haar schuld richting de PAS-melders zo snel mogelijk vereffenen, maar daarvoor is echt stikstofruimte nodig, zegt de minister.

Europese vergoedingen

Van Campen (VVD) vindt het onbegrijpelijk dat de eco-regeling, waarmee toekomstbestendig boeren wordt beloond, aan haar succes ten onder dreigt te gaan. Hij benadrukt dat toekomstige wet- en regelgeving grondig juridisch getoetst moet zijn.

Naast de eco-regeling is ook de hectaretoeslag van het Europese gemeenschappelijk landbouwbeleid verlaagd. Om beide op peil te houden, stelt Grinwis (ChristenUnie) voor om 50 miljoen toe te voegen aan de landbouwbegroting.

Adema heeft goede hoop op een succesvolle uitkomst van zijn gesprekken met de Europese Commissie over een aanvulling op de eco-regeling. Maar er zal ook nationaal geld bij moeten. Daarvoor zoekt hij samen met minister Van der Wal naar een oplossing. De Kamer zal daarover nog voor de begrotingsbehandeling worden geïnformeerd.

De Kamer stemde aan het einde van de vergadering van 21 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Direct.