Kamer debatteert over een wijziging van de Mijnbouwwet

17 februari 2022, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) over een aanpassing van het vergunningsstelsel voor het opsporen en winnen van aardwarmte, ook wel geothermie genoemd.

Aardwarmte is afkomstig uit de diepe ondergrond, dieper dan 500 meter. Bronnen zijn de hete kern van de aarde en het verval van radioactieve elementen die van nature in de aardkorst aanwezig zijn. Het wordt vooral gebruikt voor warmtenetten en de verwarming van kassen.

Om naar aardwarmte te boren is een vergunning nodig. De staatssecretaris spitst de regelgeving daarvoor met zijn wetswijziging meer toe op de specifieke kenmerken van geothermie. De bedoeling is dat zo de inzet van aardwarmte wordt versneld.

Duurzaam

Aardwarmte kan helpen bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving en de glastuinbouw, benadrukken verschillende woordvoerders. Grinwis (ChristenUnie) wil dat meer van het subsidiegeld voor verduurzaming gaat naar warmteprojecten. Ook pleit hij voor vereenvoudiging van de vergunningverlening: de procedures duren nu vaak te lang.

Hoeveel levert het op en hoeveel kost het? Als je die vraag beantwoordt, zegt Kops (PVV), zie je dat aardwarmte een zwaar gesubsidieerde vorm van energie is. Huishoudens hebben er geen zak aan maar moeten er wel voor betalen via de opslag waaruit de subsidies komen, zo luidt zijn conclusie.

We moeten van grijs naar groen, zegt Kröger (GroenLinks). Ze is positief over geothermie, maar het moet wel goed geregeld worden. De wijziging van de Mijnbouwwet wil ze aangrijpen om wettelijk vast te leggen dat er geen nieuwe vergunningen meer worden verleend voor het winnen van delfstoffen in het Waddengebied.

Schade voorkomen en vergoeden

Geothermie heeft zekere risico's. Er is een kans op aardbevingen, vervuiling van grondwater of het onverwacht aanboren van olie of gas.

We moeten leren van de fouten uit het verleden, benadrukt Beckerman (SP). Ze wijst op de schade die is ontstaan door de winning van kolen, olie, gas en zout. Geothermiebedrijven zouden volgens haar geld moeten reserveren, bijvoorbeeld in een fonds, om eventuele schade te kunnen vergoeden, zodat niet burgers of overheden daarvoor opdraaien.

We moeten ervoor zorgen dat schade vergoed wordt als het onverhoopt toch misgaat, vindt ook Boulakjar (D66). Nijboer (PvdA) is het daarmee eens: de risico's moeten op de juiste plek liggen. Omwonenden mogen niet in een bureaucratische molen terechtkomen als ze schade hebben, benadrukt Bontenbal (CDA).

Vijlbrief steunt het principe dat een veroorzaker van schade moet betalen. Maar hij vreest tegelijkertijd dat een eis om grote reserves aan te houden voor mogelijke schade het opstarten van nieuwe projecten zal bemoeilijken. Wel wil de staatssecretaris onderzoeken of er een garantiefonds kan komen.

Hoe voorkomen we dat de winning van aardwarmte zorgt voor vervuiling van drinkwater? Erkens (VVD) en Grinwis (ChristenUnie) willen in de wet vastleggen dat in gebieden die zijn aangewezen of gereserveerd voor drinkwaterwinning, niet mag worden geboord voor het opsporen of winnen van aardwarmte.

Boren in drinkwatergebieden is ongewenst, zegt staatssecretaris Vijlbrief. Daarom is hij positief over het idee om dit in de wet te zetten. Ook de provincies en toezichthouder SodM hebben een rol in het voorkomen van vervuiling van drink- en grondwater.

Monopolies

Het verstrekken van een vergunning voor het winnen van aardwarmte in een bepaald gebied kan leiden tot een lokaal monopolie, waarschuwt Erkens (VVD). Wat kunnen we doen om dit te voorkomen?

De Warmtewet bepaalt uiteindelijk hoe de marktordening eruitziet, zegt staatssecretaris Vijlbrief. Ook hij vindt het ontstaan van monopolies onwenselijk.

De Kamer stemt op 22 februari over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook: