Debat over antisemitisme

25 april 2024, debat - Kan de overheid meer doen tegen antisemitisme? De Kamer debatteert met de ministers Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) en Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).

Kinderen die niet meer veilig naar school kunnen. Een rabbijn die wordt belaagd in een winkelcentrum. De verstoring van het concert van Lenny Kuhr. Woordvoerders wijzen op de toename van het aantal antisemitische incidenten. Het optreden van Israël in Gaza na de aanslagen van 7 oktober speelt daarin waarschijnlijk een rol.

We moeten met z'n allen om de Joodse gemeenschap heen staan, zegt Yeşilgöz. Dijkgraaf vindt dat onderwijsinstellingen ervoor moeten zorgen dat Joodse leerlingen en studenten zich veilig voelen.

Herdenken

Het is te gek voor woorden dat de Nationale Dodenherdenking en Jom Hasjoa verstoord dreigen te worden, benadrukt Ellian (VVD). De slachtoffers van de verschrikkelijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Shoah verdienen respect.

Op die ene dag in het jaar, op dat ene moment waarop wij die gitzwarte periode uit onze gezamenlijke geschiedenis herdenken, zegt Dijk (SP), past geen demonstratie. Palmen (NSC) is het daarmee eens: het is onacceptabel dat herdenkingen niet het respect krijgen dat ze verdienen.

Mensen die bewust een openbare herdenking verstoren, kunnen daarvoor vervolgd worden, reageert Yeşilgöz. Ze gaat ervan uit dat de gemeente Amsterdam de juiste maatregelen neemt om het waardig te laten verlopen.

Onderwijs en kennisoverdracht

Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd die te herhalen, stelt Van der Plas (BBB). Zij wil dat op alle scholen wordt onderwezen hoe in het verleden het antisemitisme in kleine stapjes opkwam en uiteindelijk leidde tot de Holocaust.

"Het is gebeurd en dus kan het weer gebeuren", zo citeert Timmermans (GroenLinks-PvdA) Primo Levi. Hij pleit voor meer aandacht voor de Holocaust in het burgerschapsonderwijs. De gevaren van antisemitisme moeten onderdeel zijn van de kerndoelen van dat burgerschapsonderwijs, vindt Van Dijk (SGP).

Ook Teunissen (PvdD) wil dat er in het onderwijs aandacht is voor antisemitisme. Maar die moet er eveneens zijn voor andere groepen die te maken hebben met uitsluiting, discriminatie, racisme, seksisme of transhaat.

Het is belangrijk dat we de geschiedenis overdragen aan volgende generaties, benadrukt Dijkgraaf. Onderwijs is in zijn ogen een van de belangrijkste wapens in de strijd tegen antisemitisme. Het onderwerp komt terug in de kerndoelen van het burgerschapsonderwijs, die nog vastgesteld zullen worden.

Onderwijs speelt een belangrijke rol in de bewustwording van antisemitisme en de educatie over de Holocaust, zegt Boswijk (CDA). Maar sommige leraren durven het onderwerp niet te bespreken door negatieve reacties van leerlingen. Het is belangrijk dat alle leerlingen hierover onderwezen worden, zegt Dijkgraaf. Scholen moeten daarom ingrijpen als het Holocaustonderwijs wordt verstoord.

Mensen die zich schuldig maken aan antisemitisme, betoogt Bamenga (D66), zou vaker een educatieve maatregel opgelegd moeten worden. Dat kan een verplicht bezoek aan het Nationaal Holocaustmuseum zijn.

Islam

Antisemitisme komt van extreemrechts en extreemlinks, zegt Boon (PVV), maar óók van het islamitische extremisme. Als voorbeeld noemt hij recente uitspraken van een imam. Antisemitisme is ook een geïmporteerd probleem, zo sluit Eerdmans (JA21) zich daarbij aan:Jodenhaat wordt er binnen de islamitische gemeenschap met de paplepel in gegoten.

Antisemitisme is een verschrikkelijk gif en moet worden veroordeeld, zegt Van Baarle (DENK). Maar we moeten volgens hem haat en discriminatie niet selectief bestrijden. De toenemende moslimhaat, zoals het bekladden van een moskee, moet net zo goed aangepakt worden.

Bijeenkomst en ontmoeting

De regering zou het voortouw moeten nemen en een Catshuissessie moeten organiseren, vindt Bikker (ChristenUnie), om afspraken te maken over het waarborgen van de veiligheid van de Joodse gemeenschap. Daarvoor zouden Joodse organisaties en vertegenwoordigers vanuit onderwijs, politie, sport, lokale overheden, socialemediabedrijven, vervoerders, detailhandel en de cultuursector moeten worden uitgenodigd. Yeşilgöz is bereid om zo'n bijeenkomst te organiseren.

Uit onderzoek blijkt dat het voor het tegengaan van discriminatie en racisme essentieel is dat mensen met verschillende achtergronden elkaar ontmoeten, zegt Koekkoek (Volt). Zij spoort de regering aan middelen vrij te maken om dit te stimuleren.

De Kamer stemt op 25 april over de moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.