Begrotingen Economische Zaken en Klimaat en Nationaal Groeifonds afgerond

12 oktober 2023 - De ministers Adriaansens en Jetten en staatssecretaris Vijlbrief reageren op vragen en opmerkingen uit de eerste termijn van het debat over de begrotingen van Economische Zaken en Klimaat en van het Nationaal Groeifonds.

Economie is de basis, zegt minister Adriaansens (Economische Zaken): geld moeten we eerst verdienen voordat we het kunnen uitgeven. Hoe Nederland dat ook in de toekomst kan blijven doen, heeft de minister eerder uitgewerkt. Kies voor een systematische aanpak, suggereert Amhaouch (CDA), waarbij verschillende uitdagingen in samenhang worden bekeken.

Om de economie goed te laten draaien, moeten we voorkomen dat ondernemers worden overladen met regels, benadrukt Eerdmans (JA21). Adriaansens verzekert dat het terugdringen van regeldruk een belangrijk speerpunt is, maar het is een taai onderwerp. Ook omdat veel regelgeving uit Europa komt.

Van het verdiende geld gaat steeds meer naar bedrijven en steeds minder naar werkenden, stelt Thijssen (PvdA) vast. Mensen moeten ook van het minimumloon goed kunnen leven, zegt Adriaansens. Maar ze ziet niets in het voorstel van onder andere PvdA en GroenLinks om belasting te heffen op de inkoop van eigen aandelen.

Mkb-financiering

Zou het aanstellen van een gezant mkb'ers kunnen helpen bij het krijgen van voldoende financiering? De nood is echt hoog, benadrukt De Jong (D66). Ook Van Strien (VVD) denkt dat "een aanjager" kan helpen.

Adriaansens streeft naar een financieringsakkoord en is positief over het idee van een mkb-gezant. Dat geldt ook voor het inrichten van een durfkapitaalregeling, zoals de win-winregeling in België, zodat particulieren gestimuleerd worden om geld te verstrekken aan mkb-bedrijven. Zo'n regeling had er jaren geleden al moeten zijn, betoogt Graus (PVV): dan was het faillissement van duizenden mkb'ers voorkomen.

Van der Graaf (ChristenUnie) en Stoffer (SGP) vragen aandacht voor kleine mkb'ers die kampen met de naweeën van verschillende crises. Een fonds voor achtergestelde leningen van €50.000 tot €500.000 zou deze groep kunnen helpen. Maar Adriaansens is terughoudend: er zijn al veel regelingen om het mkb te financieren.

Verduurzaming industrie

Een nationaal programma, het stimuleren van de totstandkoming van de markt voor groene waterstof en het aanstellen van clusterregisseurs. Adriaansens noemt de stappen die kabinet zet om de industrie te laten verduurzamen.

Er gaan miljarden aan belastinggeld naar het vergroenen van "commerciële clubs", stelt Dijk (SP) vast. Daarom moeten overheid, werknemers en omwonenden volgens hem veel meer zeggenschap krijgen in die bedrijven.

Het heeft geen zin om bedrijven naar het buitenland te drijven en ze daar op een grijze manier door te laten produceren, zegt Adriaansens. Zij wijst op de inspraak van ondernemingsraden en wil doorgaan met het maken van maatwerkafspraken. Boucke (D66) wil dat de Kamer hierover regelmatig wordt geïnformeerd, zodat het debat erover goed gevoerd kan worden.

Elektrificatie is belangrijk voor de verduurzaming van de industrie, benadrukt Boswijk (CDA). Om onzekerheid weg te nemen, is het volgens hem belangrijk dat industrie en energiesector gezamenlijk projecten ontwikkelen. De regering zou dit moeten ondersteunen.

Klimaat en energie

Zomers worden heter, het weer wordt extremer. We beginnen klimaatverandering te voelen, zegt minister Jetten (Klimaat en Energie). Maar het tij begint te keren. Nederland is volgens hem op de goede weg om uiteindelijk klimaatneutraal te worden.

Waarom doet het kabinet niet meer om de uitstoot van broeikasgassen sneller terug te dringen? Kröger (GroenLinks) en Teunissen (PvdD) dringen daarop aan. Nederland ligt op schema om de klimaatdoelen te halen, zegt Jetten. Nu het kabinet demissionair is, ligt het daarom niet voor de hand om extra maatregelen te nemen.

Financiële instellingen steken nog steeds geld in fossiele obligaties, stelt Koekkoek (Volt). Zij pleit voor het maken van afspraken met de financiële sector om dit niet meer te doen en wil ook dat het op Europees niveau aan de orde wordt gesteld.

Het subsidiebedrag voor groen gas is lager dan eerder was aangekondigd. Jetten erkent dat er een fout is gemaakt. Compenseer ondernemers die al kosten hadden gemaakt, suggereert Erkens (VVD). Maar volgens de minister is dat tegen de regels. Wel denkt hij dat er in veel gevallen nog steeds een rendabele businesscase is.

Zit er, in het licht van de hoge inflatie, nog wel genoeg geld in het Klimaatfonds om alle plannen te realiseren? Eppink (BBB) denkt van niet en waarschuwt voor stijgende elektriciteitsprijzen. Veel investeringen gaan buiten het klimaatfonds om, zegt Jetten. Maar hij is het ermee eens dat scherp op de kosten moet worden gelet.

Energie, een basisbehoefte, is onbetaalbaar geworden, stelt Kops (PVV), voor een belangrijk deel door gestegen belastingen. Jetten wijst op het prijsplafond en het noodfonds, die bedoeld waren om energie betaalbaar te houden. Daarnaast is het volgens hem belangrijk om tempo te houden met het isoleren van (huur)woningen en het plaatsen van zonnepanelen.

Groningen

De NAM zou alle versterkingskosten in Groningen van naar schatting 11 miljard moeten betalen, vindt Van Haga (Groep Van Haga), maar de helft hiervan lijkt te zijn weggegeven. Dat er een arbitrage gaande is, reageert staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw), wil nog niet zeggen dat we de helft hebben weggegeven.

De eerste termijn van het debat over de begrotingen van EZK en het Nationaal Groeifonds was op 10 oktober. De Kamer stemt op 17 oktober over de tijdens het debat ingediende moties en op 24 oktober over de begrotingen.

Zie ook: