Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuik over de toename van het aantal jonge mensen dat een beroerte krijgt, mogelijk veroorzaakt door drugsgebruik

Antwoord van Staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) mede
namens de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 26 juni 2023).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2743.

Vraag 1

Herkent u het beeld dat steeds meer jonge mensen tussen de 18 en 50 jaar getroffen
worden door een herseninfarct of een hersenbloeding? Herkent u ook het beeld dat dit
mogelijk veroorzaakt wordt door (toegenomen) drugsgebruik?1

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van de berichtgeving in het AD als ook andere media2, waar de stijging van beroertes onder jonge mensen, en de mogelijke associatie met
drugs gebruik, wordt aangekaart. Ik herken het beeld dat wereldwijd steeds meer jonge
mensen getroffen worden door een herseninfarct of een hersenbloeding.3 Het is echter onbekend wat daar precies de oorzaak van is. Sommige drugs verhogen
het risico op een herseninfarct of een hersenbloeding.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een actief beleid om drugsgebruik tegen te gaan nog urgenter
wordt dan het al is, als er een oorzakelijk verband is tussen (toegenomen) drugsgebruik
en de toename van het aantal jonge mensen dat door een herseninfarct of een hersenbloeding
wordt getroffen?

Antwoord 2

Ik zet mij volop in om drugsgebruik te voorkomen. Zo heb ik 21 maart jl. uw Kamer
geïnformeerd over alle acties en initiatieven die ik ontplooi om drugsgebruik te voorkomen.4 Drugsgebruik is immers geen onderdeel van een normale, gezonde levensstijl en het
gebruik van drugs brengt altijd risico’s met zich mee. Naast de boodschap om gebruik
te voorkomen is het vermijden van druggerelateerde incidenten een belangrijk onderdeel
van mijn aanpak drugspreventie.

Tegelijkertijd wil ik, specifiek ten aanzien van beroertes, benadrukken dat aandacht
aan andere risicofactoren zoals roken en overgewicht ook belangrijk is om de toename
van het aantal beroertes terug te dringen.

Vraag 3

Kunt u cijfers geven van de afgelopen jaren van het aantal jonge mensen dat jaarlijks
getroffen wordt door een herseninfarct of een hersenbloeding?

Antwoord 3

Ik beschik niet over cijfers van de afgelopen jaren met aantallen jonge mensen die
getroffen worden door een herseninfarct of -bloeding. Op basis van beschikbare cijfers5, 6, blijkt dat, in het jaar 2021, 521.500 personen een beroerte hebben gehad. De prevalentie
neemt toe naarmate de leeftijd stijgt. De totale jaarprevalentie is de laatste jaren
stabiel.
In een recent overzichtsartikel van de groep van prof. De Leeuw, hoogleraar Neurologie
te Radboudumc, (wordt aangehaald in het artikel in het AD) wordt weergegeven dat wereldwijd
in de laatste decennia tot 40% toename is van beroertes onder jonge mensen.

Vraag 4

Zijn er gegevens bekend van de oorzaak van beroertes bij jonge mensen? Zo ja, kunt
u deze gegevens met de Kamer delen?

Antwoord 4

In hetzelfde overzichtsartikel, zoals genoemd in het antwoord op vragen 1 en 3, wordt
ook ingegaan op de oorzaken van beroertes bij jonge mensen. Er kunnen tal van oorzaken
onderliggend zijn aan een beroerte bij jonge mensen. Onder andere wordt genoemd dat
er onder jongeren een toename is van een aantal klassieke risicofactoren voor beroertes
zoals hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, suikerziekte, roken en obesitas. Ook kanker
wordt benoemd als een risicofactor voor beroertes onder jongvolwassenen, waarbij een
verhoogde bloedstollingsneiging bij actieve kanker een belangrijke rol speelt. Tevens
bestaan er zwangerschap gerelateerde oorzaken van beroertes, waaronder ook een verhoogde
bloedstollingsneiging in het derde trimester. Daarnaast kunnen aangeboren hartafwijkingen
of afwijkingen van de vaatwand een risico vormen voor een beroerte bij jonge mensen.
Naast deze oorzaken wordt ook het gebruik van drugs genoemd.

Vraag 5

Wordt onderzoek gedaan naar het oorzakelijk verband tussen (toenemend) gebruik van
drugs zoals cocaïne en wiet en de toename van het aantal gevallen van beroertes bij
jonge mensen? Zo niet, ziet u meerwaarde in het uitzetten van een dergelijk onderzoek?

Antwoord 5

Voor zover ik weet wordt op dit moment niet specifiek onderzoek gedaan naar het verband
tussen drugs en beroertes onder jonge mensen. Er worden wel risicobeoordelingen en
quick scans uitgevoerd op nieuwe drugs door Coördinatiepunt Assessment en Monitoring
nieuwe drugs (CAM).

Het is al bekend dat sommige drugs de risico op een beroerte verhogen. Ik zie geen
noodzaak om een nieuw onderzoek naar het verband tussen drugs en beroertes uit te
zetten.

Vraag 6

Op welke wijze wordt voorlichting over drugsgebruik in verband met het verhoogde risico
op herseninfarcten en hersenbloedingen op jonge leeftijd meegenomen in uw beleid op
het gebied van beroertepreventie?

Antwoord 6

Drugsgebruik kent diverse risico’s, beroertes is hier een van. Drugsgebruik hoort
niet bij een normale, gezonde leefstijl. In mijn preventie-aanpak maak ik onderscheid
tussen risicogroepen, zoals ook beschreven in mijn brief over de aanpak drugspreventie
van dit voorjaar.

Vraag 7

Bent u bereid, aangezien eerder is aangegeven dat het Ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport samen met ZonMw bekijkt via welke programma’s ingezet kan worden
op het verbeteren van beroertepreventie, hierbij ook mee te nemen of inzichtelijk
gemaakt kan worden welke rol drugsgebruik hierbij heeft en op welke wijze drugsgebruikers
het beste geïnformeerd kunnen worden over deze risico’s? Zo nee, waarom niet?7

Antwoord 7

Via de Kamerbrief «versterking van de eerste lijn» is de Tweede Kamer op 17 mei 2023
geïnformeerd over de stand van zaken van de uitvoering van de motie(s) beroertepreventie.
Op verzoek van de Tweede Kamer is de Minister van Volksgezondheid, Sport en Welzijn
(VWS) met verschillende relevante partijen in de zorg in gesprek over beroertepreventie
om te bepalen wat er momenteel speelt rondom beroertepreventie, en hoe daar mogelijk
nog beter op ingezet kan worden. Uit de gesprekken met het veld kwam naar voren dat
er diverse kennishiaten zijn op het gebied van preventieve opsporing van beroertes,
en daarmee specifiek op de preventieve opsporing van boezemfibrilleren. Zo bestaat
er momenteel geen eenduidig beeld over de effectiviteit van screenen op boezemfibrilleren
en de mogelijke bijkomende gezondheidswinst. Het is in eerste instantie aan het veld
om deze kennishiaten op te pakken. Om het veld hierbij te ondersteunen heeft de Minister
van VWS met ZonMw gesproken, om te bepalen hoe het Ministerie van VWS kan bijdragen
aan de verbetering van beroertepreventie. Boezemfibrilleren wordt met name gezien
bij oudere mensen. Mensen met boezemfibrilleren zijn hiermee (over het algemeen) een
andere doelgroep, dan de groep (jonge) mensen die drugs gebruiken. Om deze reden vind
ik het niet passend om de mogelijke rol van drugsgebruik mee te nemen in de verkenning
met ZonMw.