Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over fraudemiljoenen

Antwoord van Minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen
17 februari 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Landbouwminister in de clinch met Brussel over teruggave
fraudemiljoenen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Waarom is de Kamer niet geïnformeerd?

Antwoord 2

In deze kwestie spelen nog diverse lopende zaken een rol, zoals de faillissementsafwikkeling
door de curator en een strafzaak. Ook met de Europese Commissie loopt nog discussie
over de financiële gevolgen als terugvordering niet langer mogelijk blijkt.

Vraag 3

Kunt u duiden waarom de voorzitter van LTO op de bres springt voor de fraudeverdachte,
waarbij u gedetailleerd ingaat op de vraag waarom de LTO-voorzitter communiceert over
het niet terugbetalen van fraudemiljoenen en de hoofdverdachte actief heeft geïnformeerd?

Antwoord 3

De voorzitter van LTO heeft bij mijn ambtenaren gevraagd naar de lopende procedures
in deze zaak en mijn ambtenaren hebben hem geïnformeerd over de procedure die loopt
in Brussel. Mijn ambtenaren zijn niet ingegaan op het verzoek voor een gesprek omdat
er nog een strafzaak loopt.

Vraag 4

Kunt u een exacte duiding geven van het feit dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) aangifte heeft gedaan bij het Openbaar Ministerie en het weigeren van de Minister
om de fraudemiljoenen aan Brussel terug te betalen?

Antwoord 4

In 2015 heeft RVO aangifte gedaan bij het Functioneel Parket Rotterdam van het Openbaar
Ministerie (OM) over mogelijk frauduleus handelen van oud-bestuurders van FresQ. Die
aangifte is opgenomen door de NVWA-IOD (Inlichtingen-en Opsporingsdienst) en onder
gezag van het OM is strafrechtelijk onderzoek gedaan. Dit strafrechtelijk onderzoek
is afgerond en het dossier is ingeleverd bij het Openbaar Ministerie. Conform de Europese
regelgeving kan de lidstaat bij faillissement, en als de lidstaat er alles aan gedaan
heeft om dit bedrag terug te vorderen, een verzoek indienen om deze vordering voor
rekening van Brussel te nemen.

Mijn voorganger heeft eind vorig jaar conform de geldende regels een verzoek gedaan
aan de Europese Commissie om dit bedrag ten laste van het Europees Landbouwfonds te
brengen.

Vraag 5

Zou het feit dat Brussel niet staat te springen om derogatie (afwijking stikstofnorm)
te verlenen, te maken kunnen hebben met het feit dat u Brussel niet terug wil betalen
waar het recht op heeft en kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Zie ook het antwoord op vraag 4. Deze kwestie rond FresQ is nog niet afgerond en staat
los van de derogatie (afwijking stikstofnorm).

Vraag 6

Hoe staat het met het terugvorderen van honderden miljoenen euro’s subsidie aan Nederlandse
natuurorganisatie en kunt u uw antwoord toelichten?2

Antwoord 6

Het Europese Hof van Justitie heeft in de uitspraak van 3 september 2020 geen uitspraak
gedaan over de legaliteit van in het verleden verstrekte subsidies of gratis grondverwerving,
noch heeft het Hof vastgesteld dat sprake is van (niet aangemelde) staatssteun. De
uitspraak van het Hof handelt alleen over het begrip «belanghebbende» in de zin van
artikel 108, lid 2 VWEU en over de vraag of de Europese Commissie aanleiding had moeten
zien om de formele onderzoeksprocedure te openen. Het EU Hof oordeelt dat het Gerecht
van Eerste Aanleg op goede gronden tot de conclusie kon komen dat de Europese Commissie
eerst de formele onderzoeksprocedure had moeten openen vóórdat ze tot de conclusie
kon komen dat er sprake is van verenigbare staatssteun. De Europese Commissie kan
besluiten tot het openen van de formele onderzoeksprocedure. Dat is nog niet gebeurd.
In deze formele onderzoeksprocedure ligt de vraag of aan de natuurorganisaties in
het verleden staatssteun is verleend weer open en zal de Staat het standpunt inbrengen
dat er geen sprake is van staatssteun.

Vraag 7

Wat vindt u van het feit dat veel tuinders geen GMO-subsidie durven aan te vragen
omdat ze door de handelwijze van FresQ bang zijn ook in het beklaagdenbankje te komen
en hierdoor in de knel komen te zitten? Kunt u toelichten hoe u deze tuinders gaat
helpen?

Antwoord 7

RVO organiseert periodiek sessies voor producentenorganisaties die subsidies willen
aanvragen. Met deze sessies probeert RVO de producentenorganisaties mee te nemen in
de voorwaarden die gelden voor de GMO-subsidies en ook van hun te horen waar zij tegenaan
lopen. Als een subsidieaanvrager zich houdt aan de subsidievoorwaarden is er geen
reden om terughoudend te zijn in het aanvragen van subsidie.