Renovatie van het Binnenhof en verhuizing Tweede Kamer

Het historische Binnenhof is toe aan een stevige renovatie, die vijfenhalf jaar zal gaan duren. Alle Tweede Kamerbewoners vertrekken voor die periode naar het gebouw van het voormalige ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Bezuidenhoutsweg 67, naast het Centraal Station van Den Haag. Na de renovatie van het Binnenhof verhuist de Tweede Kamer terug. De verhuizing had in de zomer van 2020 moeten plaatsvinden, maar op 16 oktober 2019 heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Kamer laten weten dat de verhuizing met een jaar wordt uitgesteld.

Een impressie van hoe de publieksingang van de Tweede Kamer er aan de Bezuidenhoutseweg uit komt te zien.

Alle Kamerbewoners verhuizen

Het Binnenhof heeft veel bewoners: Kamerleden, ambtenaren, bestuurders en de minister-president en zijn staf. Zij verhuizen allemaal voor vijfenhalf jaar naar een andere werkplek. De Eerste Kamer en Raad van State gaan naar het Lange Voorhout 34-36/Kazernestraat. Het ministerie van Algemene Zaken krijgt tijdelijke huisvesting bij het Catshuis en de Tweede Kamer vertrekt naar de Bezuidenhoutseweg. Na de renovatie verhuist iedereen terug naar het Binnenhof.

Het gebouw aan de Bezuidenhoutseweg 67 wordt nu geschikt gemaakt voor de Tweede Kamer, zodat ook op die locatie weer een plenaire zaal, commissiezalen en een grote publiekshal te vinden zijn. De plenaire zaal zal bijna identiek zijn aan de huidige plenaire zaal. De bekende blauwe stoelen verhuizen mee.

Renovatie van het Binnenhof hard nodig

Het Binnenhof is een acht eeuwen oud, monumentaal complex. Het kampt met veel technische en bouwkundige gebreken, zoals houtrot, lekkende daken en verouderde installaties. Dat brengt risico’s voor de (brand)veiligheid met zich mee. Daarnaast vragen nieuwe veiligheidseisen en het groeiend aantal bezoekers om aanpassingen. Na de renovatie voldoet het gebouw weer aan de eisen van deze tijd. Zo blijft het Binnenhof ook voor toekomstige generaties behouden als centrum van de Nederlandse parlementaire democratie.

Rijksvastgoedbedrijf

Het Rijksvastgoedbedrijf is eigenaar van het gebouwencomplex op het Binnenhof en opdrachtgever voor de renovatie en de tijdelijke huisvesting. Er wordt gewerkt met een team van architecten en technisch specialisten aan het ontwerp en de technische uitwerking hiervan. Dit gaat in intensief overleg met de Tweede Kamer, Eerste Kamer, Raad van State en het ministerie van Algemene Zaken.

Openbaar debat

Minister Knops heeft in oktober 2019 op verzoek van de Kamer toegezegd de rapporten over de renovatie van het Binnenhof openbaar te maken. Dit betekent dat de geheimhouding waarvan lange tijd sprake was, waar mogelijk wordt opgeheven. Zodra plannen en uitwerkingen zijn vastgesteld, worden ze openbaar gemaakt. Op deze manier kan er in alle openheid over worden gesproken. Informatie over veiligheid, commercieel vertrouwelijke of persoonsvertrouwelijke informatie wordt niet openbaar gemaakt.

Veel van de rapporten die nu openbaar zijn gemaakt, zijn van het Rijksvastgoedbedrijf. In december 2019 zijn de bouwhistorische onderzoeken en verslagen van informatiebijeenkomsten openbaar gemaakt. In januari 2020 zijn de verschillende tussenproducten van het ontwerpproces openbaar gemaakt. Het gaat onder andere om ontwerpen die onder coördinatie van architectenbureau OMA tot stand zijn gekomen; in september 2019 is de samenwerking tussen OMA en het Rijksvastgoedbedrijf beëindigd. Documenten over de architectenkeuze (vanaf 2017) en een aanvullend bouwhistorisch onderzoek in de Grafelijke Zalen staan sinds 31 maart 2020 openbaar. De documenten zijn te vinden op de website van het Rijksvastgoedbedrijf.

Vanuit de Tweede Kamer is het Herzien Programma van Eisen (PvE), dat dateert uit februari 2019, openbaar gemaakt. Het PvE is een overzicht van alle wensen en eisen die de Tweede Kamer ten aanzien van de renovatie heeft. Centraal staat dat de “Kamerbewoners willen terugkeren op het Binnenhof zonder dat de identiteit van het gebouw wezenlijk is veranderd. De Tweede Kamer hecht aan een renovatie waarbij tekortkomingen worden verholpen, noodzakelijke aanpassingen worden gerealiseerd en onnodige ingrepen worden vermeden.” Het PvE vormt de basis voor de ontwerpen van de gebouwen.

Ook de verslagen van de Bouwbegeleidingscommissie (BBC) – dat is de adviescommissie van het Presidium in huisvestingsaangelegenheden, dus ook de renovatie – zijn openbaar.

Stand van zaken

Zes architectenbureaus houden zich bezig met de renovatie van het Tweede Kamer complex. Er is voor gekozen om het Kamergebouw ‘op te knippen’, omdat de verschillende gebouwdelen allemaal een eigen karakter hebben en een andere aanpak vragen. De zes architectenbureaus zijn door het Rijksvastgoedbedrijf gekozen op basis van hun expertise. Het gaat om BiermanHenket, WDJArchitecten, Van Hoogevest Architecten, BERNS architectuur, Arcadis en Pi de Bruijn/de Architekten Cie. Pi de Bruijn is aangesteld als integraal adviseur.

Op dit moment werken de architectenbureaus, in samenspraak met de Tweede Kamer (de gebruiker) en het Rijksvastgoedbedrijf (de opdrachtgever), aan een Herzien Voorlopig Ontwerp.

Eerder zijn, onder coördinatie van OMA, ontwerpen voor de Tweede Kamer tot stand gekomen. In september 2019 is de samenwerking tussen OMA en het Rijksvastgoedbedrijf beëindigd.