Versterking kennispositie

De vaste commissie van Defensie hecht veel belang aan het voortdurend versterken van haar kennis- en informatiepositie. Een groot deel van de gebruikelijke commissieactiviteiten is gericht op een goede voorbereiding van de Kamer voor het overleg met de bewindslieden. Daarnaast legt de commissie in de kennisagenda een aantal specifieke thema’s vast, waarop zij zich het komende jaar proactief, inhoudelijk verder wil verdiepen. De doelstelling van deze agenda is om te komen tot een stevige gemeenschappelijke kennisbasis.

Tijdens de procedurevergadering van 1 februari 2024 heeft de vaste commissie voor Defensie haar kennisagenda voor het komende jaar vastgesteld.  Belangrijke kennisthema’s voor de commissie zijn de Begrotingscyclus (begrotingsstukken, suppletoire begrotingen en jaarverslag) en Grote Projecten (Verwerving F-35,  Vervanging onderzeeboten en Grensverleggende IT). De commissie van Defensie heeft daarnaast de volgende onderwerpen op de kennisagenda gezet: Personeel, Cyber, Europese Defensiesamenwerking en Europese Veiligheidsarchitectuur (samen met de commissie voor Buitenlandse Zaken). 

Deze onderwerpen zijn hieronder kort toegelicht.

Begroting en jaarverslag

De Tweede Kamer heeft het recht de uitgaven en ontvangsten, zoals opgenomen in begrotingen, te beoordelen, goed te keuren of te verwerpen (het budgetrecht). Ook kan de Kamer wijzigingen aanbrengen in begrotingswetten, door middel van amendementen. Met behulp van - onder meer – Jaarverslagen van de ministeries kan de Kamer de uitvoering van de begroting controleren. De vaste commissie voor Defensie heeft het voortouw bij de behandeling van de begrotingen en jaarverslagen van het ministerie van Defensie en van het defensiematerieelbegrotingsfonds. Voor de behandeling van de begrotingen en jaarverslagen stelt de vaste commissie voor Defensie uit haar midden rapporteurs aan.

Grote aankopen

Defensie investeert de komende jaren veel in nieuw materieel.. De vaste commissie wordt hierover geïnformeerd en bij de besluitvorming betrokken zoals is vastgelegd in het Defensie Materieel Proces (DMP).

Langdurige en complexe projecten kunnen door de Tweede Kamer worden aangewezen als groot project, conform de Regeling Grote Projecten. De commissie wordt dan intensiever geïnformeerd over de gang van zaken rond zulke projecten. De verwerving van de F-35, de vervanging van de onderzeebootcapaciteit en het programma grensverleggende IT (GrIT) zijn aangewezen als groot project. Voor de laatste twee  projecten heeft de commissie rapporteurs aangesteld, die het desbetreffende project namens de commissie volgen en de commissie daarover kunnen adviseren.

Personeel

Personeel is cruciaal in het bereiken van de doelstellingen van Defensie. De huidige arbeidsmarkt leidt tot een aantal uitdagingen op het gebied van personeel bij Defensie. De focus van het kennisthema Personeel is gericht op het behouden en werven van personeel (waaronder reservisten).  Tevens wil de commissie aandacht geven aan het onderwerp reservisten. 
De commissie heeft voor dit onderwerp op de kennisagenda een voorbereidingsgroep met twee Leden aangesteld.

Cyber

Hierbij gaat het om inzicht te krijgen in de uitdagingen op het gebied van cyber (de kans op aanvallen van buiten), hoe Nederland en Europa toegerust zijn om dergelijke dreigingen af te slaan, wat de rol van Defensie in deze is en hoe Defensie haar taken goed uit kan voeren om de cyberveiligheid te borgen.  Er zijn twee leden in de voorbereidingsgroep voor het kennisthema Cyber (incl. electronic warfare) aangesteld.

Europese Defensiesamenwerking

De commissie heeft bijzondere aandacht voor Europese defensiesamenwerking en zal naar Brussel gaan voor een werkbezoek. De commissie wil ook een factsheet laten opstellen over de besluitvormingsprocedure in het geval van Europese samenwerking. De commissie wil in kaart brengen hoe Europese krijgsmachten zich tot elkaar verhouden op het gebied van menskracht en materieel en in hoeverre deze capaciteiten in lijn zijn met de doelstellingen die NAVO- en EU-verband zijn vastgesteld. Ook wil de commissie meer inzicht verkrijgen in (besluitvorming over) defensiesamenwerking binnen de EU, met daarbij speciale aandacht voor mogelijkheden om parlementaire betrokkenheid te versterken.

Europese veiligheidsarchitectuur

De commissies voor Defensie en Buitenlandse zaken willen het inzicht versterken in de rollen van verschillende organisaties die betrokken zijn bij Europese veiligheidsvraagstukken en hoe deze zich kunnen en moeten aanpassen om effectief te kunnen zijn tegen de achtergrond van de huidige geopolitieke ontwikkelingen en dreigingen. Te denken valt hierbij aan de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), de Europese Unie, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), de Raad van Europa en de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap. Het combineren van de invalshoek van defensie en veiligheid (Commissie Defensie) met politiek en diplomatie (Commissie Buitenlandse Zaken) kan ervoor zorgen dat er een meer integraal beeld gevormd kan worden dat uiteindelijk aan de basis kan staan van Nederlands beleid. Er is een gezamenlijke voorbereidingsgroep bestaande uit leden van de commissies Defensie en Buitenlandse zaken ingesteld.