Renovatie van het Binnenhof en de tijdelijke verhuizing van de Tweede Kamer

Het Binnenhof is een acht eeuwen oud, monumentaal complex. Er is op diverse plekken sprake van technische en bouwkundige gebreken, zoals houtrot, lekkende daken en verouderde installaties. Dat brengt risico’s voor de (brand)veiligheid met zich mee. Daarnaast vragen nieuwe veiligheidseisen en het groeiend aantal bezoekers om aanpassingen. Daarom worden alle gebouwen aan het Binnenhof, waaronder de Tweede Kamer, in min of meerdere mate gerenoveerd. Na de renovatie voldoen de gebouwen weer aan de eisen van deze tijd. Zo blijft het Binnenhof ook voor toekomstige generaties behouden als centrum van de Nederlandse parlementaire democratie.

Tijdelijke verhuizing Tweede Kamer

Het Binnenhof heeft veel bewoners: de Tweede en Eerste Kamer, de Raad van State en het ministerie van Algemene Zaken. Gedurende de renovatie verhuizen zij allemaal naar een andere werkplek. De Eerste Kamer en Raad van State gaan naar het Lange Voorhout 34-36/Kazernestraat. Het ministerie van Algemene Zaken krijgt tijdelijke huisvesting bij het Catshuis. De Tweede Kamer verhuist naar de Bezuidenhoutseweg. Na de renovatie keert iedereen terug naar het Binnenhof.

Eigenaar en gebruiker

Het Rijksvastgoedbedrijf is eigenaar van het gebouwencomplex op het Binnenhof en opdrachtgever van de renovatie en de tijdelijke huisvesting. Er wordt met een team van architecten en technisch specialisten gewerkt aan het ontwerp en de technische uitwerking hiervan. Dit gebeurt in overleg met de Tweede Kamer als gebruiker.

Parlementaire werk moet doorgaan

Het gebouw aan de Bezuidenhoutseweg 67 wordt nu geschikt gemaakt voor de Tweede Kamer, zodat ook op die locatie weer een plenaire zaal, commissiezalen en een grote publiekshal te vinden zijn. De plenaire zaal zal bijna identiek zijn aan de huidige plenaire zaal. De bekende blauwe stoelen verhuizen mee.
Voor de Tweede Kamer is het belangrijk dat het parlementaire werk in de tijdelijke huisvesting op dezelfde manier door kan gaan. Daarnaast stelt de huidige coronacrisis eisen aan de tijdelijke huisvesting.

Adviezen

Om ervoor te zorgen dat het parlementaire proces aan de Bezuidenhoutseweg onverkort door kan gaan en de Tweede Kamer volgens alle coronarichtlijnen kan vergaderen, heeft de Kamer verschillende onderzoeken laten uitvoeren. Het gaat om een ‘logistiek advies B67’ door Theateradvies, om een ‘Advies omtrent corona-proof maken B67’ door Drees en Sommer en een ‘Onderzoek covid-19 ventilatie in relatie tot aerosolen’ door Beekink. De rapporten zijn hier te vinden.

In opdracht van de Tweede Kamer heeft Beekink Installatieadviseurs in mei en september 2020 ook de situatie ten aanzien van de mechanische en natuurlijke ventilatie van de verblijfsruimten in de huidige Tweede Kamer onderzocht. Bekijk hier die rapporten.

De Tweede Kamer en het Rijksvastgoedbedrijf hebben vervolgens gezamenlijk opdracht gegeven voor vervolgonderzoeken. Theateradvies en Drees en Sommer hebben de vervolgonderzoeken uitgevoerd. Bekijk hier deze rapporten.

Renovatie Binnenhof

Voor de renovatie van de Tweede Kamer zijn zes architectenbureaus geselecteerd. Er is voor gekozen om het Kamergebouw ‘op te knippen’, omdat de verschillende gebouwdelen allemaal een eigen karakter hebben en een andere aanpak vragen. De architectenbureaus zijn door het Rijksvastgoedbedrijf gekozen op basis van hun expertise. Het gaat om BiermanHenket, WDJArchitecten, Van Hoogevest Architecten, BERNS architectuur, Arcadis en Pi de Bruijn/de Architekten Cie. Pi de Bruijn is aangesteld als integraal adviseur.
Op dit moment werken deze zes architectenbureaus, in samenspraak met de Tweede Kamer als gebruiker en het Rijksvastgoedbedrijf als opdrachtgever aan een ontwerp voor het Tweede Kamercomplex aan het Binnenhof.

Openbaar gemaakt

Eerder waren veel rapporten en ontwerpen geheim. In oktober 2019 heeft staatssecretaris Knops op verzoek van de Kamer toegezegd de rapporten over de renovatie van het Binnenhof openbaar te maken. Dit betekent dat plannen en uitwerkingen openbaar worden gemaakt, op het moment dat ze zijn vastgesteld. Op deze manier kan er zowel in als buiten de Tweede Kamer in alle openheid over worden gesproken. Informatie over veiligheid, commercieel vertrouwelijke of persoonsvertrouwelijke informatie wordt niet openbaar gemaakt.

Eerder gepubliceerde documenten

Veel van de rapporten die sinds oktober 2019 openbaar zijn gemaakt, zijn van het Rijksvastgoedbedrijf. Zo werden in december 2019 de bouwhistorische onderzoeken en verslagen van informatiebijeenkomsten openbaar. In januari 2020 volgden de verschillende tussenproducten van het ontwerpproces. Het gaat dan onder andere om ontwerpen die onder coördinatie van architectenbureau OMA tot stand zijn gekomen; in september 2019 is de samenwerking tussen OMA en het Rijksvastgoedbedrijf beëindigd.
Documenten over de architectenkeuze (vanaf 2017) en een aanvullend bouwhistorisch onderzoek in de Grafelijke Zalen zijn sinds 31 maart 2020 openbaar. In november 2020 zijn onder meer de verslagen van het kwaliteitsteam openbaar gemaakt. Al deze documenten zijn te vinden op de website van het Rijksvastgoedbedrijf.

Programma van eisen

Vanuit de Tweede Kamer is het herzien programma van eisen, dat dateert uit februari 2019, openbaar gemaakt. Het programma van eisen is een overzicht van alle wensen en eisen die de Tweede Kamer ten aanzien van de renovatie heeft. In het programma van eisen staat de kern als volgt omschreven: “Kamerbewoners willen terugkeren op het Binnenhof zonder dat de identiteit van het gebouw wezenlijk is veranderd. De Tweede Kamer hecht aan een renovatie waarbij tekortkomingen worden verholpen, noodzakelijke aanpassingen worden gerealiseerd en onnodige ingrepen worden vermeden.” Het programma van eisen vormt de basis voor de ontwerpen van de Tweede Kamergebouwen.
Ook de verslagen van de Bouwbegeleidingscommissie, de commissie die het Presidium adviseert over de renovatie en de tijdelijke huisvesting, zijn openbaar.